مجلس شورای اسلامی بالاخره پس از ۴۴ روز تعطیلی صبح روز سه‌شنبه ۱۹ فروردین ۱۳۹۹ نخستین جلسه علنی خود را تشکیل داد. نمایندگان که اکثر آنها برای حضور در نشست اینترنتی مجلس شورای اسلامی آنلاین نشدند، امروز هم فاصله‌گذاری فیزیکی را رعایت نکردند.
جلسات مجلس شورای اسلامی از هفته اول اسفندماه به دلیل شیوع کُرونا تعطیل شد آنهم در حالی که امکانات و ابزار لازم در اختیار نمایندگان قرار گرفت و بیشتر آنها تست نیز شدند. با اینهمه مجلس در روزهای بحرانی که بخشی از آن مصادف با ایام نوروز بود تعطیل ماند. تعطیلی این جلسات و عدم موفقیت در برگزاری جلسات آنلاین به دلیل آنلاین نشدن نمایندگان، هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی را مجبور کرد تا جلسه علنی مجلس شورای اسلامی را حضوری برگزار کنند اگرچه این موضوع بیانگر این واقعیت نیز بود که بود و نبود این نهاد در عمل هیچ تفاوتی ندارد!
جلسه آنلاین مجلس شورای اسلامی هم تشکیل نشد
نمایندگان نیامدند!https://t.co/LSgPgJ4awy pic.twitter.com/LjX9hsNq4f— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) April 2, 2020
حالا امروز سه‌شنبه ۱۹ فروردین ۱۳۹۹ نخستین جلسه علنی مجلس شورای اسلامی تشکیل شد. در این جلسه از هیچ رسانه‌ای، خبرنگاری برای پوشش خبری جلسه حضور نداشت و خبرنگاران پارلمانی به اجبار و برای رعایت اصول بهداشتی و پروتکل‌های ستاد ملی مقابله با کُرونا، به صورت غیرحضوری و از طریق «رادیو فرهنگ» اخبار نشست را پوشش دادند.
در اولین جلسه علنی مجلس پس از شیوع کُرونا، صحن آنقدر شلوغ بود که بارها و بارها هیئت رئیسه را مجبور کرد در این رابطه تذکر دهد. وقتی هم که وزیر بهداشت و وزیر کشور و معاون روحانی به صحن مجلس آمدند وضعیت بدتر شد بطوری که پزشکیان ضمن تذکر برای فاصله گرفتن نمایندگان از وزرا گفت ما باید از جلسات بعدی تدابیری را برای این موضوع در نظر بگیریم تا نمایندگان مجبور شوند فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند.
مهمترین دستور جلسه امروز «بررسی گزارشی از وضعیت کُرونا در کشور با حضور وزرای بهداشت و درمان و کشور، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و سرپرست مرکز پژوهش‌ها» بود.
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور و سعید نمکی وزیر بهداشت با تأخیری طولانی در نشست حاضر شدند و همین موضوع موجب بروز حاشیه‌هایی شد. این دو وزیر قرار بود برای ارائه توضیحاتی درباره بحران کُرونا در کشور در این جلسه حاضر شوند و عدم حضور آنها در صحن موجب شد نمایندگان انتقاداتی را به کابینه وارد کنند.
مسعود پزشکیان که در غیاب علی لاریجانی به دلیل ابتلا به ویروس کُرونا، جلسه را اداره می‌کرد در پاسخ به اینکه یکی از نمایندگان گفت شاید وزرا در ترافیک مانده باشند، گفت: «قبلا به آنها اعلام شده و باید در جلسه حضور پیدا کنند. نیامده‌اند که جای سؤال است و به نظر می‌رسد چندان موضوع را جدی نگرفته‌اند.»
مسعود پزشکیان همچنین به حسینعلی امیری معاون امور مجلس رئیس جمهوری گفت: «شما مسئله حضور در مجلس را جدی نگرفته‌اید؛ این رفتار درست نبود.»
