(+عکس، ویدیو) شرکت پرآوا شش سال پیش در سال ۲۰۱۱ فعالیت خود را در زمینهی آموزش و برگزاریِ کنسرت در لندن شروع کرد. طیف گستردهای از انواع موسیقی کلاسیک غربی، موسیقی جهانی و به ویژه موسیقی ایرانی از جمله فعالیتهای پرآوا را تشکیل میدهد. ارکستر سمفونیک پرآوا، برنامههایِ آموزشی و گروههایِ مختلف موسیقی ایرانی همه اجزای کلیتِ سهمی را تشکیل میدهند که این گروه در تولید و اجرایِ موسیقی در بریتانیا و خارج از بریتانیا ایفا میکند.
پس از کنسرت ارکستر سمفونیک پرآوا در ژانویه ۲۰۱۶ با عنوان «قصیدهی صلح» در تالار معتبر «کادوگان»- که گزارش مصور آن در کیهان لندن انتشار یافت- امسال نیز این ارکستر تحت رهبری بابک کاظمی، مدیر هنری پرآوا در ۲۸ اکتبر با کنسرتی زیر عنوان «آیین همبستگی» بار دیگر در همین تالار روی صحنه خواهد رفت.
در رابطه با این کنسرت و وجه تمایز آن با کنسرتهایِ قبلی و بخصوص کنسرتِ سال گذشته گفتگویی با آقای محمد نجفی، از بنیانگذاران و مدیر اجرایی پر آوا داشتیم.
-آقای نجفی، قبل از اینکه به کنسرت امسال و تفاوتهای آن با کنسرتهای سالهای گذشتهی پرآوا بپردازیم لطفاً بگویید که به موازات برگزاری کنسرت آیا هنوزهم فعالیت آموزشی بخشی از برنامهی پرآوا را تشکیل میدهد؟
-در آغاز راه عمدهی فعالیت ما آموزش موسیقی، عمدتاً موسیقی ایرانی، چه در زمینهی خوانندگی و چه نواختن سازهایِ ایرانی و رقص ایرانی بود. در این رابطه ما در روزهایِ شنبه بخشی از مکان آموزشی مدرسهی فارسی اندیشه را اجاره کرده و به آموزشِ موسیقی و رقص اختصاص داده بودیم. به مرور دریافتیم که تعداد هنرآموزان کفاف هزینهی اجارهی محل و دستمزد معلم را نمیدهد. در نتیجه هرچند هنوز هم آموزش موسیقی یکی از فعالیتهایِ ما را تشکیل میدهد ولی دیگرمحوریت قبلی را ندارد. اکنون ما نقش واسطه را ایفا میکنیم و هنرآموزان علاقمند را در ارتباط با معلمان مجرب قرار میدهیم و معلم و هنرآموز با یکدیگر مکان آموزش را تعیین میکنند.
– تا جایی که میدانیم فعالیت آموزشی در آغاز راه بیشتر به منظور حضورصحنهای هنرآموزان در مراحل پیشرفتهی آموزش بود. حال با توجه به برنامههایِ اخیر شما که بیشتر آنها با شرکت ارکستر سمفونیک پرآوا بوده است و تنها شمارِ معدودی از نوازندگان چیرهدست آلات موسیقی ایرانی را در برگرفته، به نظر میرسد که آن هدف دیگربه قوت خود باقی نیست. آیا اینطور است؟
-بله، درست است و آن هدف دیگر اهمیت گذشته را ندارد. البته از همان آغاز بخشی از برنامههای ما را موسیقی تلفیقی که آمیزهای از سازهای ایرانی و غربی و ارائهی موسیقی ایرانی متاثر از موسیقی غربی را تشکیل داده است. ولی، چنانکه اشاره کردید، در این برنامهها ما از هنرِ نوازندگانِ چیرهدست و مجرب ایرانی بهره بردهایم.
-قبل از پرداختن به برنامهی آیندهی شما بد نیست مروری گذرا داشته باشید بر برنامههایی که از سال ۲۰۱۱ به بعد اجرا کردهاید. با این مرور خوانندگان کیهان لندن خواهند توانست راهی را که پرآوا پیموده و مسیر تکاملی آن را پیگیری کنند.
