در عراق، دولت نقش بزرگی دارد و نخست وزیر تصمیمگیرنده اصلی به شمار میرود. عراق از نظر استراتژیک کشوری مهم در منطقه خاورمیانه است به همین دلیل همه کشورهای منطقه و قدرتهای بینالمللی منتظر نتایج مشاوره و چانهزنیها میان نیروهای سیاسی رقیب برای شناختن حزب یا ائتلاف برنده برای رهبری روند سیاسی جدید هستند و با کنجکاوی میخواهند بدانند که چه کسی بالاخره نخست وزیر خواهد شد.
مقتدی صدر، رهبر ائتلاف «سائرون»، که بیشترین کرسیها را در انتخابات پارلمانی کسب کرد، شانس بیشتری برای انتخاب نخست وزیر دارد اما با وجود پیروزی صدر در انتخابات پارلمانی عراق، هنوز وضعیت انتخاب نخست وزیر مبهم است چرا که در نظام پارلمانی عراق اینطور نیست که اگر کسی اکثریت کرسیها را به دست آورد بتواند پست نخست وزیری را بر اساس معادله کسب «اکثریت کرسیها» تصاحب کنند بلکه باید با ائتلاف دیگری که پس از آن اغلب آرا را کسب کرده به توافق برسد تا اکثریت مطلق یا بیش از نیمی از پارلمان را در ائتلافی بزرگتر جمع کند و سپس نخست وزیر به شکل توافقی از ائتلاف بزرگتر انتخاب میشود. از این رو به احتمال زیاد عراقیها باید هفتهها صبر کنند تا نام برنده اصلی برای تصدی پست نخست وزیری اعلام شود و تا آن زمان درها به روی همه احتمالات باز است.
اهمیت دوران دولت حیدر العبادی، نخست وزیر سابق در این است که او توانست روحیه و حس میهندوستی و ملیگرایی جدیدی را در عراقیها ایجاد کند. عراق پس از سرنگونی رژیم صدام حسین، تا حکومت موقت غیر مستقیم آمریکاییها و دیکتاتوری فرقهای نوری المالکی در بیثباتی و بیهویتی دولت خود بسر میبرد تا اینکه دولت حیدر العبادی قدرت را به دست گرفت.
دولت العبادی به دلیل شرایطی که داعش با اشغال مناطق وسیعی از عراق به وجود آورده بود، بسیار ضعیف تشکیل شد، با این حال با تروریسم مبارزه کرد و مانع جدایی اقلیم کردستان و فروپاشی کشور شد. عراق مانند همه کشورهای منطقه اطراف خود به یک رهبری سیاسی قوی نیاز دارد که بتواند جلوی شبهنظامیان داخلی، ودخالتهای نیروهای سیاسی وابسته به خارج را بگیرد و در مقابل افراطگرایی و تروریسم سنی و شیعی ایستادگی کند. علاوه بر این نخست وزیر جدید باید شجاعت کافی برای مقابله با پروژه توسعهطلبی رژیم ایران در عراق را داشته باشد البته این تصمیم سختی است اما در عین حال مهمترین گامی است که نخست وزیر جدید برای تثبیت موقعیت کنونی و آینده عراق بایستی بر دارد.
پیروزی ائتلاف «سائرون» به رهبری صدر که از میان رقابت انتخاباتی ۷ هزار کاندیدا آرای خود را به دست آورد و قرار گرفتن نیروهای سیاسی طرفدار ایران در رتبههای پایین از نظر کسب آرا، نشاندهنده جهت گیری جدید ملت عراق و حامل پیامی روشن علیه رژیم ایران، شخص قاسم سلیمانی، نیروی سپاه قدس، حشد الشعبی، عصایب اهل الحق و بقیه شبهنظامیانی است که توسط پاسدار سلیمانی در عراق کاشته شدهاند تا از خلاء بهوجود آمده در بغداد سوء استفاده کنند و کشور و دولت عراق را به کنترل خود درآورند.
نتایج انتخابات پارلمانی عراق برای مقامات تهران یک شوک بود بخصوص که پیش از انتخابات علی اکبر ولایتی مشاور رهبر جمهوری اسلامی طی اظهاراتی مخالفت شدید این رژیم با ائتلاف «سائرون» را اعلام کرده بود. حال ولی اتحاد «سائرون» بدون توجه به حکومت ایران به سوی اتحاد بزرگتری پیش میرود تا بتواند به تعداد کرسیهای مورد نظر خود برای تشکیل اکثریت قاطع و انتخاب نخست وزیر برسد.
مرحله فعلی در عراق بسیار مهم است؛ این مرحله حتی از زمان صدام حسین هم مهمتر به شمار میرود. اگر عراقیها موفق به تشکیل حکومتی شوند که مورد تایید پارلمان باشد و این حکومت جدید یک برنامه ملی را سرلوحه کار خود قرار دهد، ما برای اولین بار پس از جنگ ۱۹۸۰ ایران و عراق، شاهد حل و فصل اغلب مشکلات حساس از جمله وحدت این کشور، تقویت قدرت مرکزی، انحلال شبهنظامیان یا ادغام آنها در نیروهای مسلح و قطع ارتباط آنها با خارج و آغاز راهاندازی پروژههای توسعه اقتصادی در این کشور خواهیم بود. به همین دلیل تشکیل حکومتی قوی ومستقل در عراق به مطالبهای ملی و رویدادی مهم تبدیل شده است. اما آیا تشکیل چنین حکومتی که به سختی میتواند از ائتلافها و نیروهای سیاسی مختلف متولد شود، ممکن است؟
در حال حاضر اغلب مشاورهها و گفتگوها در اطراف محیط ائتلاف «سائرون» به رهبری صدر صورت میگیرد. صدر که یکی از مخالفان سرسخت فساد و از منتقدان طبقه سیاسی فاسد در عراق بود، اکنون به دلیل کسب اغلب کرسیهای پارلمان رهبری روند سیاسی جدید را بر عهده دارد. صدر همواره از گسترش فساد در میان طبقه سیاسی حاکم انتقاد کرده و از کاهش احساس و شعور ملی و گرایش طبقه حاکم به خارج انتقاد میکرده است. او همچنین با فرقهگرایی شیعی یا سنی مخالفت کرده. صدر خواستار تشکیل حکومتی با ساختار و چارچوب ملی است که همه عراقیها را زیر پوشش خود قرار دهد اما با همه این افکار و اندیشههای ایدهآل سیاسی، او باید برای تشکیل حکومتی مقتدر به دیگران نیز امتیاز بدهد و از برخی مواضع عقبنشینی کند.
*منبع: الشرق الاوسط
*نویسنده: عبدالرحمن الراشد
*ترجمه از کیهان لندن