تا کنون بیش از ۱۳ مدیر و معاونان فاسد سازمان میراث فرهنگی در استانهای هرمزگان، قزوین، گیلان، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، چهار محال و بختیاری و سمنان بازداشت شدهاند. این مدیران به تضییع حقوق بیتالمال، مشارکت در سرقت و فروش اشیای تاریخی کشف شده و نگهداری شده در اماکن تاریخی متهم هستند!
از اوایل سال جاری تا کنون بیش از ۱۳ مدیر رده بالا و معاونانشان در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از سوی نهادهای امنیتی و قضایی بازداشت شدهاند ولی دلایل این بازداشتها و جرئیات آنها بطور شفاف و روشن اعلام نشده و سازمان میراث فرهنگی در قبال آن سکوت اختیار کرده است.
اگر تا پیش از این، اندک امیدی به حفظ میراث تاریخی و اشیای گرانبهای باستانی کشور وجود داشت، حالا بازداشت گستردهی مدیران ارشد این دستگاه به اصطلاح حامی میراث فرهنگی، به جرم فساد و همدستی در سرقت، بسیار ناامیدکننده است و مانند این است که مانند دیگر نهادها، دزدان و سوء استفاده کنندگان را در رأس این ادارات نشانده باشند چنانکه بخش عظیمی از دزدیها و قاچاق اشیای تاریخی، از مجاری دولتی و حکومتی قابلیت اجرا یافته است.
۱۵ مهرماه امسال ۹۷، علیاکبر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی از بازداشت اشکان مختاری مدیرکل اداره میراث فرهنگی استان هرمزگان به همراه سه نفر دیگر در این اداره (معاون ادارهکل، سرپرست یکی از ادارات شهرستان و مسئول دفتر مدیرکل) توسط یک نهاد امنیتی خبر داد و علت آن را فساد مالی اعلام کرد.
پیش از این نیز، برخی از زنان کارمند میراث به دلیل بیحرمتیها و رفتار ناشایست از مختاری شکایت کرده بودند ولی او از حمایت ویژه دو نفر از نمایندگان فعلی هرمزگان در مجلس شورای اسلامی برخوردار بود و از سمت سرپرستی به مقام ریاست رسید!
مرمت غیراصولی معبد هندوهای بندرعباس و بیتوجهی به اماکن تاریخی با انتقادهایی روبرو بود که حتی منجر به درگیری لفظی مختاری و اعضای شورای شهر هرمزگان شد.
رضا علیزاده مدیرکل میراث فرهنگی گیلان هم سال گذشته به اتهام «تضییع حقوق بیتالمال» بازداشت شده بود. علیزاده در دوران مدیریت خود، ۵ منطقه از اراضی منطقه در رودسر، املش، قلعه رودخان، رودبار و چولاب رشت را به صورت غیرقانونی واگذار کرد. در حالی که بازرس میراث گفته بود موضوع قابل حلی بوده و بیمورد بزرگ شده است.
با این حال، ماجرای دستگیریها به همینجا ختم نشد و مدیرکل میراث فرهنگی قزوین و ۵ تن از مدیرانش توسط قوه قضاییه بازداشت شدند. این مدیران متهم به سرقت اشیای عتیقه از خانه تاریخی در حال مرمت شدند. «تبانی در معاملات دولتی، تضییع حقوق بیتالمال و جعل اسناد دولتی» از جمله اتهامات این افراد است که طبق ادعای قوه قضاییه از ماهها پیش تحت مراقبت دستگاههای نظارتی قرار داشتند.
دامنهی قاچاق و دزدیهای این مثلا نگهبانان میراث فرهنگی و تاریخی چنان گسترده و مخوف است که در پی این بازداشتها، برای جلوگیری از سوء استفادهی بیشتر، تعدادی از اماکن تاریخی و گردشگری این شهر مهر و موم شده است!
آخرین خبرها حاکیست که بازداشتشدگان اداره کل میراث فرهنگی قزوین با تودیع وثیقه آزاد شدهاند اما برای دو نفر از آنها حکم نظارت قضایی برای منع حضور در محل کارشان صادر شده است.
دو کارمند اداره کل میراث فرهنگی سمنان و مدیرکل یکی از شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد هم هفته گذشته به اتهام فساد مالی بازداشت شدند. مدیر سازمان میراث چهارمحال و بختیاری به اتهام تبانی با حفاران غیرمجاز و مدیر میراث یکی از شهرهای سمنان به همراه یک کارمند دیگر به اتهام اختلاس و ارتشا بازداشت شدند.
با این وجود، رحمتالله رئوف مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد، بازرسی و پاسخگویی به شکایات سازمان میراث فرهنگی درباره این دستگیریها گفته که «ما نمیتوانیم تشخیص دهیم که فردا صبح چه اتفاقی میافتد. بالاخره ما قانون داریم. اگر تخلف صورت گرفته باید برخورد شود. اگر پشت این دستگیریها انگیزههای دیگری وجود دارد ما مطلع نیستیم.»
۱۲ دیماه یکی از مدیران میراث فرهنگی استان چهارمحال بختیاری به علت تبانی با کاوشگران و قاچاقچیان اشیا تاریخی به همراه یک کارمند دیگر به اتهام اختلاس و ارتشا بازداشت شدند. ضمن اینکه ابهاماتی درباره عملکرد مدیرکل سابق میراث استان چهارمحال و بختیاری در کاوش شهر زیرزمینی بلداجی نیز وجود دارد.
از سوی دیگر، آذرماه امسال بازرسان سازمان کل میراث فرهنگی از اداره میراث فرهنگی اصفهان تحقیق و تفحص به عمل آوردند. اما این اداره اعلام کرد که این اقدام صرفا یک بازرسی ماهیانه بوده ولی کنشگران میراث فرهنگی اتفاقات پیدر پی مانند تخریب قلعه شاهدژ، تخریب چهارباغ و تخریب حریم شماره یک نقشجهان را دلایل این بازرسیها اعلام کردهاند. پرونده خانههای تاریخی از جمله خانه عباسآباد و اتهام فساد مالی مدیران این اداره نیز در دست بررسی بوده و بازداشتی نیز در همین رابطه صورت گرفته است.