پویا مهرفر – زمانى که دانشجوى کارشناسى بودم، کتاب شیمى آلى موریسین و بوید Morrison and Boyd را شروع به خواندن کردم. با آنکه آشنایى من به زبان انگلیسى کافى نبود ولى این کتاب چنان روان و شیوا و ساده نوشته شده بود که مرا مجذوب خود کرد. تصمیم گرفتم که آن را براى خود ترجمه کنم*.
در مقدمه این کتاب تجمع‌هاى مولکولى به پیاده‌روهاى شلوغ نیویورک و آدم‌هایى که در هم می‌لولند تشبیه شده بود. نقل به مضمون چنین بود: من در تراموا بودم و نگاهم به پیاده‌روى شلوغ نیویورک افتاد. به نظرم آدم‌ها مانند مولکول آمدند که در هم بطور بى‌نظ‌مى می‌لولیدند. این تصور خیال‌انگیز، نویسندگان را با مهارتى وصف‌ناپذیر به وادى بیان علمى رسا کشانده بود.
در فصل اول کتاب در مورد مولکول‌هاى آب چنین آمده بود: مولکول آب خودخواه است و هیچ مولکول دیگرى را دوست ندارد و به همین جهت وقتى مولکول‌هاى آب در کنار هم هستند تجمع‌هایى تشکیل مى‌دهند که یون هیدرونیوم نام دارد.
در حقیقت شناخت علمى رفتار آب بدون شناخت این پدیده ممکن نیست. یکى از این رفتارهاى آب، پدیده‌‌ی کشش سطحى آب است. آب از کشش سطحى بالایى برخوردار است. این به معنى آن است که مولکول‌هاى آب در سطح به شدت با یکدگر در پیوند هستند (یون هیدرونیوم قدرت پیوند خودخواهانه خود را در سطح آشکار مى‌کند). به زبان عامیانه مولکول‌هاى آب در سطح همدیگر را بغل کرده‌اند و به راحتى حاضر به نفوذ در درون سطوحى که در تماس با آن هستند، نیستند.
اگر شما اسفنج خشکى را وارد آب کنید، آب به سادگى آن را خیس نخواهد کرد یعنى نفوذ آب به درون اسفنج متخلخل خشک زمانبر است ولى اگر اسفنج خیسى را وارد آب کنید، اسفنج خیس آب را به سادگى جذب می‌کند. این به دلیل این است که مولکول‌هاى خودخواه آب در سطح اسفنج خیس با مولکول‌هاى آب درون اسفنج به راحتى وارد پیوند مى‌شوند و به درون آن نفوذ مى‌کنند.
خاک نیز چون اسفنج یک محیط متخلخل است. این مسئله در مورد خاک خشک نیز صادق است. در موقع بارندگى‌هاى شدید در بیابان‌هاى خشک همیشه سیل جارى مى‌شود و این سیل نتیجه آن است که ملکول‌هاى آب با همدیگر مى‌مانند و علاقه‌اى به نفوذ درون زمین (خاک) خشک ندارند. در حالی که در زمین‌هاى خیس این اتفاق رخ نمى‌دهد.
براى اینکه آب به درون زمین خشک نفوذ کند، باید زمان ماندگارى معینى داشته باشد. یعنى آب در تماس با خاک مثلاً حداقل حدود یک دقیقه بماند ولى متاسفانه به دلیل سست بودن خاک سطحى خشک، آب به سرعت خاک سطحى را به صورت مکانیکى شسته و با خود همراه مى‌کند و زمان لازم را براى نفوذ به درون خاک نمى‌یابد. با قدرت گرفتن بیشتر آب، سیل ویرانگرى پدید مى‌آید که همه چیز را با خود مى‌برد.
تا این جا دو نتیجه علمى‌ساده به دست مى‌آید:
باران تند در زمین خشک نفوذ نمى‌کند و تبدیل به سیل مى‌شود.
باران تند خاک سطحى را مى‌شوید با خود همراه مى‌برد.
