در شرایطی که تورم در ایران افزایشی و درآمد اکثر خانوارها ثابت است، فقر نسبی در کشور رو به گسترش است و دهک‌های میانی جامعه نیز برای تأمین هزینه‌های ضروری به پساندازهای خود متوسل شده‌اند.
در همین رابطه وحید شقاقی شهری تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری تابناک گفته است که «در کلانشهر‌هایی مانند تهران، به دلیل آنکه درآمد‌های دهک ششم کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد، این دهک هم مجبور شده است از جیب خرج کند و از پساندازهای سابق خود برای پوشش هزینه‌ها استفاده کند.»
به عقیده این اقتصاددان، هم‌اکنون تا دهک ششم جامعه ایران تحت تأثیر فشار‌های هزینه‌ای قرار دارد.
این در حالیست که بر اساس پژوهشی که در سال ۱۳۹۴ انجام شده بود دهک سوم به عنوان معیاری از خط فقر نسبی در ایران در نظر گرفته شده بود. نتیجه این پژوهش نشان می‌داد که در آن سال، ۳۸ درصد خانوار‌های جامعه در دهک‌های پایین‌تر از دهک سوم قرار دارند.
اکنون با تحلیلی که وحید شقاقی شهری و دیگر اقتصاددانان ارائه می‌دهند به نظر می‌رسد بیش از ۵۰ درصد خانوار‌های ایرانی درآمدهایشان با هزینه‌هایشان همخوانی ندارد و زیر خط فقر نسبی قرار گرفته‌اند.
وحید شقاقی شهری عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در این‌باره به خبرگزاری تابناک گفته است : «مردم معمولا روزانه با ۲۰ تا ۳۰ قلم کالا سر و کار دارند و نوسانات قیمتی این کالاها بیشتر به چشم می‌آید. ۳۰ درصد از سبد مصرفی خانوار‌های شهری به ویژه در کلان شهر‌ها مربوط به هزینه مسکن و ۷۰ درصد مربوط به هزینه هایی، چون خوراکی‌ها و آشامیدنی ها، تحصیل و آموزش، بهداشت و درمان، پوشاک و … می‌باشد؛ بنابراین در سبد مصرفی خانوارها، هزینه مسکن سهم بالایی دارد.»
همانطور که این اقتصاددان مطرح کرده آمارها از بازار مسکن ایران نشان از رشد ۱۰۰ درصدی قیمت مسکن دارد و جالب توجه آنکه در برخی شهرستان‌ها درصد افزایش قیمت مسکن حتی بیش از پایتخت است.
افزایش قیمت مسکن موجب افزایش قیمت اجاره‌بها نیز شده و متوسط نرخ اجاره در بهار و تابستان امسال نسبت به سال گذشته دست‌کم دو برابر افزایش یافته است.
وحید شقاقی شهری معتقد است که افزایش قیمت مسکن طی سال گذشته موجب شده هزینه‌های مسکن که سهم بالایی در سبد مصرفی خانوارها دارد، فشار اقتصادی شدیدی را به آنها وارد کند.
این تحلیلگر اقتصادی معتقد است که «در شش سال اخیر دولت سیاست روشنی در بخش مسکن جهت کاهش هزینه‌های این بخش نداشته است. به عنوان نمونه در سال‌های اخیر مسکن اجتماعی مطرح شد که سرانجام نامشخصی داشت؛ بنابراین دولت سیاست مشخصی برای افزایش عرضه مسکن جهت کاهش قیمت آن در سال‌های اخیر نداشته است و این موجب شده است تا فشار بیشتری بر سبد مصرفی خانوارها از ناحیه هزینه‌های مسکن وارد شود.»
شقاقی شهری ادامه داده است: «در زمینه هزینه‌های مربوط به کالاهای اساسی و ضروری که بعد از مسکن سهم دوم را در سبد مصرفی خانوارها در اختیار دارند نیز دولت سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی را در یک سال گذشته دنبال کرده است که متأسفانه این سیاست به دلیل رانت و فسادی که وجود داشت به جامعه هدف برخورد نکرد و قیمت کالاهای اساسی به شدت افزایش یافت.»
این کارشناس مسائل اقتصادی ضمن بیان این موضوع که هزینه‌ها در بخش تحصیل و آموزش نیز به شدت افزایش یافته، افزوده است: «به عنوان نمونه هم‌اکنون شهریه‌های مربوط به مهدکودک‌ها و مدارس غیرانتفاعی در مقایسه با سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است.»
شقاقی شهری ادامه داده است: «بنابراین افزایش قیمت مسکن، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و تحصیل و آموزش در یک سال گذشته عملاً فشار شدید هزینه‌ای بالایی را به خانوارها وارد کرده است.»
تحلیل ارائه شده از سوی وحید شقاقی شهری، در آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران نیز بارز است. برای نمونه مرکز آمار ایران به تازگی نرخ تورم سالانه در شهریورماه امسال برای خانوارها را ۴۲.۷ اعلام کرده. با این احتساب نرخ تورم اعلام شده نسبت به امردادماه روند صعودی را طی کرده و حدود نیم درصد افزایش داشته است.
بر اساس این گزارش شاخص قیمتی خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در شهریورماه نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴۶ درصد و دوازده ماه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۶۲.۶ درصد افزایش داشته است.
https://kayhan.london/1398/07/04/%d8%aa%d9%88%d8%b1%d9%85-%d8%b4%d9%87%d8%b1%db%8c%d9%88%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%87-%d9%87%d9%85-%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%db%8c%d8%b4%db%8c-%d8%a8%d9%88%d8%af
یکی از کالاهایی که در شهریورماه با تورم چشمگیری روبرو شده است دخانیات بوده که در دوازده ماه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۹۹.۲ درصد افزایش داشته و در مقایسه با ماه مشابه سال قبل نیز ۲۱.۸ درصد افزایش نشان می‌دهد.
در بخش پوشاک و کفش نیز افزایش قیمت کالاها را شاهد بودیم به گونه‌ای که در مقایسه شهریورماه سال جاری با ماه شهریورماه سال ۹۷، شاخص قیمت پوشاک و کفش افزایش ۴۷.۲ درصدی داشته و در دوازده ماه منتهی به شهریور ۹۸ نسبت به دوره مشابه سال قبل نیز افزایش ۹۹.۲ درصدی داشته است.
گسترش فقر در ایران در حالی رخ داده که در مقابل عده اندکی وابسته به حکومت و رانت‌های اقتصادی، هر روز ثروت بیشتری را با حرکت در چرخه فساد اقتصادی به جیب زده و همین موضوع موجب افزایش اختلاف طبقاتی در ایران نیز شده است بطوری که طبقات فقیر بیشترین جمعیت را دارند در حالی که جمعیت کمی در کشور دارای بیشترین ثروت هستند. در این روند معیوب، طبقه متوسط جامعه با سقوط به زیر خط فقر کم کم در حال محو شدن است!
