جواد طالعی – «پنجاه رمان برتر جهان در سده بیستم» عنوانی است که به تازگی از سوی انتشارات «آفتاب» در نروژ روانه بازار کتاب شده است. این کتاب ۵۰ رمان برگزیده قرن بیستم را همراه با زندگینامه نویسندگان آنها و فراز و فرودهایی که طی کرده‌اند به ما معرفی می‌کند.
جوزف کنراد، توماس مان، مارسل پروست، جیمز جویس، آندره ژید، فرانتس کافکا، ویرجینیا وولف، ویلیام فاکنر، ارنست همینگوی، آلبرکامو، جورج اورول، سالینجر، ماکس فریش، گونتر گراس، هاینریش بل، الکساندر سولژنیتسین، گابریل گارسیا مارکز، آمبرتو اکو و سلمان رشدی در شمار شناخته شده‌ترین نام‌هایی هستند که در این کتاب با زندگی و موفق‌ترین آثار آنها آشنا می‌شویم.
۵۰ رمان برتر جهان در سده بیستم- نویسنده: یوآخیم شول (آلمان)
- مترجم: رحمت بنی اسدی (فرانسه)
- ۳۴۵ صفحه، نشر آفتاب ( نروژ)
در کنار این نام‌های آشنا، نویسندگانی هم هستند که جز علاقمندان جدی ادبیات، شاید بسیاری نامی‌از آنان نشنیده باشند، اما با مطالعه‌ی کتاب به جایگاه برجسته آنها در عرصه ادبیات داستانی در قرن بیستم پی می‌برند. نام رمان‌های معرفی شده از این نویسندگان از خود آنها آشناتر است. مثلا کمتر کسی است که داستان «پی‌پی جوراب‌دراز» را نخوانده و یا دست کم تعریف آن را از دیگران نشینده یا فیلمی از آن را ندیده باشد، اما نام نویسنده آن آسترید لیندگرن کمتر در حافظه‌ها مانده است.
«سلام بر غم» اثر فرانسوا ساگان، «ناتور دشت» اثر جروم د. سالینجر، «یعقوب دروغگو» نوشته یورک بکر، «عطر» از پاتریک سوسکیند و بسیاری دیگر از رمان‌های معرفی شده در این کتاب، در شهرت جهانی گوی سبقت را از نویسندگان خود ربوده‌اند.
یوآخیم شول، تدوین‌کننده کتاب که سال‌های زیادی را صرف آن کرده است، در مقدمه کتاب می‌نویسد: «انتخاب آثار کلاسیک و ضروری کاری دشوار است. یافتن تنها ۵۰ عنوان از میان رمان‌ها ماموریت غیرممکنی است. ضمن آنکه باید از علاقمندان به ادبیات آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی، هند و استرالیا پوزش خواست.» شول سپس تصریح می‌کند که آثار نویسندگان برجسته‌ای چون ژوزف روت، سنکلر لویس، بوریس پاسترناک، خوان دوس پاسوس، ناتالی ساروت، آرنو اشمیت، میشل بوتو، زیگفرید لاینر و جمع دیگری از رمان‌نویسان شایسته‌ی آن بوده‌اند که آثارشان در این کتاب معرفی شوند.»
اما چرا چنین نشده است؟ نویسنده پاسخ می‌دهد: «آنچه در زیر به عنوان رمان گزینش شده، حاصل تلاش ناشر، مؤلف و دوستان آگاه است. گزینشی سخت و تلخ. هر رمان پیش از انتخاب بطور جدی مورد بحث قرار گرفته‌اند. ما محدودیت تحمیلی داشتیم. بایستی رمان‌های پلیسی، هیجان‌انگیز و تخیلی/ علمی‌را کنار می‌گذاشتیم. چند رمان مانند پی‌پی جوراب بلند، داستان بی پایان و سولاریس را از این قاعده مستثنا ساختیم و در فهرست نهایی تنها به یک معیار تکیه کردیم: فراتر از کلاسیک‌های تاریخ ادبیات، می‌بایست رمان‌هایی را برمی‌گزیدیم که از حد این کلاسیک‌ها فراتر رفته‌اند.»
یوآخیم شول ادیب آلمانی است و نسخه اصلی کتاب به زبان آلمانی نوشته شده است، اما کتابی که پیش رو داریم، از ترجمه فرانسوی آن به وسیله رحمت بنی اسدی روزنامه‌نگار و پژوهشگر ایرانی مقیم فرانسه به فارسی برگردانده و سپس با نسخه آلمانی انطباق داده شده است.
