(+عکس، ویدئو) مراسم بزرگداشت دکتر محمود خوشنام، پژوهشگر موسیقی و هنر عصر شنبه ۲۳ فوریه در تالار برونای دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن(SOAS) برگزار شد.
این برنامه با همکاری «انجمن سخن» و «بنیاد ژاله اصفهانی» و «انستیتوی مطالعات خاورمیانه‌ای لندن (SOAS)» و به مناسبت رونمایی کتاب جدید دکتر خوشنام با عنوان «از نجوای سنت تا غوغای پاپ» برگزار شده بود که با استقبال نیز روبرو شد.
در این برنامه سخنرانان درباره موسیقی ایرانی سخن گفتند و هنرمندان به اجرای موسیقی پرداختند. همچنین پیام‌های صوتی و تصویری اهل موسیقی که نتوانسته بودند در این بزرگداشت شرکت کنند پخش شد.
مراسم با سخنان صبا انصاری مسئول «انجمن سخن» آغاز شد. او گفت تلاش «انجمن سخن» قدردانی از کسانی است که در عرصه فرهنگ و هنر ایرانی فعالیت می‌کنند. وی سپس با تشکر از حاضران، حضور محمود خوشنام و همسرش الهه خوشنام را بسیار مغتنم شمرد. صبا انصاری اضافه کرد که در این برنامه نسل‌های مختلف در کنار هم و از دور و نزدیک شرکت کرده‌اند از جمله سودابه فرخ‌نیا، که انصاری از تک تک آنها، تشکر کرد.
سپس فروتن پرند مدیر «بنیاد ژاله اصفهانی» از طرف این بنیاد ابتدا از دکتر محمود خوشنام سپاسگزاری کرد. آنگاه از میزبان برنامه، خانم سودابه فرخ نیا، بازیگر و کارگردان تئاتر، احتیاج برای اجرای برنامه دعوت کرد.
سودابه فرخ نیا میزبانی چنین برنامه‌ای را افتخار خود دانست و از «بنیاد ژاله اصفهانی» و «انجمن سخن» تشکر کرد. به دنبال آن ویدئویی شامل عکس‌های دکتر خوشنام در دوران مختلف زندگی و فعالیت‌هایِ فرهنگی و اجتماعی‌اش در کنار خانواده و چهره‌های سرشناس عرصه موسیقی و هنر ایران نمایش داده شد.
بخش بعدی برنامه اجرای موسیقی توسط دکتر پیمان حیدریان پژوهشگر موسیقی نوازنده‌ی توانای سنتور و مسئول پروژه چندملیتی «آوای سنتور» در SOAS بود. قطعه نواخته شده اثر خود حیدریان با نام «راه دریا» بود که قطعه‌ای است تلفیقی به همراهی طبل‌نواز افعانستانی و گیتاریست ایرلندی.
نخستین سخنران برنامه ایرج جنتی عطایی، ترانه‌سرای نام‌آشنا بود. او گفت که دکتر خوشنام در زندگی او با نشریه رودکی طلوع کرده است و «در زمانه‌ای که در ایران هرگز به ترانه نه فقط برخورد مهروزانه نشده بلکه با القابی تحقیرآمیز از آن یاد می‌شد، دکتر خوشنام جزو سه چهار نفری بود که در زمینه موسیقی پاپ و ترانه پژوهش کرده و مشوق و یاری‌رسان مایی بوده که می‌خواستیم گزارشگرِ صادق و زمزمه‌پذیر اکنون جامعه ما برای جهان و نسل‌های آینده باشیم.»
