وزارت جهاد کشاورزی از راه‌اندازی کنسرسیوم بین‌المللی زعفران در اردیبهشت ماه ۹۷ خبر داده است و مقامات این وزارتخانه امیدوارند از این راه بتوانند سهم بیشتری از بازارهای جهانی در فروش این محصول را کسب کنند.
پیمان یوسفی آذر، مجری طرح ملی گیاهان دارویی، با اعلام این خبر گفته است تشکیل این کنسرسیوم گام مهمی برای حضور زعفران ایران با یک نام و برند واحد و با قیمت مشخص و کارشناسی شده به بازارهای جهانی است.
او همچنین توضیح داده است این کنسریوم با همکاری و مشارکت سه یا چهار برند قوی بخش خصوصی در حوزه زعفران آغاز به کار خواهد کرد و در عین حال سایر برندهای قوی می توانند در این کنسرسیوم عضو شوند.
در حالی که حدود ۹۰ درصد از تولید کل زعفران جهان در ایران تولید می‌شود اما سهم برندهای ایرانی در بازارهای جهانی زعفران بسیار اندک است. بخش زیادی از محصول زعفران ایران به صورت فله‌ای به کشورهای چین و اسپانیا صادر و در آنجا با بسته‌بندی جدید در قالب برندهایی متعلق به این دو کشور به کشورهای مختلف صادر می‌شود.
بر اساس آمار اعلام شده از سوی وزارت کشاورزی ۷۰ هزار هکتار زمین در ایران زیر کشت زعفران است که از این میزان حدود ۹۰ درصد آن در دو استان خراسان رضوی و جنوبی تولید می‌شود.
با وجود قابلیت‌های لازم در تولید زعفران و صنایع وابسته به آن، هنوز راهکار اساسی در پیاده‌سازی روندی که بتواند استفاده حداکثری از این محصول کشاورزی را برد، ارائه نشده و این موجب آسیب‌رسانی بیشتر به قشر کشاورز و کارگران وابسته به این محصول شده است.
علی حسینی، عضو شورای ملی زعفران، نیز در مورد سهم اندک ایران از بازار زعفران جهان گفته بود: «سهم ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران از بازارهای هدف تنها ۲۰ درصد است. با توجه به آنکه ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود، سهم ما از بازارهای هدف در مقایسه با کشورهایی که تولید محدودی دارند، بسیار ناچیز است.»
جدا از ظرفیتی که برای راهیابی تولیدکنندگان ایرانی به بازارهای جهانی وجود دارد، نبود سیاست‌های درست در زمینه کاشت و برداشت و صادرات زعفران ایران دامن کارگران فعال در تولید این محصول را نیز گرفته است. کارگران شاغل در مزارع زعفران معمولا تنها دو ماه در سال و از اوایل مهر ماه تا پایان آبان ماه در زمینه برداشت و پاک کردن محصول فعال هستند.
نبود شغل تمام وقت در طول سال موجب مهاجرت بسیاری از کارگران روستانشین به شهرها و فعالیت در مشاغل دیگر شده است و به همین دلیل در سالهای گذشته تولیدکنندگان با کمبود کارگر روبرو هستند.
در این میان کارشناسان معتقدند برنامه‌ریزی برای کسب جایگاه در بازارهای جهانی توسط تولیدکنندگان داخلی می‌تواند برای کارگران مشاغل پایدار ایجاد کند.
سیدمحمد سیدی، کارشناس پژوهشی پژوهشکده زعفران دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تربت حیدریه، نیز با بیان اینکه کارگران شاغل در بخش برداشت و پاک کردن زعفران رو به کاهش هستند می‌گوید: «نبود صنایع بسته‌بندی، برندسازی و فروش فله‌ای زعفران به کشورهای دیگر علاوه بر کاهش قیمت زعفران و جولان دادن دلال‌ها در این بخش، موجب ایجاد بیکاری می‌شود که می‌توان با ایجاد صنایع تبدیلی بخش اعظمی از نیروی کارها در این مناطق را پوشش داد و سود بیشتری را هم نصیب کشاورزان زعفران کرد.»
این کارشناس معقتد است خشکسالی عامل مهم دیگری برای کاهش تعداد کارگر در این بخش نسبت به سالهای قبل بوده است: «خشکسالی موجب کاهش تولید گل مزرعه زعفران خواهد شد و تولید کمتر موجب راندمان پایین و در نتیجه کاهش نیاز به کارگر خواهد بود.»
با این شرایط باید دید برنامه‌ریزی جدید وزارت کشاورزی و راه‌اندازی کنسرسیوم بین‌المللی زعفران می‌تواند مشکلات تولیدکنندگان و کارگران را حل و زمینه بهره‌مند شدن ایران به عنوان تولیدکننده تراز اول زعفران جهان را از بازارهای بین‌المللی، آن هم با برندهای ایرانی، فراهم آورد یا خیر.
بکاربردن واژهٔ انگلیسی «برند» بجای نام تجاری و «کنسرسیوم بین المللی» نامیدن همکاری سه یا چهار «برند» بخش خصوصی مشگلی را چاره نمیکند. باید دولت مانند زمان شاه فقید با یارانه های مناسب به تشکیل یک «شرکت تعاونی زعفران ایران» و بر پائی یک کارخانهٔ بزرگ ومدرن بسته بندیهای مطابق با نورمهای اروپائی وآمریکائی کمک کند تا زعفران ایران بتواند در بازارهای بین المللی عرض اندام نماید