پس از وقوع سیل ویرانگر در استان گلستان بحث مدیران و مسئولان دوتابعیتی بار دیگر مطرح شد. مناف هاشمی استاندار گلستان در اوج بحران به خارج از کشور سفر کرده بود و سوم فروردین اسحاق جهانگیری او را بر اثر فشار افکار عمومی برکنار کرد.
این درحالیست که مناف هاشمی قرار بود به مقام رئیس سازمان امور مالیاتی کشور منصوب شود و با وجود تاکیدی که بر ضرورت حضور او در استان به ویژه در تعطیلات نوروزی وجود داشت به تعطیلات در خارج کشور رفته بود.
گرچه یک روز پس از برکناری استاندار گلستان، عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور گفت مناف هاشمی در ارتباط با «مشکل» برادر همسرش به آلمان سفر کرده بود اما افکار عمومی پذیرای این بهانهها نبود.
در این میان یکی از کسانی که موضوع پیگیری دوتابعیتی بودن مناف هاشمی را مطرح کرده است حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده اصفهان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی است.
https://twitter.com/HamaaseDovvom/status/1110419018748436480
باید اشاره کرده اطلاعات سپاه پاسداران اصلیترین ارگانی است که موضوع مقامات دوتابعیتی را پیگیری میکند و حاجی دلیگانی هم پیش از آنکه به عنوان نماینده مجلس انتخاب شود فرماندهی سپاه اصفهان را به عهده داشت و در مجلس نیز عضو فراکسیون نمایندگان ولایی است و رابطه تنگاتنگی با سپاهیها دارد.
روز هشتم فروردین نیز ابوالفضل ابوترابی عضو دیگر کمیسیون ولایی مجلس در گفتگو با خبرگزاری «خانه ملت» تاکید کرد، «باید معضل دوتابعیتیها حل شود چرا که همین موضوع یکی از راههای نفوذ دشمن است و با ورود آیتالله رئیسی بر منصب دستگاه قضا عزم راسخی برای برخورد با این افراد به وجود میآید.»
این نماینده ولایی از این هم فراتر رفت و در وصف خطر دوتابعیتیها برای نظام روایت کرد که «یک نفر از کارمندان سازمان انرژی هستهای اطلاعات دو تن از شهدای هستهای را برای دریافت تابعیت از کشورهای بیگانه در اختیار دشمنان قرار داده بود.»
ابوترابی که پیش از این سخنگوی کمیته تحقیق و تفحص از دوتابعیتیها بوده افزود: «قانون در رابطه با دوتابعیتیها ضعیف عمل کرده است که نیازمند عزم جدی مجلس شورای اسلامی برای اصلاح قانون در جهت برطرف کردن این مشکل است.»
در بهمن سال ۱۳۹۶ نیز در جلسه علنی مجلس بحث مدیران دوتابعیتی بار دیگر مطرح شد و بعضی نمایندگان عنوان کردند بیش از ۱۰۰ مدیر قضایی و امنیتی دوتابعیتی هستند و یا مجوز اقامت در کشورهای دیگر و گرینکارت از آمریکا دارند.
روزنامه ایران: نبش قبر در آستانهی انتخابات
موضوع دوتابعیتیها برای دولت بسیار مهم است چرا که از اساس طرح آن را یک ابزار سیاسی از سوی دلواپسان علیه خود میداند. با وجود اینکه در تعطیلات نوروز فعالیت مطبوعات در تهران تعطیل است و خبرگزاریها نصفه و نیمه فعالیت میکنند ولی روزنامه ایران (ارگان رسمی دولت) به موضعگیری تازه نمایندگان فراکسیون ولایی نسبت به دوتابعیتیها واکنش نشان داده است.
این روزنامه در گزارشی با عنوان «بازی دوباره مخالفان دولت در زمین دوتابعیتیها» طرح دوبارهی آن را «نبش قبر» خوانده و نوشته است با وجود تکرار مجدد این مسئله هنوز حتی یک نام از فهرست ۱۰۰ نفره فاش نشده است. این روزنامه طرح موضوع دوتابعیتیها را یک بازی انتخاباتی قلمداد کرده است.