-پس از آنکه پرآوا در تاریخ ۱۸ ژوئن ۲۰۱۱ اعلام موجودیت و در یک برنامهی معارفهی یک روزه علاقمندان را با فعالیتهای آموزشی و هنری خود آشنا کرد، در تاریخ ۱ ژوییه ۲۰۱۱ نخستین کنسرت بزرگ خود را در تالار «آرتس دپو» برگزار کرد. این یک برنامهی سنتیِ موسیقی ایرانی بود با اجرایِ یک ارکستر بزرگ شامل سازهای ایرانی و نیز ویولن ایرانی . البته در بخشِ موسیقی آوازیِ سولو (تکخوانی) و نیز دکلمهی شعر نیز ما از پیانو به عنوان ساز همراه استفاده کردهایم. پس از این برنامه پرآوا در کنسرت دسامبر ۲۰۱۲ خود فرصت مغتنمی را برای شنیدن اشعار حافظ به فارسی و انگلیسی و برای دریافت ژرفی از این گنجینهی ادبی زبان فارسی برای غیر فارسیزبانان فراهم کرد. این برنامه نه فقط تلفیقی بود از موسیقی و شعر بلکه تلفیقی بود از موسیقی غربی و شرقی و فرصتی برای شنیدنِ موسیقیِ ابتکاریِ ایرانیِ متاثر از موسیقی غربی. بعد از این کنسرت ما چندین کنسرت موسیقی سمفونیک و موسیقی اپرایی با هنرنمایی ارکستر سمفونیک پرآوا تحت رهبری بابک کاظمی، مدیر هنری گروه، در لندن و دیگر شهرهای اروپایی داشتیم. در این میان در مارس ۲۰۱۴ به مناسبت نوروز یک کنسرت موسیقی ایرانی شامل دو بخش داشتیم. بخش اول در برگیرندهی موسیقی تصنیفی بر مبنای اشعار حافظ و سعدی بود. بخش دوم موسیقی فولکلوریک شامل موسیقیِ گیلکی، کردی ، آذری و لُری بود. البته سال بعد در مارس ۲۰۱۵ هم ما یک برنامهی مفصل زیر عنوان «فستیوال نوروز» در موزهی آلبرت و ویکتوریا در لندن برگزار کردیم که شامل اولینِ اجرای جهانی «سوئیت نوروزی» اثر بابک کاظمی بود. این اثر برای پیانو، ویولن و ویولنسل با همراهی سازهای ایرانی مانند تار و دف و آواز ساخته شده بود و یک اثر مدرن تلفیقی بود. در همان روز در گوشههایِ دیگری در موزهی آلبرت و ویکتوریا صدای موسیقی سنتی ایرانی به گوش میرسید.
سپس رسیدیم به کنسرت ژانویهی ۲۰۱۶ در تالار کادوگان که در واقع نقطهی عطفی بود در سلسله کنسرتهای ما که کنسرت ماه اکتبر ۲۰۱۷ تداوم آن و پیشرفت بیشتر در راهی است که پرآوا از آن کنسرت به بعد در پیش گرفته است. آن کنسرت از دو قسمت کاملاً مجزا تشکیل شده بود. در قسمت نخست، ما موسیقی کلاسیک غربی داشتیم شامل اجرایِ اورتور اپرایِ «آرایشگر شهر سویل» اثر روسینی، «سوئیت دریاچهی قو» اثر چایکوفسکی و اثری از کلود دبوسی بنیانگذار مکتب موسیقی امپرسیونیست فرانسه. در قسمت دوم محتوایِ برنامه کاملاً متفاوت بود. این قسمت شامل نخستین اجرایِ جهانی «کنسرتینوی ویولن» اثر بابک کاظمی و اجرای آوازهای ارکسترال همین آهنگساز بر اساس ابیاتی از شعرای پرآوازهی فارسیگو مانند حافظ، مولانا با صدای سوپرانوی خوانندهی جوان ایرانی، هانی روحانی، بود. در فاصلهی بین آوازها دکلمهی شعر به فارسی و انگلیسی با همراهی موسیقی ایرانی و چند سازایرانی اجرا میشد که ارکستر سمفونیک آنها را در میان خود گرفته بود و در این قسمت نور صحنه فقط روی آنها و دکلمهکنندگان شعر به فارسی و انگلیسی میافتاد. این قسمت حال و هوایی خاص و فراموشنشدنی به کنسرتِ آن شب داد. کنسرت اکتبر ۲۰۱۷ در واقع بخش دوم آن کنسرت است که البته شامل تفاوتهایی است.
