اختر قاسمی (+عکس) عصر پنج شنبه، ۱۷ نوامبر، سیزدهمین دور جشنواره بینالمللی سینمای تبعید در شهر گوتنبرگ سوئد گشایش یافت.
جشنواره بینالمللی سینمای تبعید هر دو سال یک بار در ماه اکتبر یا نوامبر برگزار میشود. ابتدا نام جشنواره «چشم انداز سینمای ایران در تبعید» بود، ولی از دومین دور به «جشنواره بینالمللی سینمای تبعید» تغییر یافت. در این جشنواره هنرمندان تبعیدی کشورهای مختلف، از آمریکای لاتین تا آفریقا و آسیا و خاورمیانه، آثار خود را به نمایش میگذارند.
جشنواره توسط یوهانا گالگو از بازیگران تئاتر سوئد بازگشایی شد. آنگاه حسین مهینی، مدیر جشنواره، سخنانی ایراد کرد. او از نابرابریهای موجود در جهان سخن گفت که مردم را به فرار از دیار و کاشانه خود مجبور میکند و گفت «من هم آرزویی دارم که شبیه رویاست و آن این است که روزی برسد که ما دیگر نیازی به برگزاری سینمای تبعید نداشته باشیم.»
پس از سخنان مهینی یکی از اسپانسرهای فستیوال، مسئول آموزش سندیکاهای کارگری در سوئد سخن گفت و پس از او گروه موسیقی «تترا» که متشکل از زنان هنرمند بود اجرایی زیبا با آوای خود ارائه کردند.
پس از آن نوبت به نمایش فیلم گشایش جشنواره «در جستجوی همسر باشید» رسید.
این فیلم اولین فیلم بلند سو آبادی است که تا به حال موفق به دریافت چند جایزه از کشورهای مختلف اروپایی شده است. فیلم او علیه بنیادگرایی اسلامی و درباره جوانانیست که در فرانسه به اسلام روی میآورند ولی هیچ شناختی از اسلام ندارند. او با طنز قوی خود در فیلم مسئلهی برقع را به طنز و استهزا میگیرد. جوانی ایرانی- فرانسوی که عاشق دختری عرب شده اما برادر دختر که از یمن برگشته به جهادیستهای اسلامی پیوسته و از زمانی که متوجه رابطه خواهرش با پسر ایرانی- فرانسوی شده مانع خروج خواهرش از خانه میشود. جوان فرانسوی با پوشیدن برقع از بزرگترین مانع خود یعنی برادر دختر رد میشود و مرتب با او ملاقات کرده و عشق میورزند. سو آبادی و بازیگر زن فیلم زمانی که پیشپردهی فیلم پخش شد از سوی بنیادگرایان اسلامی تهدید شدند.
سو آبادی پس از نمایش «در جستجوی همسر باشید» به پرسشهای تماشاگران پاسخ داد. وی که از پانزده سالگی در فرانسه زندگی می کند ابتدا به حرفهی تدوین فیلم اشتغال داشته و یک مستند نیز ساخته است. تهیهکننده فیلم «در جستجوی همسر باشید» یک شرکت فرانسویست. این فیلم به زودی در سینماهای اروپا به روی پرده خواهد رفت.
«جشنواره بینالمللی سینمای تبعید» که توسط حسین مهینی فیلمساز و عکاس در سال ۱۹۹۳ بنیان گذاشته شد امسال نیز به موضوعهای مختلفی میپردازد. در بهار فمینیسم به سینمای زنان فمینیست در کشورهای مسلمان و تلاش آنها برای برابری حقوقی پرداخته میشود. فیلمهای «رویای شهرزاد» از فرانتس وستر، «گلستان»، «سرزمین گلهای سرخ» از جیان آکیوال فیلمساز جوان کرد ساکن مونترال، «سه هزار و شب» اثر فیلمساز فلسطینی در زندانهای اسراییل و «رقص با مونیکا» از آنیا دالهوف از فیلمهای این بخش هستند.
بخشی از این جشنواره به کردستان اختصاص دارد. فیلم سینمایی «شمال» از جیان دمیرل فیلمساز کرد و ارتوگل موی اوغلو دربارهی مبارزات کردها در ترکیه است. این فیلم در جشنوارهی بینالمللی استانبول از فیلمهای انتخابی بود که تحت فشار دولت ترکیه حذف شد. پرتره یک فیلمساز ممنوع که آثار کیوان کریمی فیلمساز جوان ایرانی را به نمایش میگذارد.
فیلمهای «طبل»، «کودکان اعماق»، «مرز شکسته» دربارهی زندگی و کار کولبرهای کردستان، و «نوشتن بر شهر» از جمله فیلمهای بخش کردستان هستند.
در بخش جانبی این جشنواره، فیلمهایی دربارهی مناطق بحرانی جهان و گرفتار جنگ، اشغال و گرسنگی به نمایش در میآید.
در بخش نگاهی دیگر، به نگاه فیلمسازان غیرتبعیدی و غیرمهاجر به تبعیدیان و مهاجرین پرداخته میشود.
در این جشنواره برنامههای جانبی نیز اجرا میشود که یکی از آنها با اجرای پرویز صیاد به خاطرات وی در دوران فعالیتاش در تلویزیون ملی ایران باز میگردد.
نمایش فیلم در بازار دست دوم از ابتکارهای جالب توجه این جشنواره است. در این بخش که در سومین روز جشنواره، یکشنبه، ۱۹ نوامبر، برگزار میشود، بازار ویژه فیلم و عکاسی برپا میشود. همزمان مجموعهای از فیلمهای کوتاه انیمیشن با موضوع صلح به نمایش در میآید.
دیدار و گفتگو با پرویز صیاد نیز یکی از برنامههای جشنواره است.
سو آبادی با فیلم «در جستجوی همسر باشید»، آرش و آرمان ریاحی با فیلم «کودکان»، عبدالرضا خرم روز با فیلم «سراب»، آرش ریاحی با فیلم «همیشه مزاحم من بوده»، فاطمه گوشه با انیمیشن «لچک»، رحمان میلانی با فیلم «درخشش»، سیامک غفاری با فیلم «فریاد نقاشی»، فرید زرین بال با فیلم «شهر آزاد» و روزبه بهتاج با فیلم «یک بار در زمان» در این جشنواره شرکت دارند.
فیلم «نفت طالبان» از کارگردان نروژی اولا فلیوف مستند افشاگرانهای دربارهی روابط پنهان شرکتهای نفتی امریکایی با طالبان نیز از فیلمهای منتخب سیزدهمین جشنواره بینالمللی سینمای تبعید است.
جشنواره بینالمللی سینمای تبعید تا ۲۳ نوامبر ادامه دارد.