تحریم‌ها، سدی در برابر خرید هواپیما از روسیه

محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفته است ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد که هواپیمای سوخو، محصول مناسبی برای آب و هوای کشور ما نیست. این در حالیست که هفته گذشته یک نماینده دیگر از تردید شرکت سوخو برای فروش هواپیما به ایران در شرایط تحریم خبر داده بود.

پس از اعلام خروج آمریکا از برجام برنامه‌های دولت برای خرید هواپیما از شرکت‌های آمریکایی و اروپایی با بن‌بست روبرو شد و شرکت‌هایی که پیشتر سفارش خرید هواپیما دریافت کرده و با دولت به توافق رسیده بودند، قراردادهای فروش هواپیما به ایران را لغو یا معلق کردند.

شرکت هواپیمایی ایران‌ایر پس از اجرای برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی، ۱۰۰ هواپیمای ایرباس و ۸۰ بوئینگ سفارش داده بود که قرار بود ۵۰ فروند از این هواپیماها مدل ۷۳۷ و ۳۰ فروند دیگر مدل ۷۷۷ پهن‌پیکر باشند که در یک دوره ۱۰ساله به ایران‌ایر تحویل شوند. ارزش این قرارداد بیش از ۱۶ میلیارد دلار اعلام شده بود.

قرارداد دیگری نیز با شرکت هواپیماسازی ATR ایتالیا برای خرید ۲۰ فروند هواپیمای ATR 72-600 دارد. با این حال هر سه شرکت ایرباس، بوئینگ و ATR با خروج ایالات متحده از برجام اعلام کردند که نمی‌توانند هواپیماهای مورد قرارداد را به ایران تحویل دهند.

این در حالیست که از نخستین روزی که این قراردادها بسته شد مشخص بود در صورت خروج آمریکا از برجام با مشکل روبرو خواهند شد چون از یک سو قطعات عمده‌ی به کار رفته در این هواپیماها ساخت آمریکا هستند و از سوی دیگر بانک‌های اروپایی با بازگشت تحریم‌های ایالت متحده قادر نخواهند بود با ایران مبادلات تجاری انجام دهند و در نتیجه انتقال وجه هواپیماها به شرکت‌های سازنده با بن‌بست روبرو می‌شود.

اکنون شرکت هواپیمایی سوخو روسیه نیز که در ابتدا با خروج رقبای آمریکایی و اروپایی‌اش، فضا را برای معامله با ایران باز دیده بود در برابر اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران عقب نشسته است.

از چندی پیش خبرهایی درباره خرید هواپیما از روسیه و چین مطرح شده بود اما سید کمال‌الدین شهریاری عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی هفته گذشته اعلام کرد اخباری تأیید نشده شنیده است که بر اساس آن حتی شرکت سوخو روسیه نیز اعلام کرده که اگر آمریکا مجوز فروش به ایران را بدهد، ما اقدام به فروش هواپیمای سوخو به جمهوری اسلامی می‌کنیم.

سید کمال‌الدین شهریاری افزوده بود که «در شرایط کنونی اگر شرکت‌های برتر در صنعت هوایی مانند بوئینگ و ایرباس، به علت اعمال تحریم های آمریکا، از فروش هواپیما به ایران امتناع می‌کنند، ما مجبور هستیم که محصولات بازارهایی مانند بازار روسیه و چین را بررسی کنیم.»

شهریاری این موضوع را که آیا چین و روسیه با وجود تحریم‌های آمریکا می‌توانند به ایران، هواپیما بفروشند یا نه، موضوعی مهم ارزیابی کرده بود.

اکنون محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به مذاکرات شرکت‌های هواپیمایی روسی با دولت برای فروش هواپیما به ایران گفته است ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد که هواپیمای سوخو، محصول مناسبی برای آب و هوای کشور ما نیست.

رضایی کوچی افزوده است: «در خرید هواپیمای سوخو روسی نیز باید دقت‌های لازم و کارشناسی صورت گیرد و مسئولان وزارت راه و شهرسازی نیز باید بر این مسئله دقت لازم را داشته باشند از این رو هواپیمایی باید داخل کشور شود که ایمن و دارای کیفیت بالا باشد.»

رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی همچنین گفته است که «ایرلاین‌های کشور در گذشته اقدام به مذاکره با شرکت‌های روسی و خرید هواپیمای توپولف کردند و در آن زمان هزینه بسیاری برای خرید این محصولات شد، اما این هواپیماها برای آب و هوا و جغرافیای کشور ما ساخته نشده بود و مشکلات بسیاری را در صنعت هوایی کشور ایجاد کرد و در نهایت ایرلاین‌ها مجبور شدند که این هواپیماها را از دور فعالیت خارج کنند.»

با این همه ایرلاین‌های ایران در شرایط کنونیِ تحریم چاره‌ای ندارند جز اینکه بتوانند از شرکت‌های روسی یا چینی خرید کنند. به ویژه آنکه تحریم‌ها موجب شده است بسیاری از ایرلاین‌های معتبر جهان پروازهای خود به ایران را لغو کنند و این موضوع نیاز به داشتن هواپیمای بیشتر برای ایران را الزامی کرده است.

گفتنی است پیشتر و در اردیبهشت ماه سال جاری مدیران شرکت هواپیمایی «ایران ایرتور» اعلام کرده‌ بودند بعد از دو سال مذاکره و با بررسی‌های کارشناسی ۲۰ فروند سوخو سوپرجت ۱۰۰ با ظرفیت هر کدام ۱۰۰ صندلی از سال آینده از روس‌ها خریداری شده به مرور به ناوگان هواپیمایی این شرکت اضافه خواهد شد. اکنون سرانجام این قرارداد نیز مشخص نیست.