بجز وزرای بهداشت و کشور، محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، عضو دیگر کابینه بود که باید در این نشست حضور پیدا می‌کرد. اعضای دولت دیر اما در نهایت در جلسه حاضر شدند.
محمدباقر نوبخت با ارائه توضیحاتی از بحران‌هایی که دولت از نظر مالی با آن روبروست گفت: «آثار کُرونا تا کنون روی منابع دولت اثر گذاشته است. این در حالی است که یکی از مؤلفه‌های تامین منابع مالی در سال جاری فروش نفت بوده اما با عنایت به کاهش تقاضای جهانی، در فروش نفت هم مشکل داشته‌ایم.»
محمدباقر نوبخت در سخنان خود به کاهش درآمد نفتی و مالی اشاره کرد اما با توجه به موافقت علی خامنه‌ای برای برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی گفت: «به کمک این منابع برای ماه‌های آینده‌ی وزارت بهداشت هزینه‌های لازم را صورت خواهیم داد.»
نوبخت فهرستی از نیازهای درمانی و پزشکی کشور را مطرح کرد اما خدمات پیش‌بینی شده برای جبران خسارت‌های ناشی از کُرونا که از سوی او مطرح شد همان بسته‌های حمایتی محدودی است که پیشتر از سوی دولت ارائه شده بود.
با وجود اینکه بسیاری منتظر ادامه‌ی تعطیلی و پرداخت بیمه بیکاری گسترده به پشتوانه بودجه‌ای که از صندوق توسعه ملی به دولت اختصاص یافته بودند اما نوبخت به این موارد هیچ اشاره‌ای نکرد.
سعید نمکی وزیر بهداشت نیز در سخنان خود گفت امروز روز ریشه‌یابی منشاء ویروس نیست و روز مبارزه تمام‌عیار با ویروس کُرونا است. او افزود: «در حال حاضر کشور در مرحله مدیریت بیماری است و نباید دچار توهم شده و تصور کرد که به مرحله مهار و کنترل رسیده‌ایم.»
سعید نمکی در ادامه‌ی لاف و گزاف‌های خود که در روزهای گذشته جریان داشت، مهمترین افتخار کشور را سرگردان نشدن بیماران در دوران پیک بیماری ناشی از ویروس کُرونا دانست و گفت: «این در حالی است که این ویروس بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی را به زانو درآورده، بطوری که بیماران در چمن‌های بیرون بیمارستان‌ها سرگردان هستند، این در حالی است که میزان تخت بیمارستان‌های اروپایی در بدترین حالت ۴ تا ۵ برابر ایران است!»
نمکی: به زودی دستاوردی برای ج ا اعلام خواهد شد که در عرصه بین‌المللی اول خواهد شد! اروپایی‌ها چند روز پیش تماس گرفتند که از تجربه ما استفاده کنند که شما چه کردید که این موج سهمگین رو در این گستره که به اندازه چندتا کشور اروپاییست اینجوری جمع و جور کردید!#کرونا #در_خانه_بمانیم pic.twitter.com/gctry4EzaE
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 30, 2020
با وجود اینکه بار اصلی مهار ویروس کُرونا تا امروز بر دوش کادر درمان ایران بوده که با وجود همه محدودیت‌ها و فداکاری تمام به صورت شبانه‌روزی به خدمت‌رسانی به مردم مشغول بوده و هستند اما وزیر بهداشت در نطق خود در صحن علنی مجلس شورای اسلامی از علی خامنه‌ای تشکر ویژه کرد و گفته است: «حمایت‌های ایشان قوت قلبی برای ما بود، علاوه بر این از خدمات دولت، سپاه، بسیج، نیروی انتظامی، سازمان‌های مردم‌نهاد و سایر دستگاه‌های مربوطه که ما را برای رسیدن به نقطه مطلوب کمک کردند، تشکر می‌کنم.»