به دنبال جنتی عطایی سپیده رئیس سادات نوازنده و خواننده ساکن کانادا به معرفی کتاب «از نجوای سنت تا غوغای پاپ» پرداخت. او این کتاب را از آن رو که دربرگیرنده‌ی یک قرن موسیقی ایران و انواع مختلف آن است جامع دانست. سخنران افزود که با وجود تنوع و تعدد فصل‌ها و در برگیرندگی گونه‌های موسیقی در ایران، نوعی وحدت در این اثر نیز وجود دارد. رئیس سادات دغدغه‌ی خوشنام را در تمام سال‌هایی که به کار پژوهشی پرداخته و از جمله در این اثر، درک و دریافت و پاسخ به مشکل رابطه‌ی سنت و نوآوری دانست.
به گفته سپیده رئیس سادات این کتاب با آنکه چاپ انتشارات فرهنگ جاوید در داخل ایران است، از تیغ سانسور در امان مانده است. به گفته‌ی او، «خوشبختانه هیچ دستی در این کتاب برده نشده و سانسور نشده. برای مثال در مورد خانم مرضیه در اغلب کتاب‌های مربوط به تصنیف‌ها و ترانه‌های جاودان ایرانی، نام و خدماتی که کرده‌اند سانسور می‌شود، که خوشبختانه در این کتاب این اتفاق نیفتاده است.»
در استراحت میان‌برنامه دکتر محمود خوشنام کتابش را برای خریداران آن امضا کرد.
در بخش دوم برنامه پیام تصویری حسین علیزاده نمایش داده شد؛ علیزاده گفت که نام خوشنام مرا به سال‌های دور گذشته می‌برد و باعث یادآوری خدمات با ارزشی می‌شود که او به موسیقی ایران کرده و هنوز هم می‌کند. علیزاده پیامش را اینچنین به پایان رساند: «ما هنرمندان و دست اندرکاران موسیقی از یک عمر تلاش ارزنده و نقشی که ایشان در فرهنگ‌سازی موسیقی در ایران داشته‌اند ممنون هستیم.»
پیام صوتی دیگری که در این برنامه پخش شد، پیام سیما بینا خواننده آوازها و ترانه‌های محلی بود که از خاطراتش از زمانی که دکتر خوشنام مسئول روابط عمومی و سپس معاونت هنری تالار رودکی بود گفت. او افزود که «آثار نوشتاری و برنامه‌های رادیویی دکتر خوشنام رهگشا و راهنمای بسیاری بوده است و بسیاری از هنرمندان و دست‌اندرکاران موسیقی از خدمات ارزنده او بهره‌مند شده‌اند.» سیما بینا در پایان پیامش از دکتر خوشنام به عنوان نامی خوش و به یاد ماندنی در تاریخ فرهنگی ایران یاد کرد.
در بخش بعدی برنامه مجید کاظمی خواننده پاپ مقیم آلمان قطعاتی را از ساخته‌های خودش با همراهی گیتار و با ترانه‌هایی از ایرج جنتی عطایی اجرا کرد.
سپس فرنوش بهزاد رهبر ارکستر و آهنگساز صحبت مبسوطی درباره موسیقی و تاریخ موسیقی داشت. عصاره صحبت فرنوش بهزاد این بود که موسیقی از هزاران سال پیش همواره با انسان بوده و آثار باقی‌مانده از دوران انسان شکارچی این را ثابت می‌کند. در نتیجه پژوهش در موسیقی ضروری است، کاری که دکتر خوشنام سال‌های طولانی به خوبی انجام داده است.
میزبان برنامه به دنبال سخنان فرنوش بهزاد به معرفی الهه خوشنام همسر دکتر خوشنام پرداخت و گفت که او فعالیت فرهنگی و رسانه‌ای خود را با مؤسسه کیهان و مجله زن روز در ایران قبل از انقلاب شروع کرده و با ماهنامه رودکی ادامه داده است. در خارج از کشور نیز با کیهان لندن، دویچه وله و بی‌بی‌سی همکاری کرده است.
