(+ویدیو) انتشار ویدیوی تلاش برای تخریب یک قطعه میراث فرهنگی توسط یک کودک همزمان با روز جهانی بناها و خانههای تاریخی خبرساز شد. در این ویدیو کودکی که قصد داشت با یک کلید روی قطعه تاریخی چیزی حک کند، توسط پدرش با این این جمله متوقف شد: «نکن! کلید خراب میشود!»
روز گذشته ۲۹ فروردینماه (۱۸ آوریل) روز جهانی خانهها و بناهای تاریخی بود؛ روزی که امسال از سوی ایکوموس جهانی به عنوان «میراث فرهنگی نسلها» نامگذاری شد ولی همزمان با این روز ویدیویی در فضای مجازی منتشر شد که شیوه برخورد نادرست مردم با بناها و اشیای تاریخی را نشان میدهد.
در این ویدیو، مرد و پسربچهای که احتمالا پدر و پسر هستند در یک محوطه تاریخی دیده میشوند؛ پسربچه میخواهد روی یک قطعه تاریخی با کلید چیزی بنویسد یا نقاشی کند که پدرش مانع او میشود و میگوید: «نکن! کلید خراب میشه!»
فرهنگ حفاظت از میراث تاریخی و میراث طبیعی در ایران، در پس مشکلات اقتصادی و اجتماعی، موضوعی بیاهمیت و کماهمیت جلوه میکند و مردم حفظ پیشینه تاریخی خود را در شرایطی که با معضل غذا و مسکن روبرو هستند، به هیچ میانگارند.
به همین دلیل است که سالانه بر شمار بناهای تاریخی رو به تخریب افزوده میشود و حتی برخی نهادها همچون سازمان مستصعفان و جانبازان، ساختمانهای مصادره شده را که اغلب بخشی از تاریخ کشورند، تخریب میکنند تا برج و ساختمانهای چندین واحدی از نوع «بساز و بفروش» بسازند.
محمد حسین طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی بر اهمیت پیوند نسلها بیش از گذشته بین کودکان، نوجوانان، جوانان و پیشکسوتان تاکید کرده و گفته که باید به بخش آموزش کودکان و نوجوانان بیش از گذشته اهمیت داد.
محمدپارسا عزیزی مدیرکل امور پایگاههای سازمان میراث فرهنگی هم گفته که این دفتر از چند سال گذشته تا به امروز تلاش کرده که روی آموزش کودکان تمرکز و آنها را با جاذبههای کشور آشنا کند.
طالبیان معاون میراث فرهنگی همچنین وعده داده تا در سال جاری ۲۱۸ بنای تاریخی را از محل اعتبارات بخش خصوصی و نهادهای دیگر تعمیر و بازسازی کند.
با این حال، در روز جهانی خانههای تاریخی وبسایتهای میراث فرهنگی از ادامه روند تخریبها نوشتهاند. خبرگزاری میزان گزارش کرده که در یک سال اخیر وقایع تاسفباری از تخریبها و ویرانیها در استان خوزستان به وقوع پیوسته است: سیمان کردن محوطه در خرمکوشک، تخریب خانه بچاری، حفاریهای گسترده در محوطه بیت مشعوت، خطر ریزش خانه اخوان بهبهان (که میتواند منجر به آسیب یا حتی مرگ عابرین شود)، تخریب گسترده بافت بهبهان به دلیل ساخت خیابان حرم تا حرم، تعرض به محوطه باستانی کوهساران، تعرض به محوطه باستانی تل گسر، خروج دو بنای تاریخی در رامهرمز و آبادان در فهرست آثار ملی.
تخریب خانههای تاریخی در شهرهای بزرگی چون تهران وسیعتر است؛ علی عسگری دبیر کمیته خانههای تاریخی تهران در یادداشتی بیهویتی را در کمین شهر تهران دانسته و نوشته که ۵ هزار اثر تاریخی واجد ثبت تاریخی در تهران وجود دارد ولی همواره مدیران میراث تهران این عدد را ۳ هزار خانه اعلام میکنند.
