فرزام کرباسی – رضاشاه در طول حکومت و در قدرت بودن خود اقدامات اصلاحی بنیادینی را در راه متحول کردن ساختار اقتصادی و اداری و اجتماعی ایران انجام داد که نتایج و تبعات آن تا به امروزمشهود است و چه بسا نسل امروز ایران پس از ۴ دهه زندگی پر درد ورنج خود زیر سلطه آخوند و اسلام سیاسی به درستیِ آن اقدامات و طرحها پی برده و به همین منظور با سر دادن شعار «رضا شاه روحت شاد» خواستار احیای دورانی است که تفکر ایرانساز و ایراندوست این مرد بزرگ بر سیاست حاکم بود. تفکری که سرشار از عشق به ایران و ایرانی بود؛ تفکری که در طول کمتر از دو دهه چنان اصلاحات عمیق و بنیادینی را در ایران انجام داد که کل چهره ایران را تغییر داد و به میراثی عظیم برای نسلهای بعد از خود تبدیل شد. میراثی که حتی جمهوری اسلامی نیز نتوانست آن را انکار کند و نتوانست آن را نابود نماید.
یکی از این اقدامات بنیادین که در روزگار خود، و حتی بعدها، از سوی حاملان تفکرهای ارتجاعی «سرخ و سیاه» به دیده نفرت به آن نگاه میشد آزاد کردن زن ایرانی از قید و بند حجاب و محدودیت پوشش بود.
زن ایرانی بعد از قرنها سرکوب و تحقیر فرصتی مییافت که با پشتیبانی حکومت آن هم شخصی مقتدر مانند رضاشاه از زیر بار تحقیرها و سرکوبهای تاریخی بیرون بیاید، امکان تحصیل وآگاه شدن و حضور در جامعه را پیدا کند. هر چند که این امر با مقاومت مردم ناآگاه و کمسواد و سادهاندیش آن روزگار مواجه شد اما دیدیم نهالی که رضا شاه در ۱۷ دیماه ۱۳۱۴ کاشت در دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی چگونه به بار نشست و در طول تنها دو دهه پس از آن، زنان در همه عرصههای اجتماعی و سیاسی خوش درخشیدند و با به دست آوردن حق رأی که خشم ملایان از جمله روحالله خمینی را برانگیخت. محمدرضا شاه پهلوی کار ناتمام پدر را با دادن حق رای به زن ایرانی به سرانجام رساند و در آن روز این روحالله خمینی بود که به پادشاه فقید نامه نوشت و آشکارا مخالفت خود و آخوندهای متحجر را با دادن حق رای به زن ایرانی ابراز داشت و حتی بر سر آن غائله راه انداخت.
با کشف حجاب و حق رأی، زن ایرانی جایگاهی بس متفاوت در مقایسه با نسلهای پیشین خود، نه تنها در ایران بلکه در کشورهای خاورمیانه و مسلماننشین پیدا کرد. البته همه این دستآوردها به معنای این نبود که در جامعه آن روز ایران حق زنان پایمال نمیشد اما آنچه بر دوش حکومت بود در قبال زنان انجام شد و زن ایرانی که تا نیم قرن پیش از آن و در زمان قاجارها در حرمسراها و کنج خانه محبوس بود، در دههی ۴۰ و ۵۰ خورشیدی به وزارت و وکالت و مقام قضاوت رسید. این در نتیجه اصلاحات بنیادین رضا شاه بود که نسلی از زنان تربیت شدند که یکی از آن همان دختران بر پایه همین حقوق و آموزهها زمانی که در جایگاه شهبانوی ایران قرار میگیرد (شهبانو فرح پهلوی) با برپایی دهها سازمان مربوط به حقوق و فعالیت زنان میتواند انقلابی دیگر در عرصه اجتماعی زنان ایجاد کند.
زن ایرانی در عرصه هنر از قمرالملوک وزیری به بانو هایده و مرضیه و گوگوش و دهها هنرمند فعال در این عرصه میرسد و در سینما از دختر لُر (روحانگیز سامینژاد) به دهها هنرپیشه توانای سینما صعود میکند. در عرصه سیاست نیز میتوان از بانو فرخرو پارسا، مهرانگیز دولتشاهی و بهناز افخمی و هزاران زنی نام برد که در سراسر کشور در کمال امنیت به خدمت مشغول بودند.
من شک ندارم که اگر فاجعه ۵۷ رخ نمیداد زن ایرانی تا جایگاه نخست وزیر ایران نیز پیش میرفت چنانکه شهبانو فرح تاج بر سر نهاد و نایبالسلطنهی کشور شد.
دردا که با خودکشی سیاسی نسل ۵۷ همه این دستآوردها به تاراج رفت و زن ایرانی بار دیگر به زیر چادر سیاه کشانده شد. گویی باید یک بار دیگر چندین نسل از زنان ایران قربانی میشدند تا بتوانند گوهری را که رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی به آنها هدیه کرده بودند این بار با هزینه بسیار به دست بیاورند. در نتیجهی دستاوردها و خدمات پهلویها و ناتوانی و بیلیاقتی زمامداران جمهوری اسلامی است که نسلهای امروز در خیابانهای ایران بانگ بر آوردهاند که: رضاشاه روحت شاد، ما انقلاب کردیم چه اشتباهی کردیم.
اینها نسلهایی هستند که میخواهند از تجارب سنگین خود بیاموزند و به دنبال احیای تفکر رضاشاه و پهلویها این امید را دارند که بار دیگر روحیه ایراندوستی و مدرنیسم و سکولاریسم بر ایران حاکم شود.
من اطمینان قلبی دارم که ایران یک بار دیگر، چون ققنوس، از خاکستر خود برخواهد خاست و زن و مرد ایرانی از این تونل وحشت بیرون خواهند آمد و کشورمان جایگاه و پایگاه واقعی خود را در جهان به دست خواهد آورد و زن ایرانی بار دیگر در بالاترین ردههای اجتماعی و سیاسی حرمت و کرامت خود را به دست خواهد آورد. با این تفاوت که این بار دیگر هیچ کس نمیتواند این ازادی را از زن ایرانی بگیرد چون برای به دست آوردن آن بهای بسیار سنگینی پرداخت کرده است.
درود به روح ایراندوست رضاشاه بزرگ و درود به زنان و مردانی که به درستی فریاد میزنند: رضاشاه روحت شاد.