روزنامه ‌ایتالیایی: سرنوشت ونزوئلا در انتظار ایران

احمد رأفت – روزنامه ایتالیایی لااستامپا La Stampa توانست بالاخره ویزایی برای اعزام یک خبرنگار به ایران به دست آورد. مدت‌های زیادی بود که غیر از چند روزنامه‌نگار آزاد، ولی نه مستقل، کسی نمی‌توانست از ایتالیا برای تهیه گزارش به ایران سفر کند. فرانچسکا پاچه در چند روزی که توانست در تهران، البته با مترجم مورد اعتماد وزارت ارشاد، با مردم صحبت کند، چندین گزارش قابل توجه در رابطه با وضعیت اقتصادی مردم در پیامد تحریم‌های جدید آمریکا تهیه کرد.

یکی از این گزارش‌ها با بازدید از بازار تجریش آغاز می‌شود. زن کارمندی به روزنامه‌نگار ایتالیایی می‌گوید حقوق او در ماه‌ سپتامبر از ۴۰۰ دلار به کمی بیش از ۱۰۰ دلار در ماه اکتبر کاهش یافته است، در حالی که غیر از نان دیگر محصولات بطور متوسط افزایش ۴۷ درصدی داشته‌اند. همین کارمند می‌گوید در ایران بسیاری امیدوار بودند در لحظه آخر آمریکا از اجرای تحریم‌های جدید منصرف شود.

مجید که در تجریش فرش‌فروشی دارد به خبرنگار ایتالیایی می‌گوید «تحریم‌ها آشفتگی اقتصادی را به صورت محسوسی افزایش خواهند داد. افزایش قیمت سرسام‌آور کالا تنها یک سوی قضیه است. بدتر از آن کاهش شدید قدرت خرید مردم با درآمدهایی است که روزانه آب می‌روند». این مغازه‌دار آینده سیاهی را در رابطه با وضعیت معیشتی مردم برای این روزنامه‌نگار ایتالیایی ترسیم می‌کند: «اگر این اوضاع ادامه پیدا کند، ایران ونزوئلای دیگری خواهد شد و مردم گرسنه به نانوایی‌ها حمله خواهند برد.»

فرار مهاجرین افغان

فرانچسکا پاچه یادآوری می‌کند بازار که همواره حامی سنتی جمهوری اسلامی بوده، امروز امید خود به این نظام را از دست داده و به جمع معترضین پیوسته است. این روزنامه‌نگار برای نشان دادن وضعیت بحرانی در ایران می‌نویسد کم نیستند مهاجران افغان که تصمیم گرفته‌اند به کشورشان بازگردند زیرا دیگر ماندن در ایران و کار کردن در این کشور را با توجه به سقوط ارزش ریال و گرانی بیش از حد به صرفه نمی‌دانند.

یک جواهرفروش می‌گوید در جریان اعتراض اخیر بازار تجریش حداقل ۶۰ نفر بازداشت شده‌اند. همین جواهرفروش می‌افزاید وضعیت اقتصادی بعضی از خانواده‌ها در حدی بحرانی است که زنان برای فروش چهارتا انگشتر و النگوی طلا در صف می‌ایستند. وی می‌افزاید البته کسانی که هنوز دستشان به دهانشان می‌رسد، پولهایشان را از بانک خارج کرده‌اند که اگر بتوانند دلار و در غیر این صورت طلا بخرند زیرا اعتقاد بسیاری بر این است که پول ملی محکوم به سقوط مجدد است.

فرانچسکا پاچه می‌نویسد حکومت در ایران بیش از آنکه نگران اعتصاب‌های کارگری باشد، از اعتراض کامیونداران و بازاری‌ها واهمه دارد. این روزنامه‌نگار در جریان اقامت کوتاه خود در تهران سری هم به ترمینال نسیم‌شهر، در ۲۰ کیلومتری پایتخت، زده است و می‌نویسد گستردگی اعتصاب کامیونداران قابل توجه است. صاحب کیوسکی که لاستیک و دیگر وسایل به کامیونداران می‌فروشد، به فرانچسکا پاچه می‌گوید، کامیونداران مرتب اعتصاب می‌کنند و کار و بار هم با این اعتصاب‌ها کساد شده است.