وی در یادداشت خود علاوه بر اشاره به ضعف آماری اطلس بافتها و بناهای تاریخی تهران، خروج بسیاری از خانههای تاریخی از فهرست بناهای ثبت شده را معضل دیگری خواند و نوشته که «هر روز شاهد دستاندازیهای مافیای قدرت، پول و سیاست بر سر فرهنگ و هویتمان هستیم. در همین زمینه و در یک دهه اخیر، تهران از موضوع خروج آثار تاریخی از فهرست آثار ملی رنج میبرد و ما شاهد خروج آثار تاریخی فاخری همچون خانه پروین اعتصامی در محله عودلاجان، خانه اتحادیه در خیابان لالهزار، سرای دلگشا در محله بازار، ویلای نمازی در خیابان عمار و خانه نیما یوشیج در دزاشیب بودهایم. امروزه خروج آثار تاریخی پاشنه آشیل هویت و تاریخ تهران شده و اگر برای این موضوع فکری نشود تا افق ۱۴۰۰ چیزی از اثار تاریخی پایتخت باقی نخواهد ماند.»
علی عسگری همچنین به تخریب و آسیبهای متعدد بناهای تاریخی تهران اشاره کرده و نوشته که مافیای زور و قدرت توانسته سرای دلگشا در بازار تاریخی تهران را از ثبت ملی خارج کند و با مجوزهای غیرقانونی اقدام به تخریب و ساخت و ساز مجتمع تجاری اقتصادی جلوی کاخ جهانی گلستان کند، که علاوه بر تخریب یک بنا، تجاوز به حریم کاخ گلستان هم هست و خطر خروج این کاخ از فهرست آثار جهانی را هم به وجود آورده.
با وجود ادامه روند تخریب خانههای تاریخی، ناصر طاهری معاون میراث فرهنگی استان اصفهان گفته که این شهر در حمایت از آثار و خانههای تاریخی پیشروتر از دیگر استانهاست و سالانه ۳۰۰ خانه تاریخی را برای مرمت و بازسازی به سازمان میراث فرهنگی معرفی میکند.
تخریب خانه تاریخی بلالی میبد از دوره صفوی، تخریب سینما ایران در اصفهان، بیتوجهی به کاروانسرای حاج حسین بازار تبریز، تخریب بخش بزرگی از گورستان تاریخی امامزاده عبدالله تهران، ساخت امامزادهای در حریم درجه یک تخت جمشید، تداوم ساخت و سازهای ناهمگون در بافت تاریخی یزد، در آستانه تخریب قرار گرفتن خانه تاریخی خازن الملک تهران، درحال تخریب بودن بقعه عبدالله بانو شوشتر از قرن دهم هجری، وضعیت اسفناک کاخ قجری قصر فیروزه ،ساخت و ساز غیرمجاز در عرصه امامزاده محسن همدان (امامزاده کوه از دوره ایلخانی)، شهرکسازی در حریم مجموعه صفوی بهشهر، دیوارهای مقبره آبش خاتون در شیراز در حال فرسایش شدید و تخریب، خانه رو به ویرانی صادق هدایت و نابودی سنگ یادبود دکتر مصدق در گورستان ابن بابویه و تخریب کاشیهای خانه کلانتری بازار تهران تنها بخشی از تخریبهایی است که در سالهای اخیر در بناها و خانههای تاریخی در ایران به وقوع پیوسته است.
حفظ اثار مربوط به هردوره چه دوران باستان و چه دوران اسلامی لازم و ستودنی است اما وضعیت بعضی از اثار متعلق به دوران باستان از جمله دوره هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان بسیار بد و ناراحت کننده است .
فرضا اگر شخصی علاقه مند و یا باستان شناس برای دیدن مهمترین شهر فرهنگی و دانشگاهی و درمانی دوران ساسانیان که در تاریخ نیز بدان بسیار توجه و در باره ان گفته شده سری بزنید با صحنه هایی مواجه میشوید که باعث تعجب و حیرت خواهد شد .از این مکان یکصد هکتاری تنها و تنها دو تپه کوچک به ابعاد ۲۰ در ۳۰ متر باقی مانده و کل ان در طی بیست – سی سال گذشته با لودر و بولدوزر تسطیح و با خاک یکسان شده است .
شهر تاریخی و باستانی (گندی شاپور ) در نزدیکی شهر دزفول در استان خوزستان را میگویم ؟!!!