سخنان محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در مجلس شورای اسلامی و یک روز پیش از موافقت خامنهای با برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی توسط دولت، ابهام درباره اختصاص منابعی برای تعطیلی اصناف و تشویق مردم به قرنطینه خانگی را افزایش داده است.
با صدور مجوز علی خامنهای برای برداشت یک میلیارد یورو از منابع صندوق توسعه ملی، دولت اکنون رقمی حدود ۱۷۰۰۰ میلیارد تومان بودجه در اختیار دارد تا آنطور که پیشتر گفته بود برای مهار ویروس کُرونا و خسارتهای ناشی از آن بکار بگیرد.
مقامات و رسانههای دولتی پیشتر از درخواست روحانی برای دریافت «یک میلیارد دلار» از رهبر جمهوری اسلامی خبر داده بودند اما روز دوشنبه ۱۸ فروردین سرانجام اعلام شد علی خامنهای با برداشت «یک میلیارد یورو» موافقت کرده است. اختلاف ارزش ریالی یورو و دلار بودجه بیشتری را در اختیار دولت قرار داده است.
با توجه به اصرار مقامات دولتی از بهبود شرایط گسترش ویروس کُرونا در کشور و همچنین اعلام عدم نیاز به تجهیزات درمانی و پیشگیری از کُرونا مانند تخت بیمارستانی و ماسک، پیشبینی میشد این مبلغ برای سامان دادن به معیشت مردم و خسارتهای ناشی از شیوع کووید۱۹ استفاده شود اما سخنان رئیس سازمان برنامه و بودجه در مجلس شورای اسلامی نشان میدهد دولت برنامهای برای افزایش حمایتهای معیشتی از خانوادهها، بیکار شدهها یا ایجاد تعطیلی هدفمند برای قطع زنجیره انتقال ویروس کُرونا ندارد.
محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه روز سهشنبه ۱۹ فروردین ۱۳۹۹ در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت آثار اقتصادی و مالی شیوع کُرونا را باید به دو بخش دولت و مردم تقسیم کرد و افزود: «این بیماری در کنار تامین منابع دولت از طریق فروش نفت و فرآورده های نفتی که با کاهش تقاضای جهانی و افت قیمت نفت مواجه شد، اثرگذار بوده است. دولت در رابطه با تامین منابع مالی بودجه از طریق دریافت مالیات هم با مشکلاتی مواجه شد چرا که برای همراهی مشاغل و کسب و کارهای خرد و امهال سه ماهه وام ها اقداماتی صورت گرفت و منابع مالی دولت از طریق مالیات با عدم تحقق مواجه شد.»
نوبخت گفته است: «در دوران مبارزه با کُرونا با مخارج غیرقابل اجتنابی هم مواجه شدیم که نه تنها در خزانه بلکه در مؤلفههای منابع عمومی نیز اثرگذار بوده است در همین راستا پرداخت چند هزار میلیارد تومان یارانه ماهانه، ۳۰ هزار میلیارد یارانه معیشتی، مبالغ خرید تضمینی گندم، ۵۱ هزار میلیارد برای طرح تحول سلامت و سهم نهادهای حمایتی مفروض بوده است و از طرفی ۴۴۰۰ میلیارد تومان هم باید در روزهای آینده برای یارانهها پرداخت شود.»
محمد باقر نوبخت افزوده که «در روزهای اخیر به دلیل کاهش مصرف سوخت، دولت با کاهش درآمدی مواجه شده است از این رو دولت در یکی از حساسترین مراحل مدیریت منابع و مصارف بودجه قرار دارد تا بتواند به تمامی تعهدات خود عمل کند تا کنون هم هیچ تأخیری در پرداخت حقوقها و یارانهها ایجاد نشده است.»
نوبخت گفته ۳ هزار و ۵۶۰ میلیارد تومان برای تقویت ستاد ملی مبارزه با کرونا در تهران و شهرستانها پرداخت میشود اما نگفته این مبلغ از سوی ستاد در چه زمینههایی مصرف خواهد شد. او افزوده که ۶۰۰ میلیارد تومان هم برای دانشگاههای علوم پزشکی و ۱۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای تأمین تجهیزات بیمارستانها، تأمین دارو، البسه و پوشاک مخصوص کادر درمانی، تهیه کیتهای آزمایشگاهی و همچنین جبران کمبود درآمدهای اختصاصی دانشگاههای علوم پزشکی در نظر گفته شده است.
https://kayhan.london/1399/01/18/%d9%85%d9%88%d8%a7%d9%81%d9%82%d8%aa-%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%ae%d8%a7%d9%85%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%a7-%d8%a8%d8%b1%d8%af%d8%a7%d8%b4%d8%aa-%d8%a7%d8%b2-%d8%b5%d9%86%d8%af%d9%88
نوبخت درباره برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی گفته که «به کمک این منابع برای ماههای آینده وزارت بهداشت هزینههای لازم را صورت خواهیم داد.»
این در حالیست که مقامات دولتی بارها اعلام کردند هیچ مشکلی در تأمین تجهیزات بیمارستانی و بهداشتی ندارند و حتی به همین بهانه تیم پزشکی و محموله ارسالی پزشکان بدون مرز را نیز پس فرستادند. سورنا ستاری معاون علمی و فناوری حسن روحانی هفته جاری اعلام کرد که ایران نیازی به واردات تجهیزات مقابله با ویروس کُرونا ندارد.