امیدهای دوسال پیش بر باد رفت

روزنامه‌نگار اعزامی لااستامپا می‌نویسد چیزی از شوق و ذوق روزهای بعد از امضای قرارداد هسته‌ای باقی نمانده است. امروز ناامیدی جانشین امیدواری‌های آن روزها شده است. امروز برای خرید ۱۰۰ یورو، در صرافی‌های خیابان فردوسی، باید بیش از یک و نیم میلیون تومان پرداخت، البته اگر کسی حاضر به فروش ارز پیدا شود. یکی از این صراف‌ها به این روزنامه‌نگار ایتالیایی می‌گوید اخیرا فشار بر ما را کم کرده‌اند چون چنان درگیر نارضایتی‌های گسترده هستند که مسئله ارز و نرخ آن از اولویت خارج شده است.

یک زن جوان معمار هم که روسری‌اش شالی بر گردن بیش نیست، به فرانچسکا پاچه می‌گوید نیروهای انتظامی آنقدر درگیر اعتراض و اعتصاب‌ها هستند که دیگر کاری به حجاب امثال من ندارند. این روزنامه‌نگار می‌افزاید در خیابان‌های مرکزی چون «ولیعصر» دختران و زنان جوانی که تنها ظاهرا روسری بر سر دارند کم نیستند و وضعیت با یک سال پیش کاملا متفاوت است.

امیر، مهندس بیکاری که برای گذران زندگی به عنوان راهنما برای جهانگردان و بازدیدکنندگان خارجی کار می‌کند، می‌گوید این روزها نیروهای انتظامی آنقدر سرشان شلوغ است و درگیر ردیابی معترضان هستند که دیگر برای بهم ریختن مهمانی‌های شبانه و بازداشت کسانی که مثل من اهل مشروب هستند، کاری ندارند. همین جوان می‌افزاید دغدعه این روزهای نیروهای انتظامی مردمی هستند که از گرسنگی و برای وضعیت وخیم معیشتی‌شان به خیابان می‌ریزند و مرتب اینور و آنور شهر تجمع می‌کنند.

تحریم‌ها تهدیدی برای بقای نظام

روزنامه‌نگار ایتالیایی سری به یکی از مراکز خرید شمال تهران هم زده است. یکی از مغازه‌داران می‌گوید یخچال سامسونگی که تا چند ماه پیش می‌شد با هفت میلیون خرید، امروز قیمت‌اش حدود ۱۸ میلیون است و با تحریم‌های جدید احتمالا قیمت آن به ۲۵ میلیون تومان هم خواهد رسید. جوان دیگری به روزنامه‌نگار ایتالیایی می‌گوید در سال‌های قبل در ماه محرم کسی را اعدام نمی‌کردند، امسال وضعیت در حدی بحرانی است که برای ایجاد رعب و وحشت در این ماه نیز شماری را بالای دار فرستادند. این جوان می‌گوید تحریم‌های این‌بار با تحریم‌های قبلی متفاوت هستند و بعید نیست حکومت را کله‌پا کنند.

فرانچسکا پاچه می‌گوید در پشت خوشبینی رسمی محافل نزدیک به دولت حسن روحانی نیز بدبینی گسترده‌ای خفته است. بسیاری  معتقدند که اروپا نخواهد توانست جمهوری اسلامی را در دور زدن تحریم‌ها یاری کند. یک پژوهشگر دانشگاهی می‌گوید در تلاش است با ویزای تحصیلی، ایران را برای یک سالی هم که شده ترک کند. او معتقد است که اگر وضعیت با همین سرعت رو به وخامت برود، اداره کشور کاملا به دست جناح‌های تندرو خواهد افتاد و زندگی، بیش از گذشته و حال، برای کسانی مانند او سخت‌ خواهد شد.