در این میان وزارت اطلاعات همواره حضور دوتابعیتیها در دولت را رد میکند؛ در حالی که کمیته تحقیق و تفحص مجلس میگوید این وزارتخانه برای بررسی موضوع همکاری نمیکند.
ناگفته نماند در نخستین روز فروردینماه سال ۹۸، حجتالاسلام حسن نوروزی نیز از واگذاری زمینهای رباط کریم به افراد دوتابعیتی انتقاد کرد و گفت این افراد تابعیت مضاعف ترکمنستان دارند.
دوتابعیتیها از دو زاویه: مدیران دوتابعیتی، شهروندان دوتابعیتی
مسئلهی دوتابعیتیها از دو زاویه قابل بررسی است که به یک ضلع مشترک میرسد: یکی مدیران و مسئولان دوتابعیتی که عمدتاً پیگیری آن جناحی و رقابتی بین خودیهای نظام است و دیگری شهروندان دوتابعیتی که برخورد با آنها امنیتی و با اهداف ویژه صورت میگیرد.
گروه اول که از طیفهای مختلف بر سر سفرهی تاراج انقلاب نشستهاند و فرزندان و خویشاوندان آنها خارج از کشورند و خودشان مرتب در رفت و آمد هستند و به گفته برخی اعضای کمیسیون امنیت ملی از همه جناحهای سیاسی اعم از اصولگرا و اصلاحطلب در بین آنها دیده میشوند، در واقع محلی برای منازعات سیاسی درون نظام و بین خودیها است. این گروه به واسطه نفوذی که در بخشهای مختلف سیستم دارند از پس هم برمیآیند؛ مثلا از پروندهی عبدالرسول دری اصفهانی عضو تیم هستهای میتوان نام برد که اطلاعات سپاه او را جاسوس میداند و وزارت اطلاعات آن را رد میکند.
گروه دوم یعنی شهروندان دوتابعیتی عبارت از افرادی هستند مثل نازنین زاغری، باقر و سیامک نمازی، احمدرضا جلالی و بسیاری دیگر که با اتهامات امنیتی در بازداشت و زندان بسر میبرند اما در واقعیت به گروگان گرفته شدهاند تا رژیم از آنها برای باج گرفتن و چانهزنی با دولتهای غربی سوء استفاده کند.
گرچه در برخورد با مدیران دوتابعیتی، باندهای درون نظام با هم کش و قوس دارند اما در برخورد با شهروندان دوتابعیتی یکدست و همراه عمل میکنند. چنانکه سیدمحمود علوی وزیر اطلاعات، اردیبهشت ۱۳۹۶، در خطبههای پیش از نماز جمعه تهران به صراحت فاش کرد که در مورد بازداشت چهار شهروند ایرانی- آمریکایی که هدف از آن آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران بود وزارت اطلاعات و سپاه نقش اساسی داشتند. او تاکید کرده بود وزارت اطلاعات با مصوبه شورای عالی امنیت ملی به مذاکره با طرف آمریکایی برای تبادل زندانیان پرداخت و در نتیجه یک میلیارد و ۷۱۰ میلیون دلار پول مملکت به کشور بازگردانده شد و تعدادی از زندانیان وابسته به جمهوری اسلامی در آمریکا آزاد و یک بانک و برخی مؤسسات نیز از تحریم خارج شدند!
درواقع تا کنون مسئله دوتابعیتیها از یکسو ابزاری برای رقابتهای جناحی درون نظام و هدف قراردادن مهرههای جریان رقیب بوده و از سوی دیگر پروژهی گروگانگیری برای چانهزنی بینالمللی و درآمدزایی. چنانکه در پرونده نازنین زاغری نیز بحث بدهی ۵۰۰ میلیون دلاری انگلیس به ایران مطرح شده است.
