واضح است که هدف اصلی مایک پمپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، از سخنرانی اخیر خود در قاهره ارائه سیاست جدید واشنگتن در منطقه خاورمیانه به گونه‌ای بود که به متحدان عرب و اسرائیل اطمینان دهد که اگر چه آمریکا به صورت تاکتیکی از سوریه خارج می‌شود اما در کنار آنها خواهد ماند.
سفر مایک پمپئو به منطقه خاورمیانه و ارائه سیاست جدید کشورش در قبال ایران پس از برداشت‌های نادرست و تفسیر‌های غیردقیق درباره تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای خروج نیروهای آمریکا از سوریه، صورت گرفته است.
وزیر خارجه آمریکا ضمن اشاره به سخنرانی باراک اوباما در قاهره در سال ۲۰۰۹ که خطاب به مردم خاورمیانه گفته بود: «من به شما می‌گویم که ایالات متحده آمریکا و جهان اسلام به آغاز مرحله‌ای نوین نیاز دارند و این آغاز جدید در حال شروع شدن است»، به شدت از سیاست دولت اوباما در خاورمیانه انتقاد کرد.
سخنان وزیر خارجه آمریکا به تحلیلی عمیق نیاز دارد به این دلیل که محور سخنانش بر دو مسئله مهم متمرکز بود یکی مسائل داخلی آمریکا و دوم محتوای اصلی سیاست خارجی جدید آمریکا در منطقه.
پمپئو وقتی به سیاست باراک اوباما انتقاد می‌کند در واقع برخی از سخنانش بطور غیرمستقیم به رقابت‌های شدید میان احزاب جمهوریخواه و دموکرات و اختلافات ترامپ با اکثریت اعضای مجلس نمایندگان وابسته به حزب دموکرات مربوط می‌شود. البته ترامپ با مشکل تعطیلی بخشی از نهادهای دولت فدرال و نارضایتی برخی از شخصیت‌های برجسته حزب جمهوریخواهان که از تصمیم‌های ناگهانی او انتقاد می‌کنند، نیز روبرو است.
دلیل دوم و اساسی سخنان پمپئو، از بین بردن وضعیت و احساس «عدم اعتماد» نسبت به آمریکاست که در میان برخی از متحدان ایالات متحده به وجود آمده است. برخی از تصمیم‌های ناگهانی دولت ترامپ بر متحدان واشنگتن در خاورمیانه بازتاب منفی داشته است.
برکناری ناگهانی رکس تیلرسون وزیر سابق امور خارجه ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ پس از سخنرانی‌اش در دانشگاه استانفورد، درباره چشم‌انداز سیاست آمریکا در منطقه خاورمیانه یا کناره‌گیری هربرت مک ماستر از پست ریاست شورای امنیت ملی و بالاخره استعفای اخیر جیمز ماتیس وزیر دفاع این کشور، بخشی از مشکلات داخلی ترامپ به شمار می‌رود.
مشکل دیگر داخلی آمریکا که پرداختن به آن کمی تکراری شده است، اظهارات توئیتری مبهم رئیس جمهوری آمریکاست که فهم و پیش‌بینی رفتار دولت او را بسیار دشوار می‌کند. روشن است که اتخاذ چنین سیاستی آنهم از سوی بزرگترین دولت قدرتمند جهان که دارای بزرگترین اقتصاد دنیاست، باعث افزایش نگرانی‌ها می‌شود. این وضعیت، حس اعتماد بر اصول، ارزش‌ها و پایه‌های اساسی و استوار سیاست ایالات متحده آمریکا در سطح داخلی و بین‌المللی را کاهش می‌دهد.
آیا پمپئو توانست هم‌پیمانان آمریکا را نسبت به حمایت واشنگتن از آنها مطمئن کند؟
برای رویارویی با بحران موجود که جهان عرب امروز با آن روبروست ما به بیش از یک سخنرانی نیاز داریم اما منصفانه هم نیست که انتظار داشته باشیم که دولت ترامپ مسئولیت حل همه مشکلات خاورمیانه را به تنهایی بر عهده بگیرد چرا که بحران کنونی خاورمیانه ریشه در پیامدهای هجوم ایالات متحده به عراق در سال ۲۰۰۳ دارد. حمله آمریکا به عراق و سرنگونی رژیم صدام و نابودی دولت این کشور، فرصت طلایی برای نفوذ بی حد و حصر رژیم ایران در عراق را فراهم کرد.
