علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران تقریبا شش روز بعد از سخنرانی تند دونالد ترامپ علیه رژیم و سپاه پاسداران سرانجام به مواضع آمریکا واکنش نشان داده و گفته «تا طرف مقابل برجام را پاره نکند ما آن را پاره نمیکنیم اما اگر او برجام را پاره کرد ما آن را ریزریز میکنیم».
او روز چهارشنبه ۲۶ مهر ماه در دیدار با جمعی از «استعدادهای برتر و نخبگان جوان» ایران گفت: «عدهای از ۱۰۰ سال پیش میگفتند اگر میخواهید پیشرفت کنید باید بروید ذیل غرب و امروز هم تفالههای آنها همین را ترویج میکنند. ۵۰ سال در دورهی پهلوی ذیل غرب بودیم؛ چه پیشرفتی کردیم؟»
خامنهای همچنین همراه با این ادعا که «حتی با وجود تحریمها توانستیم سلطهی آمریکا را قطع و پیشرفت کنیم» تاکید کرد: «نمیخواهم وقت را صرف پاسخگویی به اباطیل و یاوهگویی رییسجمهور بیچاک و دهن آمریکا کنم. این ضایع کردن وقت است که انسان بخواهد پاسخ او را بدهد» و به این ترتیب پاسخ دونالد ترامپ را به این شکل و با فحاشی داد.
اما یکی از بخشهای با اهمیت سخنرانی علی خامنهای مربوط به موضع تازه جمهوری اسلامی در برابر کشورهای اروپایی بود.
خامنهای گفته «دولتهای اروپایی بر مسئلهی برجام تأکید کردند و سخنان رییس جمهوری آمریکا را محکوم کردند. ما از این مقدار استقبال میکنیم، اما این کافی نیست که فقط بگویند او برجام را پاره نکند».
رهبر جمهوری اسلامی از آنجا که معتقد است برجام بهنفع اروپاییهاست، از فرصت استفاده کرده و برای آنها شرط و شروط هم گذاشته و تکلیف هم معین کرده و گفته: «اولاً اروپا باید در مقابل اقدامات عملی آنها بایستد؛ ثانیاً از ورود به مسائل دفاعی ما باید پرهیز کند؛ اینکه بیایند همان حرف را بزنند که چرا ایران در منطقه حضور دارد، خب چشمتان کور [!] که حضور دارد؛ یا بگویند ایران چرا موشک دارد؛ خب شما چرا موشک دارید؟ چرا سلاح اتمی دارید؟ این را از اروپاییها قبول نمیکنیم که با حرف زور آمریکا همآواز شوند».
در واقع خامنهای در این سخنرانی ناخواسته از یک سو اعتراف کرد که نظاماش مصرانه به دنبال برنامههای موشکی و اتمی است و از سوی دیگر نشان داد که بر خلاف آنچه به صورت علنی در انتقاد از برجام و توافق اتمی ابراز میکند و خود را نسبت به برجام ناراضی نشان میدهد، ولی در باطن با تمام وجود برای حفظ آن تلاش میکند و خوشحال است که اروپاییها بر حفظ آن تاکید دارند. اما ظاهرا حمایت اروپاییها از برجام را اشتباه فهمیده و به معنای حمایت به هر قیمتی فهمیده و به همین دلیل شرط و شروط گذاشته که آنها کاری با برنامههای موشکی جمهوری اسلامی نداشته باشند و به مداخلات و توسعهطلبیهای سپاه در منطقه نه تنها اعتراضی نکنند بلکه آن را بپذیرند!
این سخنان سیدعلی خامنهای در حالیست که وی نه به اندازه آمریکا ولی به مقدار زیاد به اروپاییها نیز بدبین است. خامنهای به طور کلی همه کشورهای اروپایی و آمریکا را در کلیدواژهی «دشمن» و «غربیها» خلاصه میکند. اما حالا در موقعیتی قرار گرفته که مجبور است به موضع کشورهایی مثل بریتانیا، فرانسه و آلمان در قبال برجام روی خوش نشان دهد و از اختلاف مواضع بین اروپا و آمریکا به سود سیاستهای جمهوری اسلامی استفاده کند.
از سوی دیگر، کشورهایی مثل روسیه که قدرتمندترین شریک رژیم ایران است و همچنین ژاپن نیز از آمریکا خواستهاند برجام را حفظ کند.
با این حال علیاکبر ولایتی، مشاور خامنهای در امور بینالملل در تازهترین اظهارتاش گفته بین اروپا و آمریکا تقسیم کار شده است و «بعضی علیه برجام سخن میگویند و میگویند برجام ناقص است و یا تکمیل شود، و برخی دیگر میگویند کامل است و یا به موضوع موشکها اشاره میکنند».