فیروزه رمضانزاده- پس از تصویب لایحهای در مجلس شورای اسلامی «دانشگاه بینالمللی قدس» با هدف نشر و گسترش «فرهنگ و ارزشهای انقلاب اسلامی» در سال ۱۳۶۲ تاسیس شد.
نام این دانشگاه در سال ۱۳۶۴ به «دانشگاه بینالمللی امام خمینی» تغییر پیدا کرد. فعالیت رسمی این دانشگاه در سال ۱۳۷۰ پس از ادغام با مجتمع آموزشی عالی دهخدا در شهر قزوین آغاز شد.
این دانشگاه که در میان دانشگاههای ایران دارای رتبه ۳۱ است، یکی از دانشگاههاییی است که دانشجویان غیرایرانی از کشورهای همسایه و دیگر کشورها مانند چین، روسیه، تاجیکستان، هندوستان، لبنان، فلسطین، صربستان، سودان، بنگلادش، سومالی، سنگال، یمن و بحرین میپذیرد.
پذیرش دانشجویان غیرایرانی با هدف حمایت از جوانان مسلمان و کمک به رشد و توسعه کشورهای اسلامی و در حال توسعه، نشر و توسعه فرهنگ «ایرانی- اسلامی» و شناساندن بیشتر جمهوری اسلامی در برخی از دانشگاههای ایران نظیر دانشگاه صنعتی اصفهان، «دانشگاه شهید بهشتی» (دانشگاه ملی ایران) و «دانشگاه امام خمینی» انجام میشود.
مسوولان «دانشگاه امام خمینی» در ابتدای تاسیس، سختگیریهای بسیاری در مورد حجاب دانشجویان دختر و نیز پوشش دانشجویان پسراعمال میکردند اما این فشارها بعدها در اواسط دهه ۸۰ خورشیدی کاهش پیدا کرد و اجباری بودن حجاب چادر برداشته شد.
این دانشگاه که به گفته علی خامنهای رهبر سیاسی و مذهبی جمهوری اسلامی «آبروی نظام» به شمار میرود میبایست سالانه ۵۰ درصد دانشجوی غیرایرانی با عنوان «سفیران فرهنگ ایرانی- اسلامی» جذب کند اما باوجود برنامهریزیها و ارائه طرحهای مختلف فرهنگی از سوی وزارت علوم، این هدف تا کنون عملی نشده است به طوری که اکنون فقط ۱۳ درصد از دانشجویان این دانشگاه را دانشجویان غیرایرانی تشکیل میدهند.
هم اکنون نزدیک به ۷ هزار دانشجوی ایرانی و غیرایرانی در ۶۵۰ رشته تحصیلی در مقاطع تحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در این دانشگاه، تحصیل می کنند که از این تعداد ۱۲۵۰ نفر دانشجوی غیرایرانی هستند.
خبرگزاری فارس نزدیک به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی با اشاره به تدریس تنها ۵ استاد تماموقت در «دانشگاه بینالمللی امام خمینی» درمورد رسالت و رتبه این دانشگاه در میان دانشگاههای «جهان اسلام» نوشته است: «آنچه در این میان قابل تأمل است رتبه دانشگاهی است که میخواهد «بر پایه یک رسالت جهانی به موازات نشر علوم، فنون و ترویج معارف اصیل اسلامی در سطح بینالمللی، زمینههای لازم را برای توسعه تحقیقات و نوآوری در ایران و انتقال آن به کشورهای اسلامی فراهم کند»؛ دانشگاهی که گذشته از رتبه آن در بین دانشگاههای جهان اسلام، بر اساس رتبهبندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در میان ۵۱ دانشگاه جامع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور نیز در جایگاه سیام قرار گرفته است. از آنجا که این رتبهبندیها با توجه به ویژگیهایی همچون پژوهش، آموزش، وجهه بینالمللی، امکانات و فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی دانشگاهها تعیین و اعلام میشود، به طور قطع نمیتوان انتظار داشت دانشجویانی از دیگر کشورهای دنیا تنها با استناد به برچسب «بینالمللی» حاضر به تحصیل در این دانشگاه شوند.»
محمد دانشجوی ۲۵ ساله اهل سوریه است که در رشته مهندسی عمران در «دانشگاه امام خمینی» به صورت بورسیه تحصیل میکند.
او به کیهان لندن میگوید: «دانشجویان خارجی در دانشگاه امام خمینی در بدو ورود، باید زبان فارسی را به مدت شش ماه آموزش ببینند و بر اساس معدل دوره زبان، وارد دانشگاه میشوند. تقریباً یک سال طول میکشد تا یک دانشجوی خارجی زبان فارسی را یاد بگیرد.»