این اشتباه بزرگ ایالات متحده در حمله به عراق که در زمان جرج بوش پسر اتفاق افتاد، با به قدرت رسیدن باراک اوباما نه تنها اصلاح نشد بلکه با تلاش وی برای نزدیک شدن به رژیم ایران مضاعف نیز شد و ادامه یافت. اوباما تهدید حکومت ایران را تنها در جاه‌طلبی‌های هسته‌ای تهران خلاصه کرده بود و هیچ اهمیتی برای خطر گسترش نفوذ این رژیم اسلامی در منطقه خاورمیانه قائل نبود. علاوه بر این اوباما با ترک کردن متحدان بزرگ منطقه‌ای آمریکا مانند حسنی مبارک رئیس جمهوری پیشین مصر در جریان موسوم به «بهار عرب» از یکسو و عدم حمایت از جریان‌های مدنی و نیروهای مترقی به شیوه موثر و معقول در جریان انقلاب‌ها و شورش‌ها و همچنین ترک میدان به سود اسلامگرایان از سوی دیگر اشتباهات فاحشی مرتکب شد.
اوباما همچنین با تقدیم عراق به رژیم ایران زمینه و انگیزه ظهور تشکیلاتی چون «داعش» و امثال آن را در این کشور فراهم کرد. در سوریه نیز تمام خطوط قرمز و خط و نشان‌هایی که برای رژیم اسد رسم کرده بود، بدون هیچ واکنشی از بین رفت و با ترک سوریه به گروه‌های فرقه‌گرا چون حزب‌الله لبنان و غیره اجازه داد تا به کمک حکومت ایران به غولی بزرگ در خاورمیانه تبدیل شوند. البته دونالد ترامپ هم در سوریه همان مسیر را ادامه داد و جز یک حمله موشکی «یتیم» به فرودگاه دمشق پس از حمله شیمیایی اسد هیچ اقدام عملی دیگری برای سوریه انجام نداد.
این مشکلات ریشه‌ای، با اقدامات ناقص و بدون درنظر گرفتن محتوا و ریشه‌های اساسی آن حل نخواهد شد. برای حل اساسی به نوعی دیپلماسی قوی و خلاق و زرنگی و هوشمندی ژئوپولیتیک نیاز است که متاسفانه در دهه گذشته سیاست ایالات متحده آمریکا در منطقه فاقد این ویژگی‌ها بوده است. ایالات متحده باید به حضور نظامی خود در خاورمیانه ادامه دهد و با گرفتن زمام امور و ابتکار عمل، رویدادها را رهبری کند و با تعیین چارچوب‌های سیاست خود، از متحدانش حمایت نماید و در عین حال آنها را از انجام اقدامات بی‌ثبات‌کننده نیز منع کند.
اما در رابطه با اسرائیل، نزدیکترین متحد واشنگتن، قطعا تصمیم خروج آمریکا از سوریه برای تل‌آویو ناخوشایند است. اسرائیل ادامه تهدیدات هسته‌ای ایران برای امنیت ملی این کشور و تلاش تهران برای تبدیل کردن سوریه به جبهه‌ای دیگر در کنار جبهه لبنان علیه این کشور در آینده را از پیامدهای خروج آمریکا از سوریه می‌داند. تل‌آویو معتقد است که حضور آمریکا در سوریه حتی اگر به صورت «نمادین» هم باشد اهمیتی معنوی و اثری مثبت برای قدرت بازدارنده اسرائیل در برابر توسعه‌طلبی‌های ایران و روسیه دارد و خطر درگیری مستقیم اسرائیل با ایران یا روسیه که به درگیری خطرناکتری در منطقه تبدیل شود را کاهش می‌دهد.
تل آویو دیگر تقریبا متقاعد شده که واشنگتن تصمیم گرفته از طریق تحریم‌های اقتصادی و سیاسی با ایران مقابله کند و درگیری نظامی را به طرف‌های منطقه‌ای واگذار کند. این مسئله در سخنان پمپئو در قاهره که در آن گفت: آمریکا انتظار دارد که متحدانش در منطقه «مسئولیت‌های جدیدی» را به عهده بگیرند، بسیار روشن و واضح بود.
حال باید پرسید، آمریکا چگونه می‌تواند سخن از مقابله با ایران و بر بیرون راندن حزب‌الله از سوریه و کم کردن هیمنه‌ی این حزب در لبنان به میان بیاورد و در عین حال نیروهایش را از سوریه خارج کند؟ سوریه هدف اصلی و شاهرگ حیاتی جمهوری اسلامی ایران جهت ایفای نقش تهران در لبنان است پس برای خارج کردن رژیم ایران از سوریه و کم کردن نفوذ آن باید گامهای عملی برداشته شود.
چگونه می‌توان در نظر گرفت که جنگ در سوریه با شکست «داعش» تمام شده است؟
آمریکا در سال ۲۰۰۶ نیز چنین اشتباهی را در عراق مرتکب شد زمانی که اعلام کرد «القاعده» را در عراق شکست داده است اما بعدها دیدیم که چگونه از شکم القاعده گروه داعش که به مراتب خطرناکتر از القاعده است در عراق زاییده شد. نحوه برخورد آمریکا با سازمان‌های جهادی از جمله القاعده و داعش نباید به گونه‌ای باشد که انگار جنگی علیه یک نهاد یا گروه معینی است که مکان و محل اقامت آنها مشخص است و به آسانی می‌توان آنها را حذف کرد. بلکه جنگ اساسی علیه گروه‌های اسلامگرای تروریستی مانند القاعده و داعش و شبه‌نظامیان مورد حمایت رژیم ایران است که باید عوامل ایجادکننده و شرایط به وجود آورنده‌ی آنها را از بین برد.
