پاسدار محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران سه شنبه ۹ آبان (۳۱ اکتبر) ساعاتی قبل از آنکه نام او در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار بگیرد، ادعا کرده بود با نظر علی خامنهای افزایش بُرد موشک‌ها به بیش از دو هزار کیلومتر ضروری نیست چون منافع و نیروهای آمریکایی در همین برد موشکی هم حضور دارند.
اینکه سردار جعفری وقتی این حرف‌ها را در همایش «جهان بدون ترور» در تهران می‌گفت، آیا خبر داشت که خودش و جمعی از هم لباسان او تحریم میشوند یا بی‌خبر از ماجرا برای آمریکا خط و نشان می‌کشید مشخص نیست، اما آنچه مشخص است نگرانی‌های جمهوری اسلامی از پیامدهای مرگبار این تحریم‌هاست.
هیثر نوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به این سخنان گفت «دو هزار کیلومتر بُرد واقعاً زیادی است و این قطعاً کشورهای دیگر که از متحدان ما نیز هستند را در برد موشکهای آنها قرار می‌دهد».
واکنش این مقام آمریکایی به نحوی بود که گویا او و دیگر مقام‌های آمریکایی از شنیدن اینکه سپاه توانایی پرتاب موشک دوهزار کیلومتری را هم دارد خیلی بدشان نیامده است.
نوئرت تاکید کرده، «من نمی‌خواهم درباره هر موضع‌گیری مقامات ایران یا هر کشور دیگر حرفی بزنم، اما چیزی که ما و متحدان‌مان می‌دانیم این است که بالستیک‌های ایران تهدیدی برای آمریکا و آنهاست، از جمله متحدان عرب ما».
سخنرانی دست به عصای عراقچی در مجلس
صبح روز دهم آبان عباس عراقچی، به مجلس شورای اسلامی رفت تا بعد از قرائت سومین گزارش شش ماهه کمیسیون امنیت ملی، به ارائه توضیحاتی درباره روند اجرای برجام بپردازد. حرف‌ها تکراری بود و عراقچی گفت: «ما برای هر شرایط که آمریکا بخواهد درباره برجام انجام دهد پیش‌بینی‌ها و تمهیدات لازم را اندیشیده‌ایم و آمادگی برای هر سناریویی داریم» اما نگفت تمهیدات قبلی که اندیشیده شد چه بود و به کجا رسید.
عراقچی با متهم کردن آمریکایی‌ها به بدعهدی گفت در گزارش کمیسیون امنیت پیشنهاداتی آمده که مرجع تصمیم‌گیری درباره این پیشنهادات هیات نظارت بر برجام است.
البته او در یک جمله دیگر این نکته را نیز بیان کرد که «آمریکا می‌خواهد با اقداماتش اجازه ندهد بانک‌های اقتصادی در ایران فعالیت اقتصادی داشته باشند و نگرانی برای آنها به وجود آید».
معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران اشارهای هم به همکاریهای روسیه و چین کرد و افزود: «همه دنیا معتقدند که تنها ناظر و قاضی برجام آژانس است. ایران نیز به تعهداتش پایبند بوده که ۸ بار آژانس در گزارشات آن را تایید کرده است».
وی همچنین مانند دیگر مقامات رژیم بلوف زد و گفت «توانمندی‌های موشکی سپاه، ثبات سیاسی داخلی، گشایش‌های اقتصادی، فروش نفت در بالاترین سطح ممکن، برقراری کانال‌های بانکی، تردد کشتی‌ها با بیمه کامل از تمامی بنادر به جز آمریکا و رژیم صهیونستی که ما تمایلی به آن نداریم در کنار پشتیبانی داخلی محکم توسط مردم نسبت به جمهوری اسلامی همه نشان دهنده اقتدار ایران است».
معاون وزیر خارجه تاکید کرد: «ما سناریوهای آینده را پیش‌بینی کردیم. گزینه‌های محتمل قابل دسترسی است. پیش‌بینی به مراجع ذیربط داده شده است و آن را به هیئت نظارت بر برجام ارائه کردیم. ما برای هر شرایطی که آمریکا بخواهد انجام دهد پیش‌بینی و آمادگی داریم و تمهیدات لازم اندیشیده شده است […] و در صورت ضرورت برای هر سناریوی دیگری آمادگی داریم».
موشکهایی که در جنگ اقتصادی بی استفاده مانده
سپاه در مخمصه‌ای بزرگ گرفتار است؛ مخمصه‌ای که بُرد موشک‌ها به دردش نمی‌خورد، جایی که پهپادها و قایق‌هایی انتحاری باید تصمیم بگیرند که به یک ناو آمریکایی در خلیج فارس بکوبند و یک دوئل را آغاز کنند، یا ابزارها و راهکارهایی که شاید به قول عراقچی پیش از این در موردش تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی شده است.
