امروزه انسانها در تمام دنیا عمر طولانیتری دارند. در حالی که پیشرفتها و عقبگردهای آشکاری در جهان امروز وجود دارد، اما امید به زندگی بطور پیوسته در طول سالهای متمادی افزایش یافته است. تمایل انسان به زندگی در دو قرن گذشته دو برابر افزایش داشته است.
این افزایش پیش از این به دلیل کاهش میزان مرگ و میر نوزادان بود. اما از حدود دهه ۱۹۵۰ به بعد موضوع اصلی افزایش سن انسان، کاهش مرگ و میر در سنین بالاتر بوده است.
به عنوان مثال در کشور سوئد به دلیل اینکه اطلاعات و مدارک مربوط به شهروندان از اواسط قرن شانزدهم جمعآوری شده، آشکارا روشن شده است که در طول ۱۵۰ سال اخیر، طول عمر ساکنین این کشور افزایش پیدا کرده. افزایش طول عمر انسان در بسیاری از کشورهای دیگر، از جمله در اروپای غربی، آمریکای شمالی و ژاپن نیز وجود دارد.
این امر موجب افزایش سریع تعداد کهنسالان میشود، یعنی کسانی که تا ۱۰۰، ۱۱۰ سال یا حتی بیشتر عمر میکنند. اولین نمونه برتر این افراد، گریک آدریان بومگارد بود که در سال ۱۸۹۹ در ۱۱۰ سال و چهارمین ماه عمر خود درگذشت. رکورد عمر او توسط افرادی طی سالهای پس از حیات وی، شکسته شد.
مارگارت آن نوی فوق ستاره طول عمر بود، او در سال ۱۹۰۳ در سن ۱۱۰ سال و ۱۰ ماهگی درگذشت و تا ۲۳ سال رکوردار بیشترین طول عمر در جهان را داشت. تا اینکه دهینا فیلکینز پس از ۱۱۳ سال و ۷ ماه عمر، درگذشت و این رکورد را شکست و برای بیش از ۵۲ سال آن را نگه داشت!
رکورد کنونی از آن جین کالمن یک زن فرانسوی است که در ۴ اوت ۱۹۹۷ در سن ۱۲۲ سالگی و پنج ماهگی درگذشت. با وجود، دستاوردهای مهم علمی موثر در افزایش طول عمر انسان به نسبت اوایل دهه ۷۰ میلادی ولی همچنان رکورد جین کالمن شکسته نشده ولی بعید است که برای مدت زمان طولانی بتواند همچنان در صدر باقی بماند.
طول عمر انسان در ۱۰۰ سال اخیر
اگر چه در صد سال اخیر طول عمر انسان بطور گستردهای رو به افزایش گذاشته ولی تا سنین بسیار بالا همهگیر نشده. پیشرفتهای اخیر کشور دانمارک پس از یک دوره رکود در افزایش سن انسان این گمان را برانگیخت که میتوان عمر انسان را از آنچه هست بیشتر افزایش داد. این خیلی متفاوت از آن چیزی است که مثلا در سوئد مشاهده میشود و طول عمر انسان بسیار کند و آهسته رو به افزایش گذاشته است.
یک پژوهش علمی بر روی شانزده هزار و ۹۳۱ فرد بالای صدسال سوئدی و دانماری صورت گرفته که در سالهای ۱۸۷۰ و ۱۹۰۴ در این دو کشور همسایه و با روابط فرهنگی و تاریخی متولد شدند.
این تحقیق نشان میدهد اگرچه در کشور سوئد بطور کلی میزان مرگ و میر پایینتری به نسبت کشور دانمارک در اغلب سنین وجود داشته ولی هیچ شواهدی از افزایش طول عمر در همین دوره در سوئد وجود ندارد. با این حال، در دانمارک، موارد متعددی از کسانی مشاهده شد که در سنین بالا و بالاتر زندگی کرده و مردهاند و تنها شش درصد آنها پس از یک قرن زنده ماندند.
دانمارک و سوئد از بسیاری جهات شبیه هستند، با این حال این روند افزایش عمر بسیار در این دو کشور متفاوت است. این اختلاف میتواند چندین علت داشته باشد که به راحتی قابل تفکیک نیستند.
سیستم سلامت
اول اینکه، میزان سلامت در میان جمعیت سالمندان این دو کشور متفاوت است. مطالعات اخیر نشان داده است که بهبود سلامتی به وسیله فعالیتهای روزانه زندگی (ADL) که شامل وظایف اساسی برای داشتن یک زندگی مستقل مانند حمام کردن یا لباس پوشیدن میشود در گروههای مختلف سنی زنان در دانمارک اجرا میشود. در مقابل، در سوئد چنین روندی برای سالمندان کمتر خوشبینانه است. یک مطالعه در این زمینه در سوئد نشان داد که بهبودی از طریق فعالیتهای روزمره حاصل نمیشود و با تحرک مداوم، فعالیتهای ادراکی و انجام تستهای عملی به دست میآید.
بنابراین تفاوت در دو سیستم مراقبتهای سلامت، به ویژه در سالهای اخیر است که میتواند راه حلی برای توضیح تفاوتهای این دوکشور در افزایش طول عمر شهروندان آنها باشد. بودجه خدمات عمومی در سوئد در اوایل دهه ۱۹۹۰ به علت بحرانهای اقتصادی کاهش یافت و مراقبتهای سلامت برای سالمندان را تحت تأثیر قرار داد. به عنوان مثال، با توجه به نیاز مراقبتهای بستری سالمندان، از تعداد بیمارستانهای مخصوص مراقبت سالمندان کاسته شد و به مراقبتهای خانگی و در نهایت به کاهش تعداد تختهای پرستاری در خانههای سالمندان انجامید.
کاهش بودجه برخی از افراد سالمند را در معرض خطر قرار میدهد، بخصوص وقتی از نظر اجتماعی و اقتصادی در گروههای فرودست قرار بگیرند.
علاوه بر این، دو کشور راههای مختلفی برای مراقبت از سالمندان را دنبال میکنند: سوئد تمایل دارد تا حمایت خود را در سطح محدودی اجرا کند، در حالی که دانمارک به صورت فراگیر و گستردهتر کار میکند.
برخی مطالعات نشان میدهد که رویکرد سوئد منجر شده تا سالمندانی که نیاز به مراقبت دارند، این حمایتها را دریافت نکنند و به شدت وابسته به مراقبتهای خانوادگی شوند که میتواند کیفیت پایینتری داشته باشد.
افرادی که طول عمر بالایی دارند، یک گروه ویژه هستند که شاید به خاطر انعطافپذیری ذاتی یا فیزیولوژیک خاص بدن خود به آن دست یافتهاند و اگر بتوانند از بهبود شرایط زندگی و تکنولوژی سلامت بهرهمند شوند، ممکن است عمر طولانیتری هم داشته باشند.
مطالعات اخیر نشان میدهد که اتفاقات جالب دیگری در کشورهای دیگر، بخصوص کشورهای توسعه نیافته رخ میدهد. این یافتهها نشان میدهد که اگر تکنولوژی سلامت و مراقبت از سالخوردگان پیشرفت کند و دسترسی به آن برای همه امکانپذیر باشد، ممکن است انسانها بیش از همیشه عمر کنند و این یک انقلاب برای افزایش طول عمر انسان خواهد بود.