اصغر جهانگیر، رییس سازمان زندان‌ها چهارشنبه ۲۲ شهریور در دیدار با حسینی همدانی، نماینده ولی فقیه در استان البرز گفته مهم‌ترین ماموریت سازمان زندان‌ها، اصلاح و تربیت است که اجرای مطلوب آن در گرو چند عامل است.
به گفتهی او تراکم بالای زندانی‌ها در ایران مانع اجرای دامنه‌دار و عمیق برنامه‌های اصلاحی و تربیتی در زندان‌ها شده است. وی با این حال مدعی شده در سال‌های اخیر بر اساس «رهنمودهای رهبر معظم انقلاب» و «سیاستهای راهبردی قوه قضاییه» اقدامات خوبی در زمینه کاهش مجازات حبس و کاهش جمعیت زندانیان صورت گرفته و روند رشد جمعیت زندانیان کاهش پیدا کرده است.
به گفتهی این مقام مسوول «اعتیاد»، «عدم سلامت جسمی» و «عدم مهارت‌های شغلی» از مشکلات بزرگ زندانیان است و در همین رابطه آموزش مهارت‌های شغلی، حمایت از خانوادههای آنها و فراهم کردن فرصت تحصیل اقداماتی است که برای اصلاح و تربیت زندانیان به کار گرفته میشود.
اما آن‌طور که رییس سازمان زندان‌ها می‌گوید، برنامه‌های دینی و قرآنی یکی از پرکاربردترین روش‌ها برای اصلاح و تربیت زندانیان است.
جهانگیر به نماینده علی خامنهای در کرج گفته «برگزاری نماز یکی از فعالیت‌های اصلاحی و تربیتی است و در ۹ سال گذشته سازمان زندان‌ها به عنوان دستگاه برتر کشور در اقامه نماز انتخاب شده است».
به باور این مقام قضایی، بسیاری از افرادی که وارد زندان‌ها می‌شوند نسبت به بعضی مسائل دینی از جمله نماز «اهتمام کافی ندارند» و اینها در زندان‌ها با کمک روحانیون و برنامه‌های فرهنگی به سمت نماز بازگشته‌اند.
رییس سازمان زندان‌ها فعالیت‌های قرآنی در سطح وسیع و تحت عناوین آموزش روخوانی، روان خوانی، تفسیر، تلاوت و حفظ قرآن در زندان‌ها اجرا میشود.
به گفته او در کنار نماز و قرآن، کلاس‌های آموزش نهج البلاغه، آثار شهید مطهری، مهارت‌های زندگی و آشنایی با احکام در سه سطح از جمله برنامه‌های فرهنگی در زندان‌هاست.
آیا برنامه‌های قوه قضاییه برای اصلاح مجرمین کارساز بوده؟ آمار چه می‌گوید؟
آمار می‌گوید، نزدیک کردن زندانیان با مسائل دینی و قرآنی مثل نماز و نهج‌‌البلاغه به عنوان روشی برای اصطلاح و تربیت آنها نتیجه‌بخش نبوده است.
روزبه کردونی، مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت کار و رفاه اجتماعی ۱۸ مرداد ۱۳۹۶ گزارش داد که ۴۶ درصد زندانیان آزاد شده دوباره به زندان برگشته‌اند و همان جرم یا جرم دیگری را مرتکب شده‌اند. به گفته او ضرورت دارد مجرمان و محکومان دائم رصد شوند؛ چون کسانی که از زندان آزاد می‌شوند، امکان تکرار جرم برای آنها وجود دارد.
طبق گزارش‌های اخیر نیروی انتظامی «در ماه رمضان امسال ۳۳ درصد از جرایم کاهش پیدا کرده است». یعنی دست‌کم ۳۳ درصد متخلفین و مجرمین به مسائل الهی و دینی باور دارند و در ماه رمضان مرتکب عمل خلاف نمیشوند.
سرقت یکی از جرایم رایج در ایران است. بسیاری از سارقین خداباور و اهل دین هستند، چرا که طبق اعلام نیروی انتظامی، در ماه رمضان امسال از چهار نوع سرقت یعنی سرقت از بانک‌ها ۳۳ درصد، سرقت از طلافروشی‌ها ۵٫۷ درصد، سرقت از منازل ۵٫۷ درصد و سرقت‌های خُرد ۲ درصد کاهش داشته‌اند.
همچنین در ماه رمضان قتل‌ها ۳۳٫۹۵ کاهش داشته است. شرارت‌هایی نظیر قمهکشی ۱۹ درصد و کشف الکل نیز ۳۰ درصد کاهش داشته است. یعنی بخشی از آنها که قمهکش هستند یا الکل مصرف می‌کنند دین‌باور هستند.
از طرفی جهانگیر گفته «۹ سال گذشته است و سازمان زندان‌ها به عنوان دستگاه برتر کشور در اقامه نماز انتخاب شده است». در واقع ماجرایی است شبیه نماز اجباری در کارخانهی «چسب هل» که رییس کارخانه به اجبار کارگران را وادار به شرکت در نماز می‌کرد.
در زندان‌های جمهوری اسلامی رفتارهای دینی و ارزشی مثل حفظ قرآن امتیازاتی است که می‌تواند حتی یک اعدامی را از مرگ نجات دهد. در واقع حفظ قرآن راهی برای تخفیف مجازات است و به نظر نمیرسد مسئلهی که اجباری و یا امتیازی برای نجات از مرگ باشد ارزش محسوب شود و یا در بلندمدت کارایی داشته باشد.
همچنان که درصد بالایی از مجرمین باورهای دینی و مذهبی دارند و در عین حال ۴۶ درصد مجرمینی که از زندان آزاد می‌شوند بار دیگر به زندان باز می‌گردند که خود نشان‌دهنده‌ی آن است که این نوع آموزش تا چه اندازه بر تغییر مجرمان و کاهش جرم تأثیر دارد.
