مینو یگانه – حتى نسل سوم انقلاب هم مى‌داند کافه نادرى کجاست و چرا نام این کافه با شعر، ادبیات و هنر معاصر ایران گره خورده و چگونه در گسترش فضاى روشنفکرى ایران نقش داشته است.
على خامنه‌اى رهبر کنونى جمهورى اسلامى نیز به گفته معاشرین دوران جوانى‌اش با شعر و ادبیات و موسیقى ایرانى مانوس بوده و از هنر نقاشى سر در مى‌آورد و دوستانى نیز در میان کسانى که از پاهاى ثابت کافه نادرى بوده‌اند داشته که جلال آل احمد، سیمین دانشور همسر او و مهدی اخوان ثالث از آن جمله‌اند.
خامنه‌اى اسماعیل خویی را هم مى‌شناسد. اخوان ثالث سال‌ها پیش گفت من از آقاى خامنه‌اى کارت سفید دارم که اگر خویی مایل باشد او را به ایران ببرم.
کافه نادرى در سال‌هاى طلایى ایران پاتوق شاعران نوپرداز، نویسندگان پرمخاطب و دست‌اندرکاران هنر کلاسیک و هنر موج نو بود که تمامى آنها از سوى شهبانو فرح پهلوى حمایت مى‌شدند.
خیابان نادرى در سال‌هاى پیش از انقلاب یکى از نقاط پر رفت و آمد و ایده‌آل براى خرید، قدم زدن و دیدن شهروندان امروزى و خوش سر و لباس بود اما علت اصلى شهرت این خیابان را باید وجود کافه نادرى در آن دانست.
مجید دوامى سردبیر معروف مجله «زن روز» که خود گهگاه به دیدن چهره‌هاى نامدار ادبیات و هنر ایران به این کافه مى‌رفت مى‌گفت کافه نادرى شبیه کافه‌هاى فرنگ است، در بعضى از کافه‌هاى پاریس و سوئیس هم هنرمندان و روشنفکران جمع مى‌شوند و از هر درى سخن مى‌گویند.
سنگ بناى کافه نادرى را یک مهاجر ارمنى خوش‌سلیقه به نام خاچیک مادیکیاس گذاشته بود. کافه نادرى در طبقه همکف هتلى به همین نام قرار داشت. حضور روزانه نویسندگان و شاعران بلندآوازه آن زمان که البته هنوز آثارشان طرفداران زیادى دارد مانند صادق هدایت، صادق چوبک، جلال آل احمد و همسرش سیمین دانشور استاد دانشگاه تهران و نیما یوشیج پدر شعر نو، نادر نادرپور، نصرت رحمانى و کارگردانان و بازیگران سرشناس و بعضا چپ‌گرا در دوران جوانى مانند نوشین و محمدعلى جعفرى را هم بعضى اوقات در کافه نادرى مى‌شد دید.
آنها دور هم مى‌نشستند درباره همه چیز گپ مى‌زدند، روزنامه‌ها و مجلات را ورق مى‌زدند و سخت درگیر بحث‌هاى ادبى، هنرى و سیاسى مى‌شدند و جالب این بود که دوستداران اشعار، کتاب‌ها و آثار هنرى این جماعت از سر کنجکاوى براى دیدن آنها از نزدیک، خود را به کافه نادرى مى‌رساندند. نکته جالب دیگر این بود که حاضران در پاتوق کافه نادرى با وجود داشتن سلایق، علایق و عقاید مختلف سیاسى بدون هیچ‌گونه مشکل و ملاحظه‌اى دوستانه با یکدیگر بحث مى‌کردند.
کافه نادرى تنها کافه تهران است که به ثبت ملى رسیده و به همین دلیل کسى اجازه دستکارى به ترکیب آن و تخریب این بناى ادبى، هنرى، فرهنگى و تاریخى را ندارد. شهردارى تهران و سازمان میراث فرهنگى خوشبختانه در این سال‌ها حساسیت خاصى به حفظ این بناى سرشار از خاطرات داشته است و مسئولان و مدیران شهردارى کسانى بوده‌اند که وصف کافه نادرى و ویژگى‌هاى استثنایى و نقش آن در ادب، هنر و فرهنگ ایران معاصر را از بزرگان فامیل و دوستان خود شنیده‌اند و به همین دلیل مالکان مجموعه‌اى که کافه نادرى را در خود جاى داده و صاحبان بناهاى مجاور که قصد ایجاد تغییراتى در معمارى آن را داشته‌اند با مقاومت مردم و ساکنان محل، شهردارى منطقه و سازمان میراث فرهنگى و دوستداران هنر و فرهنگ ایران روبرو شده‌اند.
ظاهرا یکى از سازمان‌هاى با نفوذ حکومتى که سند مالکیت ضلع جنوبى و بخشى از حیاط کافه نادرى را در اختیار دارد اخیرا تصمیم داشت با کشیدن دیوار در وسط حیاط ساختمان بخش جنوبى، آن را از کافه جدا کند؛ وقتى این خبر به گوش آنهایى رسید که از نقش مهم کافه نادرى در شکل‌گیرى تاریخ ادبیات معاصر ایران آگاهند، با مراجعه به مسئولان سازمان میراث فرهنگى و تشویق آنان براى ایستادگى مقابل صاحب ملک مجاور و جلوگیرى از این کار مدیران میراث فرهنگى با تلاش فراوان و همت شهردار منطقه ١٢ تهران که گویا خود دوستدار شعر و ادب فارسى است فعلا از این کار جلوگیرى شده است.
از سوى دیگر حسن خلیل آبادى عضو کمیسیون اجتماعى- فرهنگى شهردارى تهران نیز قول داده اجازه چنین کارى را ندهند. بررسى‌ها نشان داده مالک مجموعه‌اى که کافه نادرى بخشى از آن است «ستاد اجرای فرمان امام» است و این تشکیلات است که تصمیم گرفته خرج خود را از کافه نادرى جدا کند.
مسئولان شهردارى منطقه ١٢ تهران در آخرین اظهار نظر در این رابطه تاکید کرده‌اند که مراکز قانونى که مسئولیت صدور اجازه تخریب ساختمان‌هاى شهر را دارند گفته‌اند هیچ‌گونه مجوزى براى دست زدن به شکل کافه نادرى صادر نکرده‌اند.
مدیر روابط عمومى‌منطقه ١٢ نیز گفته چندى پیش به مالک بخشى از مجموعه هتل و کافه نادرى پیشنهاد دادیم حاضریم ملک آنها را بخریم اما علاقه‌اى به فروش آن نشان ندادند. این بار از صاحب کل مجموعه خواستیم در مجموعه را به روى مردم باز بگذارد تا این محوطه تاریخى دوباره تبدیل به پاتوق علاقمندان شود. حتى قبول کردیم با همکارى سازمان میراث فرهنگى مجموعه را نوسازى کنیم اما رغبتى به اجراى این طرح مردمى نشان نداد.
در این میان ماردیراس پاشایى صاحب هتل و کافه نادرى و بخش بزرگتر این مجموعه از خبرنگاران خواسته براى شنیدن پاسخ سوالات خود با میراث فرهنگى و شهردارى تماس بگیرند.
