با برگزاری پنجاه و هشتمین انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، در هشتم نوامبر ۲۰۱۶ میلادی، دونالد ترامپ با حمایت رایدهندگانی که عمدتا با توجه به وعدههای اقتصادی او نام او را روی تعرفههای رای نوشته بودند، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا شد.
ترامپ که پیش از حضور در کارزار انتخابات به عنوان یک «بیزنسمن» شناخته میشد امروز به عنوان رئیس جمهوری تعهد مجموعهای از وعدههای اقتصادی را بر دوش میکشد.
وعدههای اقتصادی ترامپ در کارزار انتخاباتی بیشتر بر اشتغالزایی از طریق افزایش شغلهای تولیدی، بهبود وضعیت معاملات تجاری، بازنگری یا خروج از توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) و اصلاحات نظام مالیاتی و قوانین گمرکی متمرکز بود. ترامپ در وعدههای انتخاباتی خود گفت همه آمریکاییها را به کار باز خواهد گرداند. او بعد از پیروزی در انتخابات گفت: «ما قصد داریم زیرساختها را از نو بازسازی کنیم و قصد داریم پس از بازسازی برای میلیونها آمریکایی شغل ایجاد کنیم.»
ترامپ در وعدههای انتخاباتی خود از کاهش مالیات برای همه شهروندان آمریکایی و همچنین کاهش میزان مالیات بر درآمد دولت فدرال از ۷ به ۳ درصد خبر داد. او گفته بود بالاترین نرخ مالیات را از ۳۹٫۶ به ۳۳ درصد کاهش خواهد داد. ترامپ همچنین در سخنان خود هشدار داد راههای فرار از پرداخت مالیات را که عموما ثروتمندان به دنبال آن هستند خواهد بست و همچنین مالیات والدینی را که صاحب فرزندی در سنین جوانی هستند کاهش خواهد داد تا بتوانند از این طریق میزان متوسط هزینههایی را که فرزندشان نیاز دارد تامین کنند.
ترامپ در وعدههای انتخاباتی خود به مالیات بر ارث و همچنین مالیات بر املاک نیز اشاره کرد و وعده داد آنها را کاهش خواهد داد و همچنین وعده داد تنها زمانی که تعداد افراد خانواده افزایش یابد مالیات به ازای هر فرد و همچنین پس از ازدواج مالیات افزایش خواهد یافت.
در این میان انتقادهایی نیز به برنامه های اقتصادی دونالد ترامپ صورت میگرفت که دامنه آن تا اتحادیه اروپا نیز گسترده میشد. کمیته مالی و اقتصادی اتحادیه اروپا تلاشهای ترامپ برای افزایش حمایت از تولیدات داخلی را تهدیدی برای اقتصاد جهانی ارزیابی میکرد.
لاورنس سامرز، وزیر سابق خزانهداری آمریکا، نیز به عنوان یکی از منتقدان برنامههای اقتصادی ترامپ گفته بود، طرحهای ترامپ میتواند به وقوع بحران مالی جدیدی در آمریکا منجر شود: « سیاست ترامپ برای کاهش مالیات شرکتهای بزرگ موجب افزایش شدید نابرابری خواهد شد و این مساله تقویت ارزش دلار را به همراه خواهد داشت و در نهایت به ضرر صادرکنندگان آمریکایی خواهد بود.»
سامرز همچنین تاکید کرده بود قانونزدایی در برخی زمینهها مثل امور مالی بسیار خطرناک است. اشاره سامرز به وعده تیم انتقالی ترامپ بود که قول داده بودند یک قانون اصلی آمریکا برای نظارت بر بانکها و موسسات مالی را که پس از بحران مالی بزرگ ۲۰۰۸ میلادی، وضع و اجرا شده است، لغو کند.
شاخصهای اقتصادی از دولت ترامپ چه میگویند؟
اکنون با گذشت یک سال از وعدههای ترامپ و تیم انتقال دولتش، او برخی از برنامههای خود را عملی کرده و به برخی از وعدههای اقتصادیاش نتوانسته جامه عمل بپوشاند. مجله اقتصادی فوربز هفته اول نوامبر در گزارشی به بررسی کارنامه اقتصادی دونالد ترامپ، یک سال پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پرداخته است. بر اساس این گزارش، در طول این مدت بازار بورس رشد بسیار زیادی داشته، رشد تولید ناخالص داخلی بهبود یافته و نرخ بیکاری به کمترین میزان آن در طول ۱۷ سال گذشته رسیده است؛ اما اشتغالزایی همچنان کمتر از میانگین شش ماههی آخر دوران باراک اوباما است.
این گزارش همچنین افزوده است بزرگترین پرسشهای اقتصادی که امروز مطرح هستند عبارتند از اینکه آیا قانون اصلاح مالیات تصویب خواهد شد؟ ترامپ چه قراردادهای تجاری را میتواند به سرانجام برساند؟ یا اینکه آیا آمریکا از «نفتا» خارج خواهد شد و تعرفههای گمرکی افزایش خواهد یافت؟ پاسخ این پرسشها میتواند تعیینکننده اتفاقاتی باشد که برای اقتصاد آمریکا و بازار بورس در چند سال آینده خواهد افتاد.
