آمریکا؛ کمک به تشدید جنبش اعتراضی در ایران

وبسایت هفته‌نامه آلمانی اشپیگل روز ۲۹ ژوییه به اوج گرفتن درگیری‌های لفظی میان سران ایران و آمریکا، کمبود شدید آب، قطع برق، سقوط ارزش پول ملی، تورم شدید و سایر زمینه‌های رشد نارضایتی‌ها در ایران پرداخته است. از دید نویسندگان این گزارش، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در برابر حکومت ایران همان سیاستی را در پیش گرفته که باعث عقب‌نشینی رهبر کره شمالی شد.

مایک پمپئو وزیرخارجه آمریکا خبر تاسیس یک فرستنده تلویزیونی و رادیویی ۲۴ ساعته فارسی‌زبان را اعلام کرده است که گفته می‌شود همین «صدای آمریکا»ی کنونی است که قرار است ۲۴ساعته شود. هدف آمریکا آنگونه که اعلام کرده، کمک به مردم و جنبش اعتراضی در ایران است، اما بسیاری از مخالفان رژیم معتدند مداخله آمریکا می‌تواند این جنبش را با خطر بزرگتری روبرو کند.

این مقاله اشپیگل پیش از تازه‌ترین اظهارات دونالد ترامپ منتشر شده که برای گفتگو بدون پیش‌شرط با جمهوری اسلامی اعلام آمادگی کرده و در مقابل با شرط روحانی روبرو شده که آمریکا اول باید به برجام باز گردد تا بعد گفتگو کنیم! البته مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا بلافاصله توضیح داد که منظور ترامپ از گفتگوی بدون پیش‌شرط چه بوده است. این در حالیست که از دید برخی ناظران ایرانی، رهبری جمهوری اسلامی ممکن است برای حفظ موقعیت خود، هم‌اکنون نیز به دنبال مذاکرات مخفیانه باشد و در خفا به خواست‌های آمریکا تمکین کند که در این صورت نیز آن نظامی که امروز هست نمی‌تواند بماند.

اشپیگل آنلاین با اشاره به موضوع خشکسالی و کم‌آبی در ایران می‌نویسد، غلامرضا جلالی مردی قوی‌هیکل که اغلب جامه استتار جنگی به تن دارد، مسئول دفاع غیرنظامی ایران است. او در آغاز ماه ژوئن از موقعیت خود برای حمله به اسرائیل به عنوان «دشمن بزرگ» استفاده کرد.

جلالی دولت اسرائیل و  کشورهای دیگری در منطقه را که نام نبرد، متهم کرد که روی جلوگیری از بارش ابرها بر فراز کشور کار می‌کنند. هدف او توجیه خشکسالی پایدار در جمهوری اسلامی است.

این اتهام زدن پیچیده به این دلیل است که ایرانی‌ها ماه‌هاست که از کمبود شدید آب و گرمای هوا رنج می‌برند. در طول ماه ژوییه در برخی از استان‌ها حرارت هوا به بالای ۴۰ درجه رسید. در نتیجه میلیون‌ها انسان اکنون تنها دسترسی محدودی به آب دارند و قطع برق هر روز تکرار می‌شود.

کمبود آب در کنار تغییرات جوّی نتیجه برنامه‌ریزی‌های غلط در واکنش به انزوای بین‌المللی ایران نیز هست. دولت می‌کوشد نیاز گندم کشور را با تولید داخلی پوشش دهد و مثل مصر وابسته به واردات نشود. کشت گندم، در ایران نیز به آبیاری زیاد نیاز دارد. همین امر باعث می‌شود که ذخایر رو به پایان نهند.

به ویژه جنوب و جنوب غربی کشور با کمبود شدید آب روبرو است. در مناطق کنار مرز عراق، مردم هفته‌هاست از گرمای شدید و کمبود آب رنج می‌برند و علیه دولت مرکزی دست به تظاهرات اعتراضی می‌زنند.

«خشم مردم برحق است»

از پایان سال ۲۰۱۷ میلادی کمتر هفته‌ای در ایران بدون اعتراضات و تظاهرات سپری شده است. مسئله تنها بر سر فساد و کمبود آب نیست، مردم از مزاحمت‌های گشت ارشاد، سقوط  ریال که ارزش آن ظرف کمتر از یک سال نصف شده است و تورم وابسته به آن که به ویژه تهیدستان و لایه‌های زیرین طبقه متوسط را تحت فشار قرار می‌دهد، خشمگین هستند.

بسیاری از تظاهرکنندگان در ایران فساد را دلیل اصلی کمبود آب می‌دانند. آنها شکایت می‌کنند که به عنوان مثال در استان بوشهر زمینداران بزرگ جریان آب را به سمت زمین‌های خود تغییر می‌دهند و از این طریق سهم کمتری برای شهروندان عادی باقی می‌ماند.

