تنها در سال گذشته ماموران مرزبانی ایران ۱۵۲ کولبر را کشتند یا مجروح کردند. این جنایت با وجود فشار سازمان ملل متحد و سازمان‌های مدافع حقوق بشر در سال جاری نیز ادامه یافته است. مسئولان جمهوری اسلامی تیراندازی به سوی کولبران را چنین توجیه می‌کنند که آنها ممکن است اسلحه و مواد مخدر به داخل کشور حمل کنند.
کولبران کفش‌های ورزشی ارزان و پوشیده از گل و شل به پا دارند که چیزی از کف‌شان باقی نمانده و عمر چندانی ندارند.
صدها مرد، آهسته و با احتیاط از سربالایی تند صخره‌های سنگی کوهستان‌های «کوه تخت» ایران در فاصله چندکیلومتری عراق به بالا می‌خزند. از دور به صفی دراز می‌مانند. هریک از آنها چند متری با دیگری فاصله دارد تا اگر یکی از آنها سقوط کرد، بقیه همراه او به اعماق فرو نغلتند.
کیسه‌های بزرگی را بر پشت خود حمل می‌کنند که وزن آنها در مواردی بیشتر از وزن خودشان است. آنها کولبر نامیده می‌شوند زیرا بارهای سنگین کالا را بر کول خود حمل می‌کنند. باربرانی که هر روز زندگی خود را به خطر می‌اندازند. بطور عمده بار‌ها از عراق به ایران قاچاق می‌شوند، اما عکس این هم هست. از سال‌ها پیش در این منطقه کولبری شغل بسیاری از انسان‌هاست. تنها شغل موجود! اما این کار هرگز به اندازه امروز خطرناک نبوده است.
قتل ۴۸ کولبر در یک سال
کولبران برای هر بار عبور از مرز ۱۰ تا ۲۵ دلار درآمد دارند. دستمزد آنها بستگی به وزن باری دارد که بر پشت خود حمل می‌کنند. آنها برای این پول جان خود را به خطر می‌اندازند. در سال گذشته مرزبان‌های ایرانی ۴۸ کولبر را کشتند.
کولبرها هر بار تا ۱۴ ساعت در راهی هستند که اغلب سربالاست. با باری بر پشت که می‌تواند تا صدکیلو وزن داشته باشد. از زمان تشدید تحریم‌ها علیه رژیم ایران، نرخ کالاها در آنجا به شدت بالا رفته است. کالاها پس از رسیدن به خاک ایران، برای حمل به نقاط دیگر بار ماشین‌ها می‌شوند. کولبران برای اینکه جلب توجه نکنند، ساک‌های خود را در کوهستان رها می‌کنند.
نفیسه فتح الله زاده، عکاس ۳۰ ساله ایرانی و دانشجوی دانشگاه «فولکوانگ» شهر اسن آلمان، در سفری به نواحی مرزی ایران و عراق، در شرایطی دشوار صفی از کولبران را همراهی کرده است. بسیاری از کولبران نسبت به او سوء ظن داشتند و یکی از آنها او را تهدید کرد. تعدادی از عکس‌های فتح‌الله‌زاده در هفته‌نامه دیتسایت آلمان منتشر شده است. این روزنامه می‌نویسد: عکس‌ها شرایط بدی را مستند می‌کنند که به مردم منطقه تحمیل شده است.
۴۰ هزار کولبر و ۴۰۰ هزار مصرف کننده
در دنیا مناطق بسیار محدودی وجود دارد که قاچاق کالا در آنها ابعادی گسترده مثل مناطق مرزی ایران و کردستان عراق یافته باشد. طول مرز دو کشور به ۱۴۵۸ کیلومتر می‌رسد. یک چشم‌انداز کوهستانی خشن، کم‌جمعیت، کردی و فقیر. در دو سوی مرز باید ۴۰ هزار کولبر وجود داشته باشند که قاچاق کالا مهمترین منبع درآمد آنهاست. زندگی ۴۰۰ هزار انسان در منطقه بطور مستقیم به همین آمد و شدهای مرزی بستگی دارد. آنها ماموریت تهیه کالاهای مورد نیاز خود را تلفنی به اطلاع بازرگانان دو سوی مرز می‌رسانند. به این ترتیب کولبران تمام اقتصاد مصرفی را بر پشت خود حمل می‌کنند: تلویزیون، ماشین لباسشویی، جارو برقی، کامپیوتر، سیگار، پارچه، بنزین، بشقاب‌های ماهواره و مشروب. بازار بازرگانان داغ است. یک کارتن شامل ۲۴ بسته پاکت نامه در عراق یک دلار و در ایران ۲۰ دلار قیمت دارد! نرخ یک بطر ویسکی در عراق ۵ دلار و در ایران ۴۸ دلار است، اما سهم کولبران بسیار اندک است: ده تا بیست و پنج دلار برای هر بار عبور از مرزی که هرگز نمی‌دانند آیا زنده از آن خواهند گذشت یا نه.
ده‌ها کولبر هر سال در کوهستان‌ها قربانی حوادث می‌شوند و یا زیر بهمن می‌مانند. در سال گذشته مرزبانان جمهوری اسلامی ۴۸ کولبر را کشتند و ۱۰۴ تن از آنان را مجروح کردند. مرزبانان تیراندازی به کولبران را چنین توجیه می‌کنند که ممکن است آنها اسلحه و مواد مخدر هم وارد کشور کنند. این نگرانی کاملا هم بی‌پایه نیست، زیرا بخش عمده منطقه مرزی تحت کنترل کردهای ایرانی است. از زمانی که ایالات متحده آمریکا تصمیم به گسترش تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی گرفته است، کولبران در خاک عراق هم تحت تعقیب قرار می‌گیرند، جایی که پیشتر تا حد زیادی از سوی پیشمرگه‌ها تحمل می‌شدند.
توصیه‌های سازمان ملل متحد و سازمان‌های مدافع حقوق بشر برای پایان دادن به قتل کولبران در مرز تا کنون بی تاثیر بوده است. در سال جاری هم کشته شدن کولبران ادامه داشته است.
*منبع: دیتسایت
*ترجمه و تنظیم: جواد طالعی
