ارگ تاریخی مورچه خورت که پس از ارگ بم، بزرگترین بنای خشتی جهان شمرده میشود، باوجود ثبت ملی میراث فرهنگی همچنان در انتظار تعمیر و بازسازی است.
ارگ تاریخی مورچهخورت با قدمت تخمینی ۶۰۰ ساله که در شمار میراث ملی ثبت شده در جوار شاهین شهر و میمه در راه ارتباطی اصفهان و تهران قرار دارد که روزگاری شاهد نبرد نادرشاه افشار با اشرف افغان بوده است.
پروژه مرمت و بازسازی این مجموعه در سال ۱۳۸۶ شرکت تعاونی گردشگری روستای مورچه خورت با سهامدارانی از جمله بنیاد مسکن، شرکت توسعه گردشگری، شرکت عمران ومسکنسازان منطقه مرکزی شروع به کار کرد ولی پس از گذشت ۱۱ سال هنوز به پایان نرسیده است!
این شرکت تحت عنوان احیای ارگ مورچه خورت، پروژههای عمرانی و نوسازی را اجرا کرده ولی بازسازی این بنای تاریخی در بخش دستاوردهای آن در وبسایت شرکت عمران و مسکنسازی نیامده است.
بهمنماه سال ۹۵ نیز، جواد چهراضی مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان از ترمیم و مرمت این بنا خبر داد و گفت که استحکامبخشی و مرمت برجها و دیوارهای بیرونی قلعه، که بر اثر مرور زمان و فرسایش و آبشستگی دچار آسیب شده را شروع کردهاند.
سازمان میراث فرهنگی اصفهان مدعی است که مبلغ ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون برای مرمت فضای عمومی این قلعه از جمله مسجد جامع، حمام و گذرگاههای فرعی هزینه کرده است.
وجه تسمیه نام «مورچه خورت» همچون قدمت آن مشخص نیست ولی به دو گونه «مورچه خورد» و «مورچه خورت» ادا میشود. این ارگ تاریخی شاهد پیروزی نادرشاه افشار بر اشرف افغان در سال ۱۱۴۲ هجری قمری بوده که در نهایت منجر به فرار افغانها از اصفهان میشود.
این قلعه حصاری بلند و ۸ برج دیدهبانی مستحکم دارد که دور تا دور قلعه ۳ هکتاری مورچه خورت را احاطه کرده و به گونهای طراحی شده که دارای دو ورودی است که هم درصد ایمنی را بالا میبرده و هم دسترسی به قلعه را آسان میکرده است.
چیدمان فضاهای خدماتی به صورت اندیشمندانه صورت پذیرفته است. بازار اصلی با مغازههایی که از رونق گذشته آن حکایت میکنند، در کنار حمامهای زنانه و مردانه قرار گرفته که در عین سادگی حکایت از پاکیزگی در نزد مردمان آن روزگار دارند. هرگوشهی این مجموعه یک معماری منحصر به فرد دارد.
از دیدگاه آماری در سال ۱۳۵۳ تعداد ۲۵ خانوار در این قلعه زندگی میکردند و اکنون نیز ساکنین محدودی دارد که در خانههای متروکه زندگی میکنند.