شاخص S&P 500 (شاخص بازار بورس ایالات متحده که بر اساس ۵۰۰ سهامدار برتر این بازار تهیه میشود و جزو معتبرترین دادههای آماری جهان در این زمینه است) نشان از رشد ۲۰٫۴ درصدی دارد . هرچند که دونالد ترامپ هنوز مصوبهای ارائه نداده است، سرمایهگذاران به رشد جهانی اقتصاد آمریکا، درآمد بالاتر و امید به اصلاحات مالیات واکنش مثبت نشان دادهاند.
همچنین بر اساس این گزارش، تولید ناخالص داخلی آمریکا نیز افزایش ۳ درصدی داشته که البته این رشد تحت تاثیر عوامل دیگری نیز بوده که با حذف آن عوامل رشد یک ساله دوران ترامپ عدد ۲٫۳ درصدی را نشان میدهد.
پایین بودن نرخ ایجاد شغل، پایینترین نرخ بیکاری در ۱۷ سال گذشته، بازگشت نرخ ایجاد شغلهای تولیدی پس از سقوط در سال ۲۰۱۶ از جمله دیگر شاخصهای قابل توجه در عملکرد دونالد ترامپ است.
رایدهندگانی که همچنان ترامپ را قهرمان خود میدانند
«به نظرم او عملکرد خوبی دارد. فکر میکنم دقیقا همان کسی است که برای تغییرات جدی لازم داشتیم». «اهالی بازار بورس از شرایط راضی هستند. درباره مزایای بازنشستگی من هم خوب پیش میروند». «ترامپ دارد تلاش میکند. معلوم است که یک شبه اتفاقی نخواهد افتاد ولی میدانم که او دارد به سختی تلاش میکند».
مجله تایم در گزارشی به بررسی نظرات رایدهندگان به ترامپ یک سال پس از فعالیت دولت او پرداخته است. در گزارش مجله تایم آمده است، منتقدان و متخصصان حتما بحثهای مفصلی درباره سال نخست دونالد ترامپ دارند ولی جملات بالا که بخشی از نظرات افرادی است که به ترامپ رای دادند معنای بیشتری نسبت به تیترهای روزنامهها در بر دارد.
این گزارش در ادامه میافزاید، سال گذشته اعضای تیم تحقیقاتی ما هفت هفته را در ایالات متحده گذراندند و به صحبتهای آمریکایی ها در زمانی که در حال سنجیدن تصمیم خود برای رای دادن بودند گوش دادند. هفته گذشته همان تیم به دو شهر ویسکانسن و نوادا رفتند و متوجه شدند که حمایت بسیار قویای از جانب افرادی که به ترامپ رای دادند نسبت به او وجود دارد. او همچنان مرد محبوب آنهاست و به باور آنها تمام تلاشش را میکند که روال کارها در واشنگتن را تغییر دهد و آمریکاییهای عادی را در مرکز برنامههای سیاسی خود قرار میدهد.
رایدهندگان به ترامپ اعتقاد دارند که رسانهها و نهادهای سیاسی به دنبال ضربه زدن به او هستند و حملههایی که به رئیس جمهوری میشود- که بلافاصله به توهین به تمام افرادی تلقی میشود که به او رای دادهاند- تنها باعث تقویت حمایت این افراد از رئیس جمهورشان میشود.
درباره ارتباط کمپین ترامپ و روسیه نیز حامیان ترامپ بر این باورند که این چیزی شبیه شکار جادوگران است و تیم مخالف آنقدر در خبرها و مطالب مختلف کند و کاو خواهد کرد تا چیزی بیاید و علیه ترامپ استفاده کند، حالا میخواهد ارتباط با روسیه باشد یا موضوع دیگری. این دسیسهای است که مخالفان ترامپ برای بی اعتبار کردن وی به راه انداختهاند.
با وجود اینکه طرفداران ترامپ از رشد اقتصادی و بهبود شرایط کار رضایت داشتند اما در باب مسائلی مانند اوباماکر (بیمه بهداشت و درمان و مراقبت مقرون به صرفه)، و عدم ارائه هیچ گونه لایحهای در این زمینه و به طور کلی عدم اجرای سریعتر برنامهها نگران هستند.
«فاجعهبار»، «مهیب»، «باعث سرافکندگی»، «تفرقهانداز»، «بی اخلاق به تمام معنا»، عبارات و صفاتی است که در طول سال گذشته در توصیف دونالد ترامپ زیاد به کار رفتهاند و البته بدتر از این تعبیرها نیز در این مدت به چشم خورده است. اما گزارشگر تایم میگوید تمام اینگونه جملات و نظرها از جانب کسانی ابراز شده که از همان روز اول از دونالد ترامپ خوششان نمیآمد.
در هر حال ترامپ اکنون در مقام ریاست جمهوری کشوری قرار دارد که موتور محرک اقتصاد جهان به شمار میرود. ترامپ با جملات جنجالی در توییتر و سخنرانیهای خود مواضع سفت و سختاش را در مورد مسائل مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مطرح میکند؛ سفرهای دیپلماتیک او جالب توجه هستند و به نظر میرسد در حال طراحی سریع معادلاتی در شرق آسیا و خاورمیانه است.
او همچنان رئیس جمهور محبوب تعداد زیادی از آمریکاییها نیست و منتقدانی دارد که زبانشان به سرخی زبان دونالد ترامپ است و این موضوع بدون شک ترامپ را در موقعیت سختی قرار میدهد. اما بهبود شرایط اقتصادی آمریکا میتواند تنها برگ برنده و مهم ترامپ باشد.