این بدان معنى است که برخلاف سخنان تبلیغاتی برخی مقامات در روزهای گذشته که سیل خانمان‌برانداز را نیز «نعمت» نامیدند، باران تند در زمین‌هاى خشک منابع آب‌هاى زیرزمینى را افزایش نمى‌دهد و نیز خاک حاصلخیزتر سطحى را شسته، زمین را لخت و به گسترش بیابان کمک مى‌کند!
روش‌هاى بسیار ابتدایى و ساده و ارزانى براى افزایش ماندگارى آب و کمک به نفوذ حتى در مناطق بیابانى وجود دارد. البته باید براى این موارد هزینه کرد. سیل هم هزینه دارد و تفاوت این است که هزینه سیل مستقیم از جیب مردم است که براى جمهورى اسلا‌مى‌اصلاً مهم نیست.
متاسفانه مسئولین جمهورى اسلامى خیانت‌هاى خود را با دروغگویى به مردم پوشش مى‌دهند و عنوان مى‌کنند منابع آب‌هاى زیرزمینى افزایش یافته است. تصور نکنید که آنان نمى‌دانند. حسن روحانى در راس مرکز تحقیقات استراتژیک بوده است. افراد بسیارى با این مرکز همکارى دارند. بعضى از آنان واقعا دانا هستند. از طرف دیگر هشدارهاى مکرر توسط استادان ارزشمند و فعالان داناى محیط زیست داده شده است. ولى مسئله این رژیم، ایران و ایرانى نیست.
برتولت برشت مى‌گوید: آنان که حقیقت را نمى‌دانند، نادانند ولى آنان که حقیقت را می‌دانند و آن را کتمان مى‌کنند، تبهکارند.
به راستى جمهورى اسلامى رژیم تبهکاران است. اگر این رژیم ادامه یابد، روزگار بدتر از این در انتظار ایرانیان خواهد بود. ما راهى جز گذر از این قوم تبهکار نداریم. آنان دانسته مردم را فریب مى‌دهند.
نکته دیگرى که مردم باید بدانند، به زبان عامیانه، زور سیل است. با شستن خاک سطحى، ویسکوزیته آب بسیار افزایش مى‌یابد. با همراه شدن خاشاک و علف و چوب، ویسکوزیته سیل افزایشى بسیار بیشتر مى‌یابد. این بدان معنى است که در سرعت برابر سیل با آب صاف، سیل داراى انرژى جنبشى بسیار بیشترى از آب صاف است. به زبان عامیانه زور سیل بسیار بیشتر از آب صاف است و شنا به سادگى آب صاف در آن ممکن نیست و احتمال بسیارغرق شدن حتى براى شناگران حرفه‌اى وجود دارد. این نکته متاسفانه توسط افراد ناآگاه و مغرور نادیده گرفته مى‌شود.
در زمان سیل براى کمک حتماً باید با طناب بسته به کمر و کمک چندین فرد قوى براى نجات وارد جریان سیل شد و قبل از آن از وجود اجسام جارى قوى مانند سنگ‌هاى بزرگ و تنه درختان و دیگر خطرات تا حدود زیادى می‌بایست مطمئن بود و با احتیاط وارد آب شد. نجات‌دهندگان براى نجات اول باید خودشان زنده بمانند تا بتوانند به دیگرى کمک کنند. صبور و حساس و مهربان نیز باید بود.
لس‌آنجلس
* بسیار تلاش کردم و بارها از استاد زبان انگلیسى کمک گرفتم. یاد بانوى دانا و مهربان و زیبا، استاد زارعیان بخیر. بعد از سال‌ها اخراج از دانشگاه، بازگشتم بسیار سخت بود و اولین قدم را اینگونه موفق برداشتم. براى کسانى که از دانشگاه دور مى‌مانند، دو موضوع آزاردهنده است: آشنایى دوباره با درس‌ها و همکلاسى‌هایى که تو را سخت مى‌پذیرند. به خصوص وقتی یک برچسب هم داشته باشى، نگاه‌ها هم پر از سوال است.