به گفته این دانشجوی سوری، «دانشجویان غیرایرانی از طریق کنکور سراسری وارد دانشگاه امام خمینی نمیشوند، آنها در کشورشان پس از گذراندن یک آزمون، وارد دانشگاه ایران میشوند و براساس معدل کنکور در کشورشان در رشتههای مختلف مورد پذیرش دانشگاههای ایرانی قرار میگیرند.»
بر اساس آیین نامه وزارت علوم جمهوری اسلامی، برای دریافت بورسیه معدل دانشجویان غیرایرانی در کنکور برای رشتههای پزشکی و داروسازی باید بالای ۹۰ و برای رشتههای فنی و مهندسی بالای ۸۵ باشد.
به گفته محمد «تقریباً ۸۰ درصد از دانشجویان خارجی دانشگاه امام خمینی بورسیه هستند. دانشجویان غیرایرانی بورسیه علاوه بر دریافت مقرری تحصیلی، از خوابگاه و خدمات بیمهای رایگان نیز برخوردار میشوند.»
بر اساس مصوبه وزارت علوم، دانشجویان غیرایرانی بورسیه در این دانشگاه و سایر دانشگاههای محل تحصیل این دانشجویان، در طول دوره آموزش زبان فارسی و نیز در دوران تحصیل ماهانه مبلغی به عنوان کمک هزینه تحصیلی دریافت میکنند.
این مبلغ برای دانشجویان کاردانی و کارشناسی ماهانه هشتادهزار تومان، کارشناسی ارشد ۹۰ هزارتومان، و مقطع دکترا ۱۰۰ هزارتومان تعیین شده است که البته این ارقام هر سال با توجه به نرخ تورم تغییر و افزایش پیدا میکند.
همچنین ازسوی وزارت علوم، به تمامی دانشجویان متاهل غیرایرانی مبلغ ۱۵۰ هزارتومان پرداخت میشود.
با این وجود در دهه ۷۰ خورشیدی یک دانشجوی بورسیه غیرایرانی در دانشگاه امام خمینی ماهانه مبلغ ۱۰ هزارتومان از دانشگاه، مقرری دریافت میکرد در شرایطی که برای مثال، آن زمان، کرایه اتوبوس تهران به قزوین تنها ۱۰۰ تومان بود.
به گفته محمد، دانشجوی اهل سوریه، دانشجویان بورسیهای معمولاً براساس معدل در بورسیه پذیرفته میشوند مثلاً یک متقاضی تحصیل در رشته پزشکی اگر معدل ۸۰ داشته باشد به صورت غیربورسیه پذیرفته میشود.
او توضیح میدهد: «مثلا یک دانشجو در رشته مهندسی عمران باید بابت هر ترم یک میلیون و هفتصد هزارتومان مانند دانشجویان ایرانی پرداخت کند.»
با این وجود شرایط پرداخت شهریه این دانشگاه همواره در نوسان بوده است به طوری که در سال ۱۳۹۲ شهریه تمامی رشتههای تحصیلی این دانشگاه دو برابرافزایش یافت. این افزایش شهریه، اعتراض دانشجویان غیربورسیه غیرایرانی را در پی داشت که بیشتر از اتباع افغانستان بودند. به نوشته خبرگزاری فارس، بیش از ۱۰۰ دانشجوی افغانستانی غیربورسیه این دانشگاه در اعتراض به افزایش دو برابری شهریه تحصیلی از ادامه تحصیل در این دانشگاه، انصراف دادند.
این دانشجوی سوری اضافه میکند که دانشجویان غیرایرانی در دانشگاه نسبت به دانشجویان ایرانی شرایط بهتری ندارند.
او که خود از دانشجویان اهل تسنن است میگوید: «من در نماز جماعت دانشگاه شرکت میکنم و از لحاظ نماز جماعت، هیچ اجباری وجود ندارد.»
به گفته وی، کیفیت غذای دانشگاه در حد متوسط است و همانند سالهای گذشته در غذا کافور ریخته میشود، قیمت هر وعده غذا هم ۱۲۰۰ تومان است که در حال حاضر همه دانشجویان، بابت غذا پول پرداخت میکنند چه ایرانی و چه غیرایرانی.
این در شرایطی است که در دهه ۷۰ فقط دانشجویان مقطع شبانه میبایست بابت خوابگاه و غذا میپرداختند و دانشجویان روزانه از این پرداختها معاف بودند.
«دانشگاه بینالمللی امام خمینی» با وجود بیش از دو دهه فعالیت و یدک کشیدن عنوان «بینالمللی» نه تنها نتوانسته به رویای جهانی شدن و قرارگرفتن در فهرست دانشگاههای مهم «جهان اسلام» دست پیدا کند بلکه در فهرست مهمترین دانشگاهها و موسسههای آموزش عالی ایران هم جایی ندارد و عقب مانده است.