-اشعار قطعات موسیقی اجرا شده در کنسرتهای خود را چگونه انتخاب کرده و به انگلیسی ترجمه میکنید؟
-پرسش بسیار مهمیاست. ببینید ما در یک گروه ۹ نفره ابتدا آثار بزرگان ادبی را بررسی و قطعاتی را که فکر میکنیم بیشتر به زمانهی کنونی مربوط است و حرفی برای گفتن برای مخاطبان معاصر، شامل غیرایرانیان، دارد و میتواند با آنها ارتباط برقرار کند، انتخاب میکنیم. سپس کار بسیار دقیق و مشکل ترجمهی این اشعار با توجه به ظرایفی مانند ضرباهنگ و نکات تکنیکی دیگر فرا میرسد که طبیعتاً وقت زیادی میگیرد. بعد از این مراحل است که تازه اشعار را در فارسی و انگلیسی در اختیار آهنگساز و رهبر ارکستر، بابک کاظمی، قرار میدهیم تا او موسیقی آنها را بسازد. فاصلهی طولانی میان کنسرتهای ما هم ناشی از این فرایند پیچیده و زمانبر است.
-گفتید که کنسرت اکتبر امسال تداوم این راه با تفاوتهایی است. لطفاً در این مورد توضیح دهید.
-در کنسرت ژانویه ۲۰۱۶ موسیقی ایرانی در دل ارکستر سمفونیک به صورت جداگانه و بر مبنای اصول و قواعد موسیقی ایرانی یعنی ¼ پرده اجرا میشد. در موسیقی کنسرت امسال ما به درجهی بالاتری از آمیزش و تلفیق موسیقی ایرانی و کلاسیک غربی دست یافتهایم به این معنا که سازهای ایرانی تنها بر مبنای نیمپرده موسیقی غربی نواخته میشوند. این امر به همراهی سازهای ایرانی با ارکستر سمفونیک غربی کمک میکند. به این معنا، در کنسرت امسال تاثیر موسیقی غربی بر موسیقی ایرانی بیشتر نمودار خواهد شد.
-لطفاً اطلاعات بیشتری در مورد این کنسرت بدهید.
-با توجه به وضعیت بیثبات کنونی در دنیا که به نظر میرسد برخی از سیاستمداران در پی افروختن آتش جنگ هستند، پرآوا لازم دید که در راه گسترش روحیهی صلح و همبستگی فعال باشد و چه چیزی بهتر از تلاش در این راه به وسیلهی هنر.
بنابراین، تصمیم گرفتیم کنسرتی با هدفِ ترویج صلح، همبستگی و هارمونی بین شرق و غرب تدارک ببینیم. این کار از راه تلفیق سازهای شرقی و غربی و تاباندن نور بر گفتار خردمندانه و متقاعدکنندهی شعرای بزرگ ما، فردوسی، حافظ و مولانا انجام میشود.
اضافه کنم که این کنسرت اهداف تجاری ندارد و هزینهی آن از فروش گیشه هم تامین نمیشود. در نتیجه ما بر سخاوتمندی علاقمندان به اعتلایِ جایگاه جهانی زیباییِ شعر و موسیقی ایرانی اتکاء میکنیم. ما در بروشور برنامه و دیویدی این برنامه که ۱۰۰۰ نسخهی آن به رایگان پخش خواهد شد برای علاقمندان فضای آگهی داریم. جزییات این نکات در سایت Light of Music آمده است.
خلاصه آنکه این برنامهی هیجانانگیز سیر و سیاحتی است موسیقایی در پی کشف انسانیت، صلح و عشق در ادبیات و فلسفهی ایرانی. من مطمئن هستم که تماشاگران این کنسرت شاهد شبی کمنظیر خواهند بود. این کنسرتِ در همکاری با گروه کُر «ایشیرینی» که متشکل از آوازهخوانان حرفهای انگلیسی است، اجرا خواهد شد.
ما از علاقمندان دعوت میکنیم به کنسرت ما بیایند و در این تجربهی نوین همسفر ما شوند و به گسترش پیام آن کمک کنند.
محمد اقای عزیز
یقین دارم که این همه علاقمندی و پشتکار و لطف خداوند ضامن موفقیت شما خواهد بود، با این حال من هم دعاگوی موفقیتتان میباشم.