حاشیهنشینی به یکی از مشکلات مهم مدیریت شهری ایران تبدیل شده است و اگر تا چند سال پیش تنها چند کلانشهر درگیر این پدیدهی ناهنجار بود این روزها بسیاری دیگر از شهرهای کشور گرفتار آن شدهاند.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی اعلام کرده است که ۳۵درصد از جمعیت بجنورد حاشیهنشین هستند. بجنورد مرکز استان خراسان شمالی در شرق ایران واقع شده و ۲۱۷ هزار نفر جمعیت دارد.
علیرضا مصطفی زاده مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی با اعلام آمار حاشیهنشینان این شهر گفته است که «در شهر بجنورد ۵۲۰ هکتار سکونتگاهای غیررسمی داریم و این در حالی است که کل مساحت محدوده شهر بجنورد تقریباً ۳ هزار هکتار است و تراکم نفر در هر هکتار ۱۴۰ نفر است.»
در سالهای گذشته صدها هزار نفر از ساکنان استان سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی، به ویژه روستاییان این استانها، به دلیل خشکسالی و بیکاری به استانهای دیگر از جمله خراسان شمالی، خراسان رضوی و کرمان مهاجرت کردند. این مهاجران به دلیل توان مالی کم مجبور شدند در حاشیه شهرهای بزرگ این استانها ساکن شده و به مشاغلی چون کارگری و دستفروشی روی بیاورند.
این در حالیست که دولتهای پیشین و دولت کنونی نیز نه تنها نتوانستهاند مهاجرت اجباری مردم در استانهای مختلف را مدیریت کنند بلکه با بیتفاوتی مسئولان نسبت به این مهاجران، جمعیت حاشیهنشینان روز به روز افزایش یافته و اکنون به یکی از معضلهای جدی تبدیل شده است.
یکی از مهمترین پیامدهای حاشیهنشینی گسترش ناهنجاریهای اجتماعی است. علیرضا شریفی یزدی جامعهشناس با تأکید بر اینکه پدیده حاشیهنشینی خاستگاه بسیاری از آسیبها و ناهنجاریهای اجتماعی در جامعه است گفته که «حرکت جمعیت بخشی از نظام اجتماعی است که در هر جامعهای میتواند وجود داشته باشد. وقتی این میزان از حد نرمال خارج و جهتگیری مهاجرت از روستاها و مناطق کوچکتر به مناطق بزرگتر و شهرها شکل میگیرد بیانگر یک آسیب و بیماری اجتماعی است.»
به اعتقاد علیرضا شریفی یزدی «مهاجرت عامل اصلی پیدایش حاشیهنشینی و اسکان غیررسمی است و حاشیهنشینی خود به عنوان یکی از مسائل اجتماعی، پیامدها و آثار متفاوتی در سطوح خُرد و کلان در جامعه به جای میگذارد. یکی از مهمترین حوزههای تأثیرگذار حاشیهنشینی حوزه بسیار حساس آسیبهای اجتماعی است.»