محمدباقر سعادت نماینده منطقه در مجلس مشکل را توضیح می‌دهد. او در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته است: «خشم مردم برحق است. آنها همچنین حق دارند به مسئولان فحش بدهند». اما او معترف است که قادر به تغییر وضعیت نیست. استاندار از خاموش کردن پمپ‌های آب زمینداران خودداری می کند.

اما بحران اقتصادی تنها نتیجه سوء مدیریت رژیم نیست. فسخ یکجانبه توافق اتمی از سوی رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ بر مشکل ایران افزوده است. از آن زمان، شرکت‌ها از معامله با ایران و سرمایه‌گذاری در این کشور خودداری می ورزند. تهران استدلال می‌کند که با وجود همه مشکلات، بیکاری جوانان حدود ۳۰ درصد کمتر از اسپانیا و ایتالیا به عنوان کشورهای عضو اتحادیه اروپا است. اما این برای افرادی که از بیکاری رنج می‌برند دلداری سخیفی بیش نیست.

هدف آمریکا تشدید نارضایتی‌هاست

دولت آمریکا روی ناراضیان حساب می‌کند. دونالد ترامپ این روزها با همان لحن تهاجمی ایران را تهدید می‌کند که تا چندماه پیش کره شمالی را تهدید می‌کرد. او ظاهرا امیدوار است که حکومت تهران روندی شبیه کیم جونگ اون در پیش گرفته و گامی به سوی نزدیکی بردارد.

تا به حال که چنین به نظر نمی‌رسد. حسن روحانی که زیر فشار شدید داخلی و نظارت رهبر انقلاب علی خامنه‌ای قرار دارد، بجای چنین کاری تهدید به بستن راه انتقال نفت در خلیج فارس کرد.

ترامپ برای مواضع خود از دستیاری وزیر خارجه آمریکا مایک پمپئو برخوردار است که از سال‌ها پیش برای برخورد قاطع‌تر با رژیم ایران تبلیغ می‌کند. او آخر هفته گذشته در یک سخنرانی رهبری ایران را به مافیا تشبیه کرد و از روحانی و وزیرخارجه او محمدجواد ظریف به عنوان «مردان فریبنده‌ی جلوی صحنه برای ترفندهای بین‌المللی» نام برد.

پمپئو در سخنرانی خود بر پشتیبانی آمریکا از تظاهرکنندگان در ایران تاکید ورزید. اما حتی بسیاری از مخالفان در جمهوری اسلامی با این سیاست برخوردی انتقادی دارند. آنها در هشتگ «در ایران مداخله نکنید» خواستار خویشتنداری واشنگتن هستند. آنها می ترسند که پشتیبانی آشکار دولت آمریکا جنبش اعتراضی ایران را با خطر بزرگتری روبرو کند.

البته یادآوری می‌شود که نویسندگان اشپیگل ظاهرا از منابع یک‌طرفه‌ای استفاده کرده‌اند زیرا در حالی که هشتگ «در  ایران مداخله نکنید» مربوط به لابیگران جمهوری اسلامی را دیده‌اند اما هشتگ‌های دیگر مانند «چالش دعوت به تظاهرات» و «اعتراضات‌ سراسری» و «دیگه‌ تمومه‌ ماجرا» و «ایرانمان‌ را‌ پس‌ می‌گیریم» و ده‌ها مورد دیگر را که به ترند نیز تبدیل شدند و همچنین ده‌ها کانال تلگرامی کارگران و بازنشستگان و مالباختگان و کامیونداران و بازاریان را که در آنها به سازماندهی اعتراضات خود می‌پردازند، ندیده‌اند!

به هر روی، نویسندگان اشپیگل ادامه می‌دهند که پمپئو روی مداخله بیشتری در آینده حساب می‌کند. وزیر خارجه آمریکا در سخنرانی خود در کالیفرنیا و در جمع ایرانی- آمریکاییان از ایجاد و گسترش یک شبکه تلویزیونی و رادیویی فارسی‌زبان خبر داد که به صورت ۲۴ ساعته روی اینترنت قابل دسترسی خواهد بود. هدف روشن است: تشدید اعتراضات در ایران. سال آینده میلادی چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی فرا می‌رسد. به نوشته‌ی نویسندگان اشپیگل آنلاین، آمریکا مایل نیست که این مناسبت جشن گرفته شود.

سیاست تحریم از دید واشنگتن نخستین نشانه‌های موفقیت خود را آشکار کرده است. رژیم برای کاستن از فشار اعتراض‌ها علیه وضعیت اقتصادی فاجعه‌بار هفته گذشته، رئیس کل بانک مرکزی را تغییر داد و یک عضو هیئت مدیره سازمان برنامه را مسئول بودجه معرفی کرد.

*منبع: مجله آلمانی اشپیگل
*نویسندگان: دومینیک پیترز و کریستف سیدو
*ترجمه و تنظیم از جواد طالعی
*تیتر و توضیحات درون گزارش از کیهان لندن است.