سپاه با یک جنگ بزرگ روبرو شده است؛ آمریکا این نهاد نظامی را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار نداد، اما برنامه ریخته تا عرصه را بر جان آن تنگ کند و هدف‌اش کاهش منابع مالی سپاه و شرکت‌ها و سازمانهای زیرمجموعه آن است.
در این میان، وزارت خارجه روسیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده که «تحریم‌های آمریکا علیه سپاه پاسداران غیرقانونی است و نشان‌دهنده ابتذال در سیاست خارجی واشنگتن است و به ابزاری برای ایجاد بحران تبدیل شده‌اند».
علی لاریجانی، رییس مجلس رفتارهای آمریکا را شرورانه دانسته و تاکید کرده نمایندگان باید در جریان آن قرار گیرند تا بتوانیم اقدامی در مقابل این نقض‌ها داشته باشیم.
آنهایی که تحریم نشدند
اما روی دیگر این ماجرا، قرار نگرفتن نام قاسم سلیمانی و سپاه قدس در فهرست تحریم‌های جدید آمریکاست. به طور طبیعی وقتی مستقیم نیروی مقاومت بسیج و فرمانده سپاه و فرمانده حفاظت اطلاعات این نهاد تحریم میشوند، با توجه به آنکه بحث فعالیتهای موشکی ایران در کنار حمایت از گروههای تروریستی منطقه نظیر حزبالله و دامن زدن به جنگ در خاورمیانه و نفوذ در کشورهای منطقه مطرح بود، قرار نگرفتن نام فرمانده سپاه قدس در فهرست تحریمها سوال برانگیز است.
این را هم باید یادآور شد فرودین سال ۱۳۹۶ سهراب سلیمانی، برادر قاسم سلیمانی به عنوان یکی از مقامات ارشد «سازمان زندان‌ها» به اتهام نقض حقوق بشر تحریم شد.
همچنین نیروی دریایی سپاه نیز در فهرست تحریم‌های اولیه قرار نگرفت و تنها کارخانه صنایع سنگین دریایی صدرا در این فهرست قرار دارد.
سپاه قدس و قاسم سلیمانی در عراق و سوریه نقطه به نقطه در جنگ هستند و در تعدادی از عملیاتها نیروهای تحت حمایت ایران در کنار نیروهای تحت حمایت آمریکا با هدفی مشترک می‌جنگند. عملیات آزادسازی موصل یکی از آخرین میدانهای نبرد بود که دو طرف باید برای جلوگیری از برخوردهای ناخواسته در میدان جنگ با هم همکاری می‌داشتند و این همکاری به جز هماهنگی‌های فرماندهان در نتیجه گفتگوهای مستقیم و غیرمستقیم شدنی نبود. به طور طبیعی فرماندهان آمریکایی ائتلاف یا فرماندهان نیروهایی که آمریکا از آنها پشتیبانی می‌کنند در ستادهای خود آرایش میدانی نیروها و شرح وظایف دیگر نیروها را بررسی می‌کنند تا اشتباهات میدانی کار دستشان ندهد. مهم آنجاست که اگر سپاه قدس در فهرست تحریم قرار می‌گرفت هرگونه تماس از سوی آمریکا با آنها برای ایالات متحده یک تخطی از قانون محسوب میشد و دست آنها را برای هماهنگی در سوریه و عراق میبست.
در مورد نیروی دریایی سپاه نیز که بخش اعظم نیروهای آن در خلیج فارس مستقر هستند، چیزی شبیه این حالت صدق می‌کند. نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری وابسته به آمریکا و متحدانش یا ناوهای آمریکایی برای رفت و آمد از مسیرهای دریایی عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس دست‌کم در حد رادیوکال با شناورهای سپاه در ارتباط هستند. در مقابل آمریکا بیش از ۱۰ شرکت کشتیسازی سپاه را تحریم کرده است.
در ایران بعضی از رسانههای نزدیک به تندروها راه دیگری نداشتند و فقط ناسزا گفتند! روزنامه «صبح نو» در سرمقاله خود نوشته سردمداران کاخ سفید در برابر ایران مثل اسب یا گاو عصاری می‌ماند و چهل سال است طرحهای آنها شکست خورده است.
سابقه نشان داده رژیم ایران راهکارهای زیادی در برابر این تحریمها ندارد، به‌جز سلسله رزمایش‌هایی که با تبلیغات فراوان از آن به عنوان اقتدار دفاعی ایران یاد میشود، اما این بار جنگ در میدان اقتصاد است و توپ و تانک شاید چندان کارایی نداشته باشد.
