(+ ویدئو) هتل «مکس رویال» منطقه بَلک در شهر آنتالیا یکی از باشکوهترین هتلهای ترکیه در ساحل مدیترانه که زمین گُلف و استخرهای مجهز آن مشهور است میزبان وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و روسیه شده است.
کاخ کرملین در بیانیهای اعلام کرده که این نشست مقدماتی در رابطه با مبارزه با تروریسم، کاهش خشونتها در سوریه و بررسی قدمهای آینده برای عادیسازی بلندمدت اوضاع در سوریه برگزار میشود. محمدجواد ظریف، مولود چاووشاوغلو و سرگئی لاوروف به آنتالیا آمدند تا آخرین هماهنگیهای خود را یک هفته قبل از نشست روسیه که ۲۲ نوامبر در شهر سوچی برگزار خواهد شد، انجام دهند.
در نشست روز یکشنبه، ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان)، روند پیشرفت اقدامات با توجه به عقبنشینیهای داعش از بسیاری مناطق تحت اشغال، ایجاد «مراکز بازرسی» در منطقهای «عاری از درگیری» در شمال استان ادلب مطرح شد. همچنین روند استقرار نیروهای ترکیه در داخل و نیروهای روسیه و ایران در خارج از این منطقه هم مورد بررسی قرار گرفت.
در این جلسه قرار شد بر سر اینکه نمایندگان کدام یک از گروههای درگیر در سوریه به نشست سوچی دعوت شوند اختلافاتی وجود داشت، زیرا مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه پس دیدار با ورزای خارجه روسیه و ایران به خبرنگاران گفت که «شرکت نمایندگان گروه پکک و پید در نشستهای بینالمللی برای ما غیرقابل قبول است.» هر دوی این گروهها کردهای مسلحی هستند که ارتش ترکیه در داخل و خارج از مرزهای این کشور با آنها درگیر است.
چاووش اوغلو همچنین اعلام کرد که «حساسیتهای ترکیه را به ایران و روسیه اعلام کردیم و تمام طرفها و مخاطبان نشست سه جانبه در سوچی به خوبی این مسئله را میدانند.»
یکی دیگر از محورهای گفتگوی وزرای خارجه سه کشور در مورد اجرای عملیات آتشبس طبق پیمان آستانه و همچنین کاستن از تنشها و درگیریهای مسلحانه بین سوریها و سوق دادن آنها به سوی گفتگوهای سیاسی بود.
پیشنهاد حضور نمایندگان گروههای کُرد در نشست سوچی را روسیه مطرح کرد و چون ترکیه به شدت با آن مخالفت کرده بود سرگئی لاوروف، پس از جلسه در گفتگو با خبرنگاران چندان وارد جزییات نشست نشد و صرفاً تاکید کرد که «در این نشست بر سر مسائل مهم توافق شده و نتایج آن به اطلاع رؤسای جمهوری سه کشور رسانده خواهد شد».
اما محمدجواد ظریف در گفتگو با ایرنا با غلط خواندن سیاست کشورهای دیگر منطقه گفت «متاسفانه کشورهایی مثل عربستان بیشتر به دنبال تفرقه و اختلافافکنی هستند و به همین دلیل، نتیجهای جز اختلاف نمیبینند، در صورتی که اگر روششان را عوض کنند، آنها هم میتوانند به جای جنگ افروزی، در صلح منطقه شریک باشند».
یکی از حواشی نشست آنتالیا ترسیدن سرگئی لاوروف، از خبرنگار شبکه خبر جمهوری اسلامی در هتل بود. لاوروف در حال ورود به داخل ساختمان هتل بود که مجید اخوان، با تلفن همراه به دنبال او رفت و از نزدیک خواست که از وزیر خارجه روسیه فیلم بگیرد، که او به یکباره چشماش به این خبرنگار و موبایل او افتاد و وحشت کرد.
آذرماه سال گذشته بود که آندری کارلوف، سفیر روسیه در یک گالری نقاشی در شهر استانبول ترور شد و ظاهرا آن ماجرا در ذهن لاوروف تداعی شده بود.
همزمان با این نشست، عربستان سعودی و دیگر وزرای خارجه اتحادیه عرب در نشستی اضطراری در قاهره دیدار کردند تا درباره راههای مقابله با ایران و حزبالله برای آنچه دخالت در امور داخلی دیپر کشورهای منطقه میدانند بحث و گفتگو کنند.
در این میان، خبرگزاری رویترز استعفای سعد حریری نخست وزیر پیشین لبنان و تشدید جنگ یمن از سمت خود را نتیجه اختلافهای حکومت شیعه ایران و پادشاهی سنی عربستان دانسته و به نقل از رهبران عرب نوشته است که رهبران عرب کنفرانس قاهره را یک پیام جدی برای جمهوری اسلامی ایران میدانند.
یکی از گروههایی که در نشست سه جانبه آنتالیا درمورد آن صحبتی نشد حزبالله لبنان است. در شرایطی که هم کشورهای عربی و هم اسراییل و آمریکا این گروه را یکی از عوامل تنش در سوریه میدانند. حزبالله شریک نظامی ایران و روسیه در سوریه است و اگر قرار باشد در مورد آینده آن در سوریه بحثی شود وزیر خارجه ترکیه باید آغازگر آن میبود که طبق آنچه تا کنون در خبرگزاریها منتشر شده اشارهای به حزبالله نشده است. این میتواند به معنی باشد که حزبالله لبنان به عنوان اصلیترین موضوع اختلاف میان ائتلاف روسیه و ایران با ائتلاف کشورهای عربی و آمریکا همچنان بر سر جای خود باقی است.