در حالی که در ایران خانههای خالی از سکنه تعداد قابل توجهی را شامل میشود اما در همین حال تعداد مسکنهای چند خانواری در ایران افزایش پیدا کرده است.
فرشید پورحاجت، کارشناس مسکن، در اینباره میگوید آمارهای بخش مسکن نشان میدهد حدود ۴ میلیون خانوار به صورت فشرده در ۱.۳ میلیون واحد مسکونی زندگی میکنند. یعنی در هر یک از این واحدهای مسکونی دو یا سه خانوار با هم زندگی میکنند.
این در حالیست که بر اساس آمارها در ایران حدود ۲۷ میلیون مسکن در مقابل ۲۴ میلیون خانوار وجود دارد و در همین حال حدود ۴.۲ میلیون واحد مسکونی خالی یا نیمهخالی در ایران موجود است که از دسترس متقاضیان واقعی خارج است.
کارشناسان مسکن معتقدند این واحدهای خالی چون از دسترس متقاضیان واقعی مسکن خارج هستند، نمیتواند جزو موجودی واقعی بخش مسکن محسوب شوند و در نتیجه موجودی قابل دسترس بخش مسکن ۲۲.۸ میلیون واحد است.
در همین حال با انتشار آمار «سرشماری عمومی نفوس و مسکن ١٣٩۵» در بهار امسال، مشخص شد آمار ساکنان در واحدهای مسکونی بین ۵٠ مترمربع و کمتر در ایران افزایش یافته و به ٩,٧ درصد رسیده است. همچنین کارشناسان اعلام شد تعداد خانوارهایی که در یک واحد مسکونی با این متراژ زندگی میکنند هم با افزایش روبرو شده است. این به آن معناست که برخی خانوارهای کمدرآمد پذیرفتهاند در واحدهای مسکونی ۵٠ متر مربع و کمتر، با خانواده دیگری شریک شوند.
پس از انتشار این آمار کمال اطهاری، اقتصاددان متخصص در حوزه مسکن، در گفتوگو با روزنامه شرق در اینباره گفته بود: «بعد از یک دوره که سطح زیربنای واحدهای مسکونی و تعداد اتاقهای در اختیار خانوار روند فرایندهای داشته، این روند رو به کاهش گذاشته و در کنار آن با افزایش اجارهنشینی روبرو هستیم. آنطور که در آمارهای سری زمانی میبینیم، هرچه از مرکز استان دورتر میشویم، نسبت خانوارهای کم درآمد دو برابر متوسط میشود و در کنار آن، واحدهای مسکونی کممساحت نیز افزایش مییابد. در حقیقت هرچه از تهران دورتر میشوید، نسبت فقر افزایش یافته و وضعیت خانوار بدتر میشود.»
از سوی دیگر حسین راغفر، اقتصاددان و استاد دانشگاه، نیز در تحلیل این پدیده به روزنامه شرق گفته بود: «اینها همه نشانههایی از رشد و گسترش فقر شهری است و عمدتا این دسته از افراد، مهاجرانی هستند که از مناطق محرومتر وارد کلانشهرها از جمله تهران میشوند.»
راغفر با بیان اینکه علت اصلی این رخداد، ناتوانی نظام اقتصادی برای خلق شغل است، گفته است: «اشتغال، اصلیترین مشکلی است که امروز جامعه با آن دست به گریبان است. همین امر سبب شده افراد درآمدهای نازل و ناچیزی را که در شهرستانها بهویژه مناطق کمتربرخوردار وجود دارد، رها و برای یافتن شغل به کلانشهرها از جمله تهران مهاجرت کنند.»
به اعتقاد حسین راغفر این افراد به دلیل هزینههای بالای مسکن، ناگزیر از اسکان در مناطقی هستند که قیمت مسکن در آنها نازلتر است. همچنین این افراد به دلیل فقر، قادر به پرداخت اجاره به تنهایی نیستند و وادار به اجارهنشینی بهصورت مشترک میشوند که البته این شیوه زیستن، منشاء برخی مشکلات و نابسامانیهای دیگر است.