نتایج آماری «فرهنگ رفتاری خانوار ایرانی»: ماهیانه ۷ ساعت مطالعه با احتساب خواندن دعا و قرآن!

نتایج طرح آمارگیری از «فرهنگ رفتاری خانوار ایرانی» عدم تمایل مردم ایران به کتابخوانی و تماشای فیلم و تئاتر را نشان می‌دهد: در طول یک سال ۴۸ میلیون نفر حتی یکبار به سینما نرفته‌اند و ۵۱ میلیون نفر هم پا به سالن‌ تئاتر نگذاشته‌اند. همچنین ۱۹ میلیون نفر در طول یک سال به هیچ موسیقی گوش نداده‌اند و بیش از ۲۲ میلیون نفر هم در همین مدت، کتاب غیردرسی نخوانده‌اند!

این آمارها می‌گویند مردم ایران بیش از ۷ ساعت در ماه مطالعه می‌کنند که بیش از ۳ ساعت آن صرف خواندن قرآن و ادعیه می‌شود‍! برای همین هم، شهرهای قم و مشهد بالاترین آمار کتابخوانی در کشور را دارند!

مرکز آمار ایران «طرح آمارگیری از فرهنگ رفتاری خانوار» را در سال ۱۳۹۶ از بین ۴۰ هزار خانوار ایرانی بالای ۱۵ سال در شهر و روستا اجرا کرد. نتایج این طرح که میزان مطالعه، استفاده از شبکه‌های اجتماعی، گوش دادن به موسیقی و رفتن به سینما و تئاتر را سنجیده است، حکایت از واقعیتی بسیار تلخ دارد: سطح نازل فعالیت‌های فرهنگی و هنری در جامعه ایران.

آنگونه که مرکز آمار ایران نتایج این پژوهش را اعلام کرده حدود ۵۸ درصد افراد باسواد با جمعیتی حدود ۳۰ میلیون و ۷۸۶ نفر یعنی ۵۸.۲ درصد از کل جامعه هدف در سال ۹۵ کتاب‌های غیردرسی مطالعه کردند.

اما آمار افرادی که بطور کلی مطالعه ندارند، رقم بالای ۲۲ میلیون و ۸۴ هزار و ۹۹۰ نفر است که یعنی ۴۱.۸ درصد از جمعیت مورد بررسی قرار گرفته، کتاب و روزنامه‌های دیجیتال مطالعه نمی‌کنند.

اما نکته قابل توجه در این آمار این است که شهرهای مذهبی قم و مشهد در رده اول و دوم سرانه مطالعه در این پژوهش قرار گرفته‌اند که به اعتبار خواندن قرآن، ادعیه و کتاب‌های مذهبی بوده است! قمی‌ها در ماه ۲۰ ساعت و ۷ دقیقه مطالعه کتاب‌های غیردرسی داشته‌اند، در حالی‌ که میانگین همه استان‌ها ۷ ساعت و ۴۱ دقیقه در ماه است.

خراسان رضوی با ۱۰ ساعت و ۳۳ دقیقه در رده دوم قرار دارد. در رده‌‌ی سوم یزد با ۱۰ ساعت و ۱۹ دقیقه قرار گرفته و ایلام با دو ساعت و ۴۸ دقیقه در آخرین رده است.

نتایج پژوهش مرکز آمار ایران در مورد میزان بهره‌مندی ۶۰ میلیون و ۳۴۱ هزار و ۴۶ نفری مورد پرسش از سینما و تئاتر نشان می‌دهد که بیش از ۴۸ میلیون نفر در طول یک سال یک‌بار هم به سینما نرفته‌اند و ۵۷ میلیون نفر هم در این مدت اصلا به تئاتر نرفته‌اند. در واقع ۸۱.۱ درصد و ۹۴.۹ درصد این جمعیت اصلا سینما و تئاتر نرفته‌اند. سه میلیون و ۹۵ هزار و ۹۸۱ نفر هم می‌شوند ۵.۱ درصد حداقل یک بار به سالن تئاتر رفته‌اند. بیش از یک میلیون نفر از این بین یعنی ۴.۰۸ درصد فقط یک‌بار در سال به تئاتر رفته‌اند.

در زمینه استفاده از شبکه‌های اجتماعی آمارها نشان می‌دهد که نزدیک به ۳۲ میلیون نفر از ۶۰ میلیون نفر افراد مورد پرسش عضو شبکه‌های اجتماعی هستند. این افراد روزانه ۱ ساعت و ۴ دقیقه در شبکه‌های اجتماعی بسر می‌برند.

در رابطه با موسیقی نیز از بیش از ۴۰ میلیون نفر پرسش شده که در یک سال اخیر موسیقی از طریق رادیو، تلویزیون یا تبلت، لپ‌تاپ و موبایل گوش داده‌اند یا نه. از این جمعیت، بیش از ۱۹ میلیون نفر یعنی ۳۲ درصد اصلا به موسیقی گوش ندادند و ۴۰ میلیون و ۴۵۴ هزار و ۹۵۷ نفر به موسیقی گوش داده‌اند.

دیگر یافته‌های این پژوهش شامل موارد زیر است:

ـ سرانه ماهانه مطالعه روزنامه افراد ١۵ ساله و بیشتر باسواد، ١ ساعت و ٢٧ دقیقه بوده است.

ـ سرانه تماشای برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران توسط افراد ١۵ ساله و بیشتر، ۴ ساعت و ۵٢ دقیقه در روز بوده است (در این آمار میزان تماشای برنامه‌های ماهواره و تلویزیون‌های فارسی‌زبان خارج کشور آورده نشده است!)

ـ سرانه حضور افراد ١۵ ساله و بیشتر در شبکه‌های اجتماعی، ١ ساعت و ۴ دقیقه در روز بوده است.

ـ حدود ۵١,١ درصد افراد ١۵ ساله و بیشتر اظهار نموده‌اند که ورزش می‌کنند.

ـ سرانه انجام ورزش افراد ١۵ ساله و بیشتر، ٢٧ دقیقه در روز بوده است.

مشکلات اقتصادی و معیشتی، کالاهای فرهنگی و هنری را از سبد احتیاجات مردم حذف کرده و گسترش و استقبال دور از انتظار از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، جایگزین میزان اندک اقبالی شده که مخاطب ایرانی به کتابخوانی و روزنامه‌های چاپی داشته است. آمار سرانه کتابخوانی در ایران همواره پرابهام و غیردقیق بوده و نهادهای مختلف از ۲ دقیقه تا ۷۶ دقیقه را اعلام کرده‌اند. اما به تازگی مرکز آمار ایران، آمار مطالعه ۷ ساعت و ۴۱ دقیقه‌ای در ماه را اعلام کرده که از این میزان سرانه‌ی ماهانه مطالعه قرآن و دعا ٣ ساعت و ٧ دقیقه است!

این آمار وقتی فاجعه‌بار می‌شود که بدانیم، طبق اعلام علیرضا زاهدیان معاون طرح‌های آماری مرکز آمار ایران (امروز چهارشنبه ۲۶ دی‌ماه)، ۵۰ درصد جمعیت ایران زیر ۳۰ سال قرار دارند و میانگین سنی ایران به ۳۰ سال رسیده است.