الهه خوشنام در ابتدای سخنانش گفت که از دریچه چشم یک همکار و نه همسر دکتر خوشنام در برابر حاضران ایستاده است. او از اهمیتی که خوشنام همیشه به جوانان داده و تلاش او برای باز کردن راه برای آنها صحبت کرد و افزود که همین رویه را هم در نشریه رودکی داشته است: «ما را که تجربه‌ای نداشتیم به کار می‌گرفت. بیشتر دقت که کردم دیدم که هیئت تحریریه ماهنامه رودکی، مهشید امیرشاهی، داریوش آشوری و قاسم هاشمی‌نژاد هستند، که همه از نوآوران زمان خودشان بودند.» به گفته‌ی وی، نامبردگان با وجود جوانی از سرآمدان عرصه فرهنگ و ادبیات ایران بودند.
الهه خوشنام همچنین گفت که خوشنام در نقدهای خودش– که خودش ترجیح می‌دهد اسم‌شان را وارسی بگذارد– به گونه‌ای عمل نکرده که هنرمند را برنجاند و یا نومید کرده باشد. او در پایان سخنانش یکی از اشعار دکتر خوشنام را برای حاضران خواند.
همچنین پیام ویدئویی علی رهبری موسیقیدان و رهبر ارکستر از اتریش نیز پخش شد. او گفت که دکتر خوشنام را از برنامه‌های تلویزیونی‌اش به یاد دارد. به گمان او، محمود خوشنام همواره مشوق پژوهش‌های جدید و ژرف در انواع موسیقی ایرانی بوده است. او گفت که چندی پیش در تهران در یکی از اتاق های تالار رودکی در سمیناری درباره موسیقی ایرانی شرکت کرده بود که از سطح پایین بحث‌ها و گفتگوها به ستوه آمده بود. وقتی نوبت به او رسیده به حاضران گفته که نباید فراموش کنند در اتاقی که نشسته‌اند و بحث و گفتگو جریان دارد، زمانی دکتر سعدی حسنی و دکتر محمود خوشنام سخنرانی کرده‌اند. دکتر سعدی حسنی کتاب معروف تاریخ موسیقی را نوشته و دکتر خوشنام خودش تاریخ موسیقی است.
سپس سپیده رئیس سادات با همراهی تنبک نرگس ترشیزی به اجرای موسیقی ایرانی پرداختند.
در بخش پایانی برنامه، دکتر خوشنام سخن گفت. او که به دلیل مشکلات جسمانی پشت تریبون نرفت، چنین آغاز کرد: «از ۶۳ سال پیش یعنی از سال ۱۳۳۳ همیشه علاقه به گشودن رازها و سِرها بوده‌ام. این کتاب هم نتیجه تمام این سِرخوانی‌های من از دوره جوانی است.»
به نظر خوشنام عشق تقدس‌آمیز به موسیقی سنتی باعث بی‌اعتنایی به انواع دیگر موسیقی از جمله پیشرو، عامیانه و فولکلوریک در ایران شده و باعث شده آنگونه که شایسته است در مورد آنها پژوهش نشود زیرا امکانات لازم برای این امر فراهم نبوده است. او افزود: «من فکر کردم که با پژوهش در مورد انواع دیگر موسیقی در ایران زمینه لازم را به وجود آورم.»
خوشنام در پایان سخنانش که همچنان بلاغت و استحکام خود را حفظ کرده است، گفت که برای نشان دادن نمونه‌ای از کارهای خوبی که در ایران شده است قطعه‌ای پیشرو با عنوان «رقص کردی» اثر قاسم طالب‌زاده را انتخاب کرده است. قاسم طالب‌زاده ویولونیست سرشناس ایرانی که مدتی پیش از انقلاب مدیر هنرستان ملی موسیقی در تهران بود، دو سال پیش در فرانسه درگذشت.
به راستی نیز طالب‌زاده تدوین جدیدی از قطعه‌ی فولکلوریک رقص کردی انجام داده است که پخش آن پایان مناسبی برای بزرگداشت دکتر محمود خوشنام بود.
