پایگاه خبری عرب نیوز در در گزارشی با تیترِ کنایه آمیز «فشار گوجهفرنگی…» به بررسی اثر تحریم‌های آمریکا بر بخشهایی از اقتصاد ایران پرداخته و در عین حال اشاره کرده که کدام حوزههای اقتصادی در این شرایط، سود برده و رونق گرفتهاند.
این گزارش با تمرکز روی وضعیت گوجه فرنگی در بازار مصرف ایران آغاز شده و در آن آمده است که رب گوجه فرنگی مظهر آشکار یک بحران نیست اما در ایران وقتی مردم با ترس برای خریدن این محصول نیز هجوم میآورند حرفهای زیادی برای گفتن در مورد تاثیر تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران دارد.
در حالی که ایران خود تولیدکننده رب گوجه است، تحریم‌های آمریکا روی منابع کشت گوجه فرنگی تاثیر گذاشته است. سقوط ۷۰ درصدی ارزش ریال در ایران به بحران ارزی منجر و باعث شده صادرات نسبت به فروش داخلی ارزش بیشتری پیدا کند.
بعضی از مغازهها خرید رب گوجه را متوقف کرده‌اند. محصولی که در بسیاری از غذاهای ایرانی از آن استفاده میشود و بسیاری مغازهها رب‌های خود را تا آخرین عدد فروخته‌اند. دولت صادرات گوجه فرنگی را ممنوع کرده و این یکی از مداخلات سیستم برای مقابله با بیثباتی اقتصادی است اما در مقابل باعث اعتراضات عمومی شده و نقدهای زیادی به دولت ایران وارد کرده است.
سیاستهایی که برای کنترل بازار گوجه فرنگی به کار گرفته شده تا کنون موثر نبوده است. محمد میررضوی دبیر سندیکای صنایع کنسرو می‌گوید گوجه فرنگی به خارج از ایران قاچاق میشود. او تاکید کرده «کامیون‌های پر از گوجه فرنگی به خارج از ایران بخصوص عراق از کشور خارج میشوند، آنها گوجه فرنگیهای گلخانهای را روی جعبه گوجههای کشت شده روی زمین قرار میدهند تا محموله را پنهان کنند.»
بحران گوجه فرنگی تنها یکی از نشانه‌های اثرگذاری تحریمها روی مردم عادی ایران است در حالی که به آن دسته افراد که به ارز دسترسی دارند سود میرساند.
واشنگتن در ماه اوت پس از خروج از برجام تحریم‌های خود را بر تجارت ارزی ایران، فلزات و بخشهای اتومبیلسازی ایران اعمال کرد.
ایرانیها نگرانند وقتی تحریم‌های آمریکا روی صنعت نفت ایران هم اعمال شود، کشورشان دچار فروپاشی اقتصادی شود که میتواند خیلی سختتر از آنچیزی باشد که بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ اتفاق افتاد. سالهایی که این کشور با تحریم‌های بزرگ مواجه بود.
مهرداد عمادی اقتصاددان ایرانی که در سازمان «بتا ماتریکس» لندن تحلیلگر حوزه ریسک انرژی است می‌گوید اغلب کارشناسان معتقدند اقتصاد ایران وارد دورهی سختی از ریاضت شده، شبیه آنچه در دوران جنگ با عراق بود.
افزایش قیمت به ویژه در کالاهای وارداتی نظیر تلفنهای همراه و وسایل الکترونیک آشکار است.
روند افزایش قیمتها در محصولات لبنیات نیز به چشم می‌خورد. یک شیشه شیر که سال گذشته ۱۵۰۰ تومان بود، حالا ۳۶۰۰ تومان فروخته میشود. یک قوطی رب (۸۰۰ گرمی) در ماه مارس ۶۰۰۰ تومان فروخته میشد که قیمت آن به ۱۸ هزار تومان رسیده است. افزایش قیمتها باعث شده مردم مقداری از محصولات را در خانه ذخیره کنند.
در قضیه‌ی گوجه فرنگی، قیمت رب گوجه نسبت به سال گذشته ۵ برابر شده است. بعضی از مغازهها اعلام کرده‌اند مشتریان مجاز نیستند بیشتر از دو قوطی رب خریداری کنند. سایت آنلاین دیجیکالا فروش ۹ برند رب گوجه فرنگی را متوقف کرده است. این در حالیست که در سوپر مارکتهای نجف عراق در همسایگی ایران دسترسی به رب گوجه فرنگی هیچ مشکلی ندارد!
میررضوی می‌گوید به قضیه کمبود و افزایش قیمت رب گوجه فرنگی، باید افزایش چهار برابری قیمت قوطی فلزی کنسروها را هم اضافه کرد. مواد اولیه ساخت قوطی که تجار وارد میکنند با دلار رسمی ۴۲۰۰ تومانی است. به همین دلیل حالا واردات مواد اولیه ساخت قوطی نیز به تعویق افتاده است.
ایران تولیدکننده بزرگ نفت با اقتصادی متنوع است و نشان داده که بخش کشاورزی، تولید و توزیع آن میتواند دورههای طولانی جنگ و تحریمها را پشت سر بگذارد.
در ادامه این گزارش آمده شاخص سهام بورس تهران امسال ۸۳ درصد افزایش یافته و ارزش سهام شرکتهای صادرکننده نیز در حال افزایش است. قیمت املاک و مستغلات شهری نیز افزایش یافته. به این ترتیب که ایرانیها پس‌انداز خود را به سمت بازار املاک بردهاند.
از سوی دیگر بانکها و صندوقهای بازنشستگی در ایران با بدهیهای عظیم روبرو هستند. عمادی می‌گوید تا اواخر سپتامبر دلار تا ۱۹ هزار تومان افزایش پیدا کرد و دولت سود بسیار برد که بخشی از این سود را به بانک‌های ورشکسته تزریق کرده. عمادی معتقد است که اقتصاد ایران در حال رکود است اما در ماههای آینده نیز میتواند روند رو به رشد در پیش گیرد.
با این حال صندوق بین‌المللی پول این هفته پیش‌بینی کرده رشد اقتصاد ایران در سال پیش به منفی ۱٫۵ درصد و تا سال ۲۰۱۹ به منفی ۳٫۶ درصد سقوط میکند.
در حال حاضر رکود اقتصادی ایران نسبت به سال ۲۰۱۲ عمق کمتری دارد و به اندازه رکود اقتصادی در دوران جنگ ایران و عراق هنوز زیانبار نیست.
عرب نیوز در پایان مینویسد: صندوق بین‌المللی پول همچنین پیش‌بینی کرده نرخ تورم در ماههای آینده به بالاتر از ۳۴ درصد میرسد، تقریبا میزان تورمی که ایران در سال ۲۰۱۳ تجربه کرد. اینکه فشارها تا چه حد به اقتصاد ایران فشار بیاورد بستگی به آمریکا و این مسئله دارد که مقامات واشنگتن تا چه اندازه بتوانند صادرات نفت ایران را کاهش دهند. آنها میگویند تحریمها خیلی شدیدتر از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ است و هدف آنها کاهش شدید صادرات نفت ایران است.
جان بولتون در اواخر ماه اوت به رویترز گفت تحریمها خیلی بیشتر از آن چیزی که پیش‌بینی میشد، روی اقتصاد ایران تاثیر گذاشته و این فشار بیشتر هم خواهد شد.