نمکی در بخش دیگری از سخنان خود با تکرار ادعاهای حسن روحانی تأکید کرد که در حال حاضر حداقل ۳۰ تا ۵۰ درصد تخت‌های بیمارستان‌های ایران خالی است، علاوه بر این تعداد حدود ۱۵ هزار تخت در نقاهتگاه‌ها آماده است.
همانطور که سخنان رئیس سازمان برنامه و بودجه مشخص کرد که قرار نیست تعطیلی عمومی ادامه پیدا کند، وزیر بهداشت نیز با اشاره به حصر و جنگ اقتصادی گفت: «فردی که شغل او جوراب‌فروشی است را نمی‌توانیم به حال خود رها کنیم، دو راهکار وجود دارد نخست آنکه باید کمک‌های مالی به این افراد پرداخت شود و دوم آنکه باید اجازه ادامه فعالیت داشته باشند.»
وزیر بهداشت که در روزهای گذشته در نامه به روحانی با «آتش به اختیار» خواندن اقدام وزیر صمت برای بازگشایی مشاغل نسبت به عواقب این اقدام هشدار داده بود، امروز در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت: «نمی‌توان تولید و صنعت را تعطیل کرد و باید با در نظر گرفتن پروتکل‌های بهداشت از فروپاشی اقتصادی جلوگیری کرده و کُرونا را مدیریت کنیم. هیچ پدیده‌ای برای اقتصاد کشور سهمگین‌تر از طولانی‌تر شدن مدیریت بیماری کرونا نیست. باید این ویروس در حداقل زمان مهار شود.»
عبدالرضا رحمانی فضلی نیز در ارائه گزارش از نحوه فعالیت این وزارتخانه و استانداری‌ها برای کنترل انتشار ویروس کُرونا گفته که «روند ابتلا به بیماری کُرونا در کشور رو به کاهش است و استا‌ن‌های در خطر همچون گیلان و مازندران به وضعیت مطلوبی در این زمینه دست یافته‌اند.»
وزیر کشور درباره اجرای طرح کاهش فاصله اجتماعی عنوان کرد: «این طرح در تاریخ ۷ فروردین ماه از طریق تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز تجمع جمعیتی اجرا شده و در مرحله دوم این روند شدت بیشتری یافت تا جایی که بعد از گذشت ۱۰ روز از اجرای این طرح که با همکاری خوب نیروی انتظامی، بسیج، سپاه و بخش‌های مختلف وزارت کشور اعم از استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها و بخشداری‌ها انجام شد، از نظر کنترل این ویروس در شرایط مناسب‌تری قرار داریم.»
در این جلسه همچنین نمایندگان مواردی را در رابطه با شیوع کُرونا، مدیریت این بحران و عواقب اقتصادی ناشی از آن مطرح کردند.
عبدالرضا عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی در صحن مجلس گفت: «نمی‌توانیم شل کن سفت کن داشته باشیم، باید رفتاری که در ووهان شد در ایران هم بشود تا زنجیره شیوع کُرونا قطع شود. اگر نظامی عمل کنیم صد درصد مردم بیرون نخواهند آمد. در سیزده به در پلیسی عمل شد و موفق بودیم. خرج و مخارج زندگی مردم را برای یک ماه تأمین کنیم تا بیرون نیایند.»
فاطمه ذوالقدر سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ازدحام جمعیت در وسائل نقلیه نشان داد با شروع هفته کاری فاصله گذاری اجتماعی اجرایی نمی‌شود گفت: «بر اساس ماده ۲۲ قانون اساسی دولت مکلف است از حیثیت، جان، مال و … مردم حفاظت کرده و آنها را تأمین کند. اگر چه اقداماتی در این زمینه تاکنون انجام گرفته اما کافی نبوده و باید تدابیر ویژه‌ای اندیشیده شود.»