ما چگونه میتوانیم با حکومت ایران مقابله کنیم در حالی که پمپئو معتقد است که حضور نیروهای آمریکا در سوریه به شکست داعش محدود می‌شود. پمپئو به نقش رژیم اسد و دخالت نظامی ایران در سوریه که عامل اصلی به وجود آمدن داعش است هیچ اشاره‌ای نکرد که اگر ایران وارد سوریه نمی‌شد اوضاع سوریه به اینجا نمی‌رسید.
سخنرانی پمپئو همچنین نتوانست نگرانی مقامات ترکیه را از بین ببرد. وزیر امور خارجه ترکیه درباره خروج آمریکا گفته است که دولت متبوعش از خلاء که در نتیجه خروج نیروهای آمریکایی به وجود خواهد آمد، نگران است.
ترکیه از آن نگران است که مبادا با خروج آمریکا کردهای مسلح که آنها را گروهی تروریست و وابسته به «پ .ک. ک» می‌داند، این خلاء را در مناطق شمالی سوریه پر کنند و به تهدیدی برای مرزهای این کشور تبدیل شوند. وزیر خارجه ترکیه در عین حال تاکید کرد، ترکیه چه با حضور آمریکا و چه بدون آن هر گاه امنیت خود را در خطر ببیند به گروه‌های مسلح کرد حمله خواهد کرد.
در مجموع می‌توان گفت که محتوای سخنرانی پمپئو مانند مواضع دولت دونالد ترامپ مبهم بود. شاید پمپئو با این سخنرانی خواست بر این مسئله تأکید کند که آمریکا از نظر استراتژیک از خاورمیانه خارج نمی‌شود و حتی اگر حضور نظامی مستقیم نداشته باشد، با ابزارهای دیگری بطور مستمر و پایدار در خاورمیانه حاضر خواهد بود و از بروز جنگی دیگر در منطقه جلوگیری خواهد کرد. پمپئو در قاهره فرصت خوبی داشت تا به جوانان مصری بیشتر روشن کند که آمریکا در هر شرایطی از دموکراسی حمایت می‌کند و با هر نوع استبداد در منطقه مقابله خواهد کرد.
*منبع: شرق الاوسط
*نویسنده: سام منسى
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران ، چهارشنبه ۱۶ ژانویه، ضمن تهدید اسرائیل خطاب به این کشور گفت که باید از «موشک‌های نقطه زن» بترسد.
سخنان جعفری پاسخی بود به تهدیدهای اخیر بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل که گفته بود چنانچه حکومت اسلامی نیروهای نظامی خود را هرچه سریع‌تر از سوریه خارج نکند، اسرائیل به حملات خود علیه موضع ایران ادامه خواهد داد.
جعفری سخنان نتانیاهو را «مضحک» خواند و گفت: «اراده جمهوری اسلامی حفظ آن‌چیزی است که در سوریه دارد!».
او ادامه داد: «هم تمامی مستشاران نظامی و انقلابی و هم تجهیزات و سلاح‌هایی که برای آموزش و توانمند سازی مبارزین مقاومت اسلامی و حمایت از مردم مظلوم سوریه?!!، در این کشور اسلامی داریم را حفظ خواهیم کرد!».
عزیزان فقظ و فقط کافی است حمله ی نظامی آمریکا به عراق را دوباره مرور کنید. باور کنید کار این نظام در عرض کمتر از چند ساعت تمومه و حتی من قول میدم مقابله هم نمیکنن. اینها قهرمانهای پوشالی اند
هرگز به واژه ی «ایران» دقت نکرده بودم. چقدر زیباست. وطنم چقدر نامت زیباست!!!!!
عشق منی ایران من
ایرانِ من، خواهی دید که به زودی اهریمن را از تو دور میکنیم. با اشک التماس میکنم کمی دوام بیاور ای وطن نازنین. میدانم تنت پر از جراحت است اما تو را به یزدان پاک قسم اندکی صبر سحر نزدیک است. باور کن ما بیکار ننشستیم… کم کتک نخوردیم کم بدبختی نکشیدیم. بخدا خیلی سختی کشیدیم.پیرمان کردند 🙁 ۴۰ سال نشستیم حق بده کمی سنگین شدیم. بلند شدن سخت شده اما به شرافتمان قسم برمیخیزیم. قول میدیم به زودی با گامهای استوار پیش میرویم و ترسمان میریزد. می پرستمت وطن عزیزم ایران من. تا به حال انقدر برایم مهم نبودی. حماقت ۴۰ ساله ی مرا مثل مادری مهربان ببخش. ببخشم، وطن عزیزم، مادرم، نازنینم، ایرانم 🙁