در پی انتشار خبر فروش ساختمان دوران قاجاری روزنامه اطلاعات، قدیمیترین روزنامهی ایران و پرسابقهترین روزنامه فارسیزبان دنیا، به یک تاجر و خطر تغییر کاربری و تخریب آن، حالا بررسی پرونده ثبت ملی این ساختمان نشان میدهد که این ساختمان مشمول طرح تفضیلی شهرداری تهران نشده و فقط به عنوان یک بنای ارزشمند ثبت شده است!
چندی پیش وبسایتهای میراث فرهنگی از فروش ساختمان دوره قاجار روزنامه اطلاعات قدیمیترین روزنامهی ایران و پرسابقهترین روزنامه فارسیزبان دنیا به یک تاجر خبر دادند که بنرهایی بر سر در این ساختمان نشان میداد که حتی قصد ساخت و ساز هم دارد.
حالا کمیته پیگیری حفاظت از خانههای تاریخی تهران اعلام کرده که سازمان میراث فرهنگی ساختمان دوره قاجار روزنامه اطلاعات را فقط به عنوان یک بنای ارزشمند ثبت کرده و این بنا به عنوان میراث تاریخی شهر تهران، به ثبت نرسیده است!
این گزارش حاکیست، بررسیهای دقیقتر پرونده ثبتی این اثر نشان میدهد ساختمان دورهی پهلوی روزنامه اطلاعات به اشتباه بجای ساختمان دوره قاجاری گرفته شده و به دلیل همین اشتباه میراث فرهنگی در سال ۸۴، فقط ساختمان دورهی پهلوی را مشمول لایحه طرح تفضیلی شهرداری تهران به ثبت رسانده است.
آنگونه که کمیته پیگیری حفاظت از خانههای تاریخی تهران نوشته، این نخستین اشتباه میراث فرهنگی در تهیه پروندههای ثبتی شهر تهران نیست و گاهی مشاهده شده که دو اثر روبروی هم جابجا ثبت شده و اطلاعات آنها نیز به همین منوال در پرونده ثبتی لحاظ شده است و یا ملک بالای یک اثر ثبتی به عنوان بنای تاریخی ثبت و در اثر همین اشتباه، مالک توانسته است اثر تاریخی درست را از ثبت خارج و تخریب کند.
با این حال، گزارش میدانی روزنامه «جام جم» از محل روزنامه اطلاعات حاکیست این بنا که حدود ۸۰۰ مترمربع مساحت دارد به یک تاجر فروخته شده و با این اوصاف اشتباه میراث فرهنگی در عدم ثبت دقیق این بنا، منجر به تخریب و تخلفات دیگر نیز میشود.
پیشتر، محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در اینباره گفته بود که «تغییر و تصرف در کاربری اثری که ثبت ملی شده و ضوابط ملی شامل حالش میشود، طبق قانون تخلف و قابل پیگیری و رسیدگی است.»
طالبیان گفته بود که «در مبایعه نامه خرید و فروش این بنا باید ذکر شده باشد که این ملک ثبت ملی شده و در حقیقت این موضوع به اطلاع خریدار رسیده باشد چرا که این بنا ضوابط ثبت ملی را دارد و برای هرگونه تغییر کاربری باید با میراث فرهنگی هماهنگی کرده و با اجازه میراث، در آن دخل و تصرف انجام شود.»
معاون وزارت میراث فرهنگی وعده داد که واحد حقوقی این سازمان موضوع را پیگیری کند و با معاون میراث فرهنگی تهران نیز در این زمینه گفتگو کند.
محمود دعایی سرپرست موسسه اطلاعات که حالا به خیابان میرداماد تهران منتقل شده در اینباره گفته که «تنها سرقفلی این ساختمان در اختیار ماست نه خود ملک!» او در مورد تغییر کاربری این ساختمان گفته است: «بستگی به توافق معامله بین مالک و خریدار دارد. ما تعیینکننده کاربری نیستیم.»
دعایی گفته است: «اگر قرار بر این باشد که ساختمان را تخریب کنند باید مجوز آن را از شهرداری و میراث فرهنگی بگیرند که به نظر میرسد این روند مشکل باشد.»
محسن شیخالاسلام معاون میراث فرهنگی استان تهران اما میگوید: «فروش هر اثر تاریخی به منزله تخریب آن بنا نیست و قطعا کار غیرقانونی از سوی مالک بنا انجام نمیشود. با این وجود در پیگیریهایی که با مدیریت شهری بافت تاریخی و شهرداری منطقه ۱۲ داریم، به این سمت میرویم تا مرمت این بنای تاریخی با رویکرد تبدیل آن به موزه مطبوعات انجام شود!»
روزنامه اطلاعات در ۱۹ تیرماه سال ۱۳۰۵ با مدیریت عباس مسعودی انتشار خود را در ایران آغاز کرد و به بهای ۴شاهی به فروش میرسید. این روزنامه از محبوبترین و پرمخاطبترین روزنامههای تاریخ مطبوعات ایران بود و مسعودی پایهگذارِ روزنامهنگاریِ نوین در ایران و آموزگارِ صدها روزنامهنگار حرفهای بود که در ۲۸ خرداد ۱۳۵۳ در دفتر کارش درگذشت.
با اینکه گفته میشود این بنا در سال ۱۳۹۴ با شماره ۱۳۸۸ در فهرست آثار ملی یاران ثبت شده ولی حالا مشخص شده که فقط بخش مربوط به دوران پهلوی این مؤسسه به ثبت ملی رسیده است.