الیاس حضرتی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه اقشار مختلفی همچون حاشیه‌نشین‌ها و بیکاران پس از کرونا در حال نابودی هستند و باید حکومت برای آنها فکری بکند و امکاناتی برای آنها در نظر بگیرد، گفت: «افرادی که در درآمد روزانه داشتند و افرادی که در کارگاه‌های کوچک و بزرگ بیکار شده‌اند که باید برای اینها فکری کرد.»
بهرام پارسایی عضو هیات رئیسه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به ضرورت استفاده از برخی ذخایر ملی نهادها برای مقابله با این بحران، گفت که «لازم است از منابع صندوق ذخیره ملی و نهادهایی که امتیاز خاص و معافیت دارند به مدت ۲ ماه برای خدمت گذاری به مردم استفاده شود و نهادهایی همچون آستان قدس، سازمان مستضعفین و ستاد اجرایی فرمان امام در این زمینه همکاری کنند.»
وی در ادامه با تاکید بر اینکه نباید آمار غلط از سوی مسئولان ارائه شود، گفت که «اعلام وجود ۲۰ هزار تخت خالی بیمارستانی در کشور یک موضوع واهی است و نباید باعث شد قشر مردد جامعه ویروس کُرونا را جدی نگیرد.» و با اشاره آمار بالای مبتلایان و جان‌باختگان ناشی از ویروس کُرونا در کادر پزشکی گفت: «دولت باید برای جبران این موضوع پرستار و کادر پزشکی استخدام کند تا فشار از روی کادر درمان برداشته شود.»
مهرداد بائوج لاهوتی سخنگوی فراکسیون مستقلین ولایی مجلس نیز در جلسه امروز مجلس شورای اسلامی گفت: «شیوع ویروس کرونا موجب تشدید رکود تورمی شد بنابراین منابعی لازم است که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار میلیارد تومان منابع برای مدیریت فضای فعلی کشور باید تخصیص داده شود.»
لاهوتی افزود: «دولت پیشنهاد داده ۷۵ هزار میلیارد را از کاهش ذخیره سوخت می‌توان تأمین کرد اما این خلاف قانون پولی و بانکی است بنابراین مجلس باید مشکل را حل کند.»
به گفته لاهوتی دولت در با توجه به شرایط کنونی ۱۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه خواهد داشت و با وجود پیش‌بینی‌هایی در لایحه بودجه برای فروش نفت، تحریم‌ها صادرات فروش نفت را هم با مشکل مواجه کرده است.
روح‌اله بابایی صالح عضو هیأت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه «دولت برای تأمین معیشت مردم در قرنطینه تدبیر کند» این پرسش را مطرح کرد که «دولت چه برنامه‌ای برای حمایت از هتلداران، گردشگران، کارخانجات، کارگاه‌ها و سایر مشاغلی دارد که به دلیل شیوع ویروس کرونا به تعطیلی کشیده شده‌اند؟»
بابایی همچنین پرسید که «هزینه درمانی مبتلایان به کرونا از چه طریق پرداخت می‌شود؟ آنهم در شرایطی که گزارش‌های واصله در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیانگر این است که ۵۴ گروه از اصناف مختلف در این مدت بیکار شده‌اند.» و «آیا امکانات بهداشتی در شهرها و روستاها متناسب با نیازشان توزیع شده است؟ آن هم در شرایطی که مردم از وضعیت معیشتی مناسب برخوردار نیستند و این امر می‌طلبد که دولت تدابیری در این خصوص بیاندیشد چرا که نگاه مردم در این زمینه به تصمیمات مجلس و دولت است.»
حال باید دید این رد و بدل سخن بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دو وزیر کشور و بهداشت، اصلا چه نقشی در مدیریت و کنترل اوضاع و بحران کُرونا بازی می‌کند!
کاش به سنت رسول الله با هم مصافحه و روبوسی دبشی می کردند. کاش قدری مسلمان بودند. حیف!