جواد طالعی – پس از گذشت تقریبا سه روز از اعتراضات مردم ایران علیه سه برابر شدن قیمت بنزین که به بیش از پنجاه شهر گسترش یافت، اغلب رسانه‌های آلمان چند تیتر اصلی خود را به بازتاب این اعتراض‌ها اختصاص دادند. پس از آنکه علی خامنه‌ای رهبر سیاسی و مذهبی جمهوری اسلامی ادعا کرد که اعتراضات مردم از خارج هدایت شده است، انعکاس حرف‌های او در این رسانه‌ها اولویت یافت.
بیشتر رسانه‌ها، نوشتند که در ایران نرخ بنزین «مادر تورم» است زیرا با افزایش آن همه چیز گران‌تر می‌شود.
تصمیمی که بارها به تعویق افتاد
روزنامه دی وِلت نوشته است: «دولت حسن روحانی از مدت‌ها پیش می‌خواست نرخ بنزین را بالا ببرد، اما از بیم افزایش تورم و گسترش اعتراض‌ها در سراسر کشور، این تصمیم را هربار به تعویق انداخت. روحانی گفته است که می‌خواهد با درآمد اضافی ناشی از گران کردن بنزین به ۶۰ میلیون ایرانیِ نیازمند یارانه‌ی بیشتری بدهد».
اعتراضات اجتماعی تازه سبب شده که رسانه‌های آلمان اوضاع فلاکت‌بار و مشکلات اقتصادی ایران را بار دیگر زیر ذره بین بگذارند. به عنوان نمونه رادیو آلمان (دویچلند فونک) بعد از ظهر یکشنبه، ۱۶ نوامبر، گزارش داد که «دولت به خاطر ادامه بحران اقتصادی سرانجام روز جمعه مجبور شد بنزین را سهمیه‌بندی و نرخ آن را افزایش دهد».
رادیو دولتی آلمان در گزارش خود افزوده است: «کشور ۸۰ میلیون نفری ایران روزانه ۹۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کند و ۱۰ تا ۲۰ میلیون لیتر بنزین این کشور هم هر روز به خارج قاچاق می‌شود. دولت معتقد است که با افزایش نرخ بنزین می‌تواند مردم را به مصرف کمتر مجبور کند».
بسته شدن گذرگاه مرزی
رادیو صدای آلمان (دویچه وله) نیز در پایگاه اینترنتی خود با اشاره به گسترش اعتراضات در بسیاری از شهرهای ایران، از جمله خبر تهاجم به یک انبار بنزین در سیرجان را منعکس کرد. مسئولان محلی ادعا کرده‌اند که تظاهرکنندگان قصد به آتش کشیدن این انبار را داشته‌اند. در نتیجه نیروی انتظامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مجبور به مداخله شده و در این درگیری یک نفر کشته شده است.
صدای آلمان در گزارش خود افزوده که با ادامه‌ی ناآرامی‌ها مقامات دولت جمهوری اسلامی از ترس پیوستن معترضان عراق و ایران به یکدیگر از همتایان عراقی خود درخواست کرده‌اند که یکی از مرزهای میان دو کشور را ببندند. این مرز به روی مسافران بسته شده، اما مبادله کالا از طریق آن ادامه دارد.
صدای آلمان ضمن اشاره به قاچاق روزانه میلیون‌ها لیتر بنزین از ایران به خارج از کشور، سقوط ارزش ریال را دلیل این معاملات قاچاق دانسته است. از دید این رسانه، کاهش شدید ارزش پول ملی ایران یکی از نتایج مستقیم تحریم‌های آمریکاست.
سقوط اقتصاد و کاهش ارزش پول ملی
نشریه دی ولت آلمان نیز در گزارش خود ضمن انعکاس خبرهای سه روز اخیر ایران نوشته است: «اقتصاد ایران از ماه مه سال گذشته به شدت سقوط کرده. در آن زمان ایالات متحده آمریکا به صورت یکجانبه از توافق اتمی‌با ایران خارج شد و تحریم‌های تازه‌ای را علیه این کشور اعمال کرد. در نتیجه ارزش پول ملی ایران به شدت پایین آمد و تورم به ۴۰ درصد رسید. بر پایه محاسبات صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد ایران در سال جاری ۹ درصد رشد منفی دارد و در سال ۲۰۲۰ هم با رکود روبرو می‌شود».