در چنین شرایطی نمیتوان ادعا کرد تاریخ انقضای سوء استفاده سیاسی از دوتابعیتیها رو به پایان است اما به نظر میرسد تحت تاثیر کارایی این ابزار در سیاست داخلی اختلافات جناحی چنان زیاد شده که به استفاده ابزاری از دوتابعیتیها در سیاست خارجی لطمه زده است و این فرمول در مواجهه با دولتهای خارجی دیگر مثل گذشته برای نظام فایدهای ندارد.
خبرگزاری ایرنا، پنجم فروردین، در گزارشی از انگلیس، مجبور شده به نقش لندن در ایجاد ساز و کار مالی اروپا (اینستکس) اشاره کند و از زبان مقامهای انگلیسی از جمله جک استراو و نورمن لامونت فرستاده ویژه دولت انگلیس در امور تجارت با ایران، آن را «بیسابقه» توصیف کند.
در واقع خبرگزاری رسمی دولت خواسته به نوعی یادآوری کند که حتی اگر در مسئلهی مدیران دوتابعیتی در داخل کشور اختلاف بین وزارت اطلاعات (به نمایندگی از قوه مجریه و دولتیها) و اطلاعات سپاه (به نمایندگی از قوه قضاییه و دلواپسان) اختلاف و رقابت و درگیری وجود دارد اما در مسئله شهروندان دوتابعیتی که در ایران به گروگان گرفته شدهاند، نهادهای مختلف نظام منافع مشترک دارند.
در این گزارش ایرنا با تعریف و تمجید از دولت انگلیس تاکید کرده، «بطور کلی ایران و انگلیس در طول یک سال گذشته رابطه نسبتاً کمتنشی را تجربه کردند». در ادامهی این مقاله به بررسی ثمرات و امتیازات کانال مالی اروپاییها اشاره شده و سپس همه اینها به پرونده نازنین زاغری وصل شده است و در نهایت نیز آمده «با وجود این اختلافات، اهمیت رابطه دو کشور را میتوان در پذیرش قدرت ایران در منطقه از سوی مقامهای انگلیسی جویا شد. چنانچه سفیر انگلیس در تهران بیان میکند که لندن از نقش فوقالعادهای که ایران در طول قرنهای گذشته در منطقه ایفا کرده و جایگاه ژئوپلیتیک آن آگاه است.»
بر همین اساس است که ایرنا دست روی نقش موثر راب مکر سفیر انگلیس در تهران بر روابط طرفین گذاشته است. دیپلماتی که رابطهاش با رژیم ظاهرا آنقدر تنگاتنگ شده که برای تماشای دربی استقلال (تاج) و پرسپولیس به استادیوم دعوت میشود!
Fantastic atmosphere today in the Azadi stadium for the great match between Persepolis and Esteghlal.
امروز محیطی هیجان آور و دوستانه در ورزشگاه آزادی برای دربی استقلال-پرسپولیس وجود داشت pic.twitter.com/TLwVd8LHNd— Rob Macaire (@RobMacaire) March 30, 2019
به عبارت دیگر، سیل آمد و قضیهی دوتابعیتیها برای چندمین بار مطرح شد اما دولت با استفاده از دو تریبون خود یکی روزنامه ایران و دیگری خبرگزاری ایرنا این پیام را مخابره میکند که اگر در مورد مدیران دوتابعیتی اختلاف جناحی هست اما در مورد شهروندان دوتابعیتی باید حواس همه جمع باشد که سود و زیان آن برای همه جناحها مشترک است چرا که در این وضعیت مالی وانفسا، موضوع ۵۰۰ میلیون دلار و اینستکس مطرح است. در چنین شرایطی نظام به چیزی غیر از پول و راه تنفس نیاز ندارد حتی اگر فقط نفت در برابر غذا و دارو باشد.
اوایل اسفند ۹۷ بود که سید محمود علوی وزیر اطلاعات به کارگزاران نظام هشدار داد «به جان یکدیگر افتادن اشتباه است» و چند روز بعد علی خامنهای نیز در دیدار با اعضای خبرگان آن هشدار را تکرار کرد: «به جان هم نیفتید!»