علیرضا هدایت – بررسی‌ها نشان می‌دهد با توجه به صادرات شیرینی و شکلات در سال ۹۷ و هدف‌گذاری صادرات این محصولات در سال ۹۸، شرکت‌های بزرگ بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال رانت در قالب ۱۸۰ میلیون دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت کرده‌اند.
رشد صادرات شیرینی و شکلات در ایران یکی از دستاوردهای دولت حسن روحانی در سال ۱۳۹۷ اعلام شد که بر اساس آمارهای موجود در این سال، ۶۷۸ میلیون دلار صادرات شیرینی و شکلات بوده است که پیش‌بینی و برنامه‌ریزی مسئولان برای سال ۹۸ بالغ بر یک میلیارد دلار است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازارهای عمده صادراتی شیرینی و شکلات ایران طی ۱۷ سال اخیر ۵ کشور «عراق، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان و پاکستان» بوده است. بطوریکه بیش از ۵۰ درصد شیرینی و شکلات ایران به بازار عراق و بخش قابل توجهی نیز به افغانستان صادر می‌شود.
تولید کنندگان شیرینی و شکلات در ایران بخش عمده مواد اولیه خود شامل شکر و روغن را یا از طریق واردات با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کرده‌اند و یا سهمیه با مبنای ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت کرده‌اند. بر اساس این گزارش در سال ۹۷ بیش از ۲۴۰ هزار تن از این محصولات صادر شده است که تولید این میزان محصول نیازمند ۱۴۴ هزار تن شکر و ۳۶ هزار تن روغن است. با در نظر گرفتن ۳۶۰ دلار برای هر تن شکر در بازارهای جهانی در سال گذشته، ۵۳ میلیون دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی یا به صورت مستقیم و یا به صورت کالای سهمیه‌ای در اختیار تولیدکنندگان قرار گرفته است. برای ۳۶ هزار تن روغن نیز با احتساب قیمت ۴۲۰ دلاری برای هر تن روغن در بازارهای جهانی، ۱۵ میلیون دلار نیز در این بخش پرداخت شده است. بر اساس برنامه‌ریزی دولت و بنگاه‌های تولیدی برای صادرات یک میلیارد دلاری باید ۴۰۰ هزار تن از این محصولات صادر شود که نیازمند ۲۴۰ هزار تن شکر به ارزش ۸۷ میلیون دلار و ۶۰ هزار تن روغن به ارزش ۲۵ میلیون دلار است. بر همین اساس برای سال ۹۷ و ۹۸ دولت بالغ بر ۱۸۰ میلیون دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم به تولیدکنندگان شیرینی و شکلات اختصاص داده شده است که با دلار ۱۲ هزار تومانی، رانت ایجاد شده بالغ بر ۲ هزار میلیارد تومان است. نکته قابل توجه در این ماجرا صادرات این محصولات و عدم تزریق دلارهای صادراتی آن به سامانه نیما است که قرار بود به تنظیم بازار ارز منجر شود.