رحمت بنی اسدی در سال‌های دهه ۵۰ و ۶۰ خورشیدی با روزنامه کیهان و بخش مردم‌شناسی رادیو تلویزیون ملی ایران همکاری داشته و نزدیک به ۳۵ سال است که در فرانسه زندگی می‌کند. از او پیشتر کتاب‌هایی درباره احمد شاملو، مولوی و گزیده شعرهایی از اقوام مختلف ایرانی تدوین و منتشر و ترجمه هفت جلدی تاریخ هنر فرانسه را نیز برای انتشار آماده کرده است.
در بخشی از مقدمه کتاب که اصل آن را یوآخیم شول نوشته است می‌خوانیم: «برای رمان‌های جدیدتر باید منتظر ماند و دید که آیا قهرمانان آنها نیز شخصیت برتر ادبی می‌شوند یا نه. میلیون‌ها خواننده با شخصیت رمان گارپ از یوهان ایروینگ رنج کشیده‌اند و یا با شخصیت هیولایی رمان عطر از پاتریک سوسکیند به خود لرزیده‌اند. همچنین باید از شخصیت مهربان رمان «نسل ایکس» دوگلاس کوپلاند یاد کرد که در دهه هشتاد قرن بیستم میلادی، بهتر از هر کتاب دیگری در این دوره، ذهن خوانندگان را به خود مشغول داشته است. از آن زمان تا کنون رمان‌نویسان زیادی وارد عرصه ادبیات شده‌اند. کدامیک از اینان روزی در میان کلاسیک‌های زمان خود جای می‌گیرند؟ بی‌تردید می‌توان در یک مورد مطمئن بود: همه یا نزدیک به همه آنها چیزهای زیادی دارند که برای ما تعریف کنند.»
یک کتاب مرجع برای پژوهشگران و مترجمان
در یک داوری کلی می‌توان گفت که جای کتاب «۵۰ رمان برتر جهان در قرن بیستم» در کتابخانه یا قفسه کتاب هر علاقمند ایرانی ادبیات خالی است. این کتاب برای یک‌بار یا دوبار خواندن و کنار نهاده شدن تدوین نشده بلکه مرجع یا فرهنگنامه‌ای است که هر روز می‌توان به آن سرک کشید و از آن بازآموخت. ۵۰ رمان برتر، راهنمای خوبی است برای دانش‌آموزان و دانشجویانی که مایلند ادبیات کلاسیک جهان را نه به صورت پراکنده، بلکه به گونه‌ای روشمند مطالعه کنند. تنها با این روش مطالعه است که یک دانشجو یا پژوهشگر و علاقمند به ادبیات می‌تواند در جایگاه کارشناس ادبیات داستانی بنشیند.
۵۰ رمان برتر سده بیستم، ۳۵۰ صفحه را در بر می‌گیرد. در ۵۰ مورد از معرفی جداگانه نویسنده و مسیری که او در زندگی شخصی، خانوادگی، تحصیلی و ادبی خود طی کرده ، آغاز می‌کند و با نقد و بررسی موشکافانه‌ی مهمترین اثر او به پایان می‌رسد. عکس‌هایی از نویسنده، جلد کتاب برگزیده از او و صحنه‌های فیلم‌ها و تئاترهایی که برپایه این اثر ساخته شده‌اند، زندگینامه و نقد، هر کدام را تکمیل می‌کنند. به این ترتیب کتاب نه تنها خواندنی و آموختنی است، بلکه به آلبوم عکسی نیز می‌ماند که می‌تواند خاطرات علاقمند به ادبیات و تئاتر و سینما را برای آنها زنده نگه دارد.
کتاب ۵۰ رمان برتر همچنین می‌تواند راهنمای خوبی برای مترجمانی باشد که مایل به آشنایی با آثار خوب برای ترجمه هستند زیرا بسیاری از کتاب‌های معرفی شده در این مجموعه ارزشمند، هنوز به فارسی برگردانده نشده است.
نشر آفتاب، به عنوان ناشر این کتاب با مدیریت عباس شکری روزنامه‌نگار و پژوهشگر ایرانی مقیم نروژ، ظرف اندکی بیشتر از دو سال فعالیت خود، بیش از ۶۰ کتاب از نویسندگان و مترجمان ایرانی مقیم خارج از کشور روانه بازار کتاب کرده است.
علاقمندان به خرید یا پخش کتاب در کشورهای مختلف می‌توانند برای سفارش آن با ایمیل زیر تماس بگیرند: [email protected]