همزمان حسن روحانی نیز در جلسه هیئت دولت که گویی فقط برای روحیه دادن به دولتمردان و دروغگویی به جامعه برگزار میشود، ادعای افزایش تولید «۸ برابری» مواد ضدعفونی و تولید «۴ برابری» ماسک را مطرح کرد و گفت که ماسک مورد نیاز بیمارستانی یعنی N95، ونتیلاتور، گان، لباس حفاظتی پرستارها و پزشکها، کیت تشخیص، به اندازه کافی توسط دولت و بخش خصوصی تولید میشود و در اختیار بیمارستانها قرار میگیرد و هیچ مشکلی نیست!
اگر هم منظور از کمک به وزارت بهداشت برای پرداخت هزینه حقوق نیروهای این وزارتخانه و کادر پزشکی است که به قاعده این موضوع میبایست هنگام تنظیم بودجه سال جاری و خارج از بحث کُرونا پیشبینی میشد.
رئیس سازمان برنامهوبودجه درباره خدمات معیشتی و جبران خسارت ناشی از کُرونا گفته است: «به ۳ میلیون افرادی که بر اساس آمار حقوق ثابت ندارند و مالکیت دیگری هم نداشتهاند از ۲۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار تومان پرداخت کردیم و در روزهای آتی مجدداً پرداختی به این گروه از افراد انجام میشود. در مجموع برای این گروه ۳ میلیونی ۴ بسته پرداختی صورت میگیرد که تاکنون یک مرحله آن انجام گرفته است.»
معاون رئیس جمهور افزود که «در مرحله بعد دولت کسانی که حقوق داشتند اما به صورت روزمزد و فصلی دریافت میکردند را شناسایی کرد، این گروه حدود ۴ میلیون نفر را شامل میشود. دولت اعلام کرده که به کارت یارانه این گروه از افراد یک تا دو میلیون تومان واریز خواهد کرد تا افراد برای دریافت منابع کمکی به بانکها هم مراجعه نکنند. طی دو سال مبلغ یارانهای که طی دو مرحله به این افراد پرداخت میشود از حساب آنها کسر خواهد شد.»
او همچنین گفت برای پرداخت وام به این ۴ میلیون نفر حدود ۶ هزار میلیارد تومان منابع لازم است و افزوده «بانکها در تأمین و تخصیص این منابع باید کمک کنند اما از آنجایی که بانکها امکان اختصاص تسهیلات با سود ۱۲ درصد را دارند، سازمان برنامه و بودجه مسئولیتی به عهده گرفته تا ۸ درصد سود تسهیلات افراد را برای امسال و سال آینده عهدهدار شود و پرداخت کند.»
این سخنان به این معنی است که کسر این وام با سود ۴ درصد محاسبه و از یارانه نقدی افراد کسر میشوند. به بیان دیگر در روند بازپرداخت این وام دولت ۴ و بانکها ۸ درصد سود خواهند کرد!
نوبخت گفته هیئت وزیران تصویب کرده که برای ۷۸ میلیون نفری که یارانه دریافت میکنند یک میلیون در صورت اینکه متقاضی باشند اختصاص داده شود بنابراین با مکانیزمهای اشاره شده میتوانیم کارت یارانه افراد را شارژ کنیم اما بانکها برای اختصاص این منابع نیز دریافت سود ۱۲ درصد را اعلام کردند لذا در حال تعبیه ساز و کار انجام آن هستیم.
مشخص نیست این توضیحات نوبخت که پرداخت وام یک میلیون تومانی به یارانهبگیران متقاضی همان پرداخت به همه سرپرستان یارانه بگیر است که روحانی روز گذشته آن را بگونهای مطرح کرده بود که کمک بلاعوض است یا این دو جدا هستند؟! حسن روحانی روز دوشنبه ۱۸ فروردین ۱۳۹۹ از مصوبات تازه هیئت وزیران برای پرداخت یک میلیون تومان به سرپرستان خانوار که مشمول دریافت یارانه نقدی هستند خبر داد و گفت برای این اقدام ۲۵ هزار میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه خاطر نشان کرد: علاوه بر افراد مذکور، کسبههایی داریم که اگر به آنها کمک نشود کارگران خود را اخراج میکنند لذا این گروه از افراد که حدود ۳ میلیون نفر هستند نیز شناسایی شدهاند و به آنها بر اساس کارکنان که حدود ۱۲ تا ۱۴ میلیون به ازای هر یک از کارکنان میتواند باشد و بخشی هم به صورت سرمایه در گردش است، ۷۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات با دوره تنفس داده شود تا دورهگذار بیماری کرونا و آثار اقتصادی آن را پشت سر بگذارند.
همانطور که از سخنان نوبخت پیداست همه برنامههای حمایتی از معیشت مردم و فعالان اقتصادی، حتی اگر عملی شود، در قالب وام خواهد بود و تنها کمک هزینه معیشتی ۲۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار تومانی به سه میلیون نفر است که بلاعوض خواهد بود. این در حالیست که اگر متوسط این کمک بلاعوض را ۴۰۰ هزار تومان در نظر گرفته و دولت هر چهار مرحله به سه میلیون نفر آن را پرداخت کند رقمی معادل ۳۶۰۰ میلیارد تومان خواهد شد.
با توجه به سخنان محمدباقر نوبخت و مبلغ یک میلیارد یورویی که با موافقت علی خامنهای از صندوق توسعه ملی برداشت میشود به نظر نمیرسد که از این رقم، مبلغ قابل توجهی برای بحرانهای اقتصادی ناشی از کُرونا، ترمیم وضعیت معیشتی مردم، پرداخت بیمه بیکاری و یا تعطیلی کسب و کارها هزینه شود.