در سال ۱۳۵۷ خورشیدی هنگامی که رژیم اسلامی در ایران قدرت سیاسی را به دست گرفت، نرخ هر لیتر بنزین تنها یک تومان بود. به این ترتیب، بهای اصلی‌ترین سوخت اتومبیل‌های ایران در دوران زمامداری جمهوری اسلامی ۳ هزار برابر شده است. در همین مدت، نرخ برابری ریال با دلار هم نزدیک به ۲ هزار برابر کاهش داشته است. در آستانه‌ی به قدرت رسیدن روحانیون در ایران هر دلار فقط ۶۷ ریال مبادله می‌شد.
خامنه‌ای: خرابکاری‌ها از خارج هدایت می‌شوند!
اشپیگل آنلاین روز یکشنبه ضمن بازتاب نکاتی از سخنان علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی نوشت که او ضمن پشتیبانی از تصمیم سران سه قوه در مورد افزایش نرخ بنزین، اعتراض‌ها را محکوم کرده است. این رسانه به نقل از خامنه‌ای نوشت: «من می‌توانم درک کنم که برخی‌ها از این تصمیم عصبانی باشند، اما خرابکاری‌ها و آتش‌سوزی‌ها کار کسانی است که از خارج رهبری می‌شوند. ضدانقلاب و دشمنان ایران همیشه از خرابکاری و نقض امنیت پشتیبانی کرده‌اند و باز هم این کار را خواهند کرد».
اشپیگل آنلاین هم مانند سایر رسانه‌های آلمان، ادامه‌ی بحران اقتصادی ناشی از تحریم‌های بین‌المللی در ایران را دلیل مجبور شدن دولت به افزایش بهای بنزین دانست. این روزنامه همچنین افزود که حکومت ایران برای جلوگیری از گسترش ناآرامی‌ها اینترنت را از شامگاه شنبه فیلتر کرده و به این دلیل دسترسی به اطلاعات تازه تقریبا غیرممکن شده و گزارش‌ها درباره کشته‌شدگان، مجروحان و دستگیر شدگان قابل کنترل نیست.
در همین گزارش تصریح شده که دادستان‌ها در برخی از شهرها، از جمله در یزد، دستگیرشدگان را به اقدام برای خرابکاری متهم کرده‌اند.
طرحی که یک‌شبه پس گرفته شد
در پی اعلام پشتیبانی علی خامنه‌ای از تصمیم سران سه قوه، چند نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم که یک طرح سه فوریتی را برای بازگرداندن نرخ قبلی بنزین ارائه کرده بودند، آن را پس گرفتند.
اشپیگل آنلاین نوشته است که این تصمیم در نشست مشورتی صبح یکشنبه، ۱۷ نوامبر، در مجلس شورای اسلامی گرفته شد. در این جلسه، نمایندگان تنها در مورد راه‌های جلوگیری از تاثیر افزایش قیمت بنزین بر تورم رایزنی کرده‌اند.
پایگاه اینترنتی شبکه دو تلویزیون دولتی آلمان، ZDF، نیز زیر عنوان «خامنه‌ای اعتراض‌های مردم ایران را محکوم کرد» نوشته است: «آیت‌الله خامنه‌ای ضمن پشتیبانی از تصمیم سران سه قوه اعتراضات را محکوم کرد و گفت که زیان‌های به بار آمده در جریان این اعتراضات از سوی کسانی انجام شده که از خارج هدایت می‌شوند».
شبکه دوم تلویزیون آلمان در سه روز گذشته دست کم سه گزارش اصلی خود را به بازتاب اعتراضات مردم ایران علیه افزایش نرخ بنزین اختصاص داده است. اینهمه در حالیست که از تحرکات و شعارهای مردم در این اعتراضات نیز کاملا مشخص است که آنها مطالباتی بسیار فراتر از نرخ بنزین دارند و خواهان تغییرات بنیادین در ایران هستند.
