پس از آنکه هفته گذشته بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا به دلیل ابتلای حاد به کُرونا به بخش مراقبتهای ویژه‌ی بیمارستان «سن توماس» در لندن انتقال یافت، روز جمعه اعلام شد که حالش رو به بهبودی می‌رود و به بخش بیماران کُرونا منتقل شده است.
دفتر نخست‌وزیری در بیانیه‌ای اعلام کرد که بوریس جانسون در مراحل ابتدایی بازیافتن سلامتی خود است. استانلی جانسون پدر نخست وزیر بریتانیا هم اعلام کرد پسرش به این زودی‌ها از بیمارستان مرخص نخواهد شد و سر کار باز نخواهد گشت. علاوه بر بوریس جانسون، دومینیک کامینگز مشاور ارشد نخست وزیر و مایکل گوو یکی دیگر از اعضای کابینه نیز بیش از دو هفته است که در قرنطینه اجباری بسر می‌برند. قبل از آنها ولیعهد بریتانیا، پرنس چارلز نیز به ویروس کُرونا مبتلا شده بود ولی گویا بهبود یافته است. ندیم دوریس وزیر بهداشت بریتانیا نیز از اولین روزهای ماه مارس در پیامد ابتلا به ویروس کُرونا در قرنطینه اجباری بسر می‌برد.
در این میان، وخامت شرایط جسمانی بوریس جانسون او را مجبور ساخت که هماهنگی دولت را به وزیر خارجه‌اش دومینیک راب بسپارد. دومینیک راب البته از کلیه اختیارات نخست وزیر برخوردار نیست و در عمل تنها می‌تواند هماهنگی برنامه‌ریزی دولت برای مقابله با ویروس کُرونا را انجام دهد و در دیگر زمینه‌ها تنها تصمیماتی را که از قبل اتخاذ شده‌اند به اجرا درآورد. البته در صورت طولانی شدن دوران بستری بوریس جانسون، دایره اختیارات او می‌تواند گسترش پیدا کند. دومینیک راب اعلام کرد که کلیه تصمیم‌گیری‌ها در ارتباط با راه‌های مقابله با ویروس کُرونا به صورت جمعی از سوی وزرای حاضر در کمیته بحران اتخاذ می‌شوند.
امیدهای زندانیان دو تابعیتی
خانواده‌های زندانیان دوتابعیتی بریتانیایی چون نازنین زاغری یا ارس امیری که هر دو در این روزها در مرخصی بسر می‌برند، امیدوارند دومینیک راب در موقعیت جدیدش بتواند با فشار بر دولت جمهوری اسلامی شرایط بازگشت آنها به بریتانیا را مهیا سازد. در روزهای گذشته کمال فروغی دو تابعیتی ۸۰ سالهای که ۹ سال پیش در سفری به تهران بازداشت و به اتهام جاسوسی تا اواخر سال ۲۰۱۸ در زندان بسر می‌برد، توانست بالاخره به بریتانیا بازگردد. بازگشت کمال فروغی که با مساعدت دومینیک راب میسر شده است، برای خانواده‌های دیگر زندانیان دوتابعیتی نوری در انتهای تونل درازی است که مدت‌ها در آن گرفتارند. البته آزادی رولان مارشال پژوهشگر فرانسوی و بازگشت او به پاریس نیز این امیدها را افزایش داده است. رولان مارشال در پاریس به صراحت اعلام کرد که او با جلال روح‌الله‌نژاد، ایرانی زندانی در فرانسه که آمریکا تقاضای استرداد او را به دلیل دور زدن تحریم‌ها به سود جمهوری اسلامی کرده بود، معاوضه شده است.
در بسیاری از دیگر کشورهای اروپایی نیز برخی از وزرا به دلیل ابتلا به ویروس کُرونا در قرنطینه اجباری بسر می‌برند. برخی که به صورت خفیف به این بیماری مبتلا شده‌اند، از خانه و از طریق مجازی در جلسات دولت حضور پیدا می‌کنند و امور مربوط به وزارتخانه خود را هماهنگ می‌کنند. در ایتالیا ویروس کُرونا رهبر مهم‌ترین حزب حاضر در دولت، نیکولا زینگارتی و معاون وزارت بهداشت، پیر پائولو سیلری، در پیامد ابتلا به این ویروس در خانه بستری شدند. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان نیز که دو هفته از قرنطینه امور کشورش را اداره می‌کرد، بالاخره بر سر کار بازگشت. ویروس کُرونا از سه هفته پیش فرانک ریسته وزیر فرهنگ فرانسه را نیز مجبور به زندگی در قرنطینه کامل کرده است. در اسپانیا همسر پدرو سانچز نخست وزیر این کشور به ویروس کُرونا مبتلا شده است و در نتیجه همسر او را نیز قبل از بازگشت به نخست‌وزیری مجبور به زندگی در قرنطینه کامل کرد.
اروپای گرفتار کُرونا
ویروس کُرونا نه تنها گروهی از دولتمردان اروپایی را خانه‌نشین کرده است بلکه سیاست‌های این کشورها را نیز گرفتار کرده است. ویروس کُرونا به بحران جدیدی در اروپا دامن زده است. اصل هم‌سرنوشتی و در نتیجه همبستگی که نطفه‌اش در سال ۱۹۵۷ در شهر رم بسته شد، و سال‌هاست نام «اتحادیه اروپا» را بر خود دارد، پس از خروج بریتانیا ۲۷ کشور را در بر می‌گیرد و حالا با گسترش ویروس کُرونا و بحران اقتصادی ناشی از آن زیر سوال قرار گرفته است. در همان روزهای اول شیوع بیماری کووید۱۹× معاهده شنگن که مرزهای بین کشورهای اروپایی را برداشت در عمل به بایگانی سپرده شد. بسیاری از کشورها مرزهای خود را برای همسایگان و هم‌پیمان‌شان بستند و برای مقابله با گسترش این ویروس خود را «قرنطینه» کردند.
کشورهایی که از گسترش این ویروس تا امروز کمتر صدمه دیده‌اند، مانند هلند و آلمان، تا کنون مانع تصویب هرگونه برنامه کمک مالی گسترده به کشورهایی شده‌اند که چون ایتالیا، فرانسه و اسپانیا دست به گریبان بحران گسترده‌تری هستند. سیاستی که مورد انتقاد شدید دولت‌های ایتالیا و فرانسه قرار گرفته است. برخی از تحلیلگران سیاست‌های اروپایی معتقدند که اگر کشورهایی چون آلمان، هلند و اتریش در سیاست‌های خود تجدید نظر نکنند، بحران کُرونا می‌تواند پایان اتحادیه اروپا را رقم بزند. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو این اتحادیه البته طرحی ۲.۷ تریلیون یورویی برای خروج از بحران اقتصادی ناشی از گسترش ویروس کُرونا، جلوگیری از تعطیلی بسیاری از مشاغل و خطر بیکاری عظیم در اروپا در نظر گرفته‌اند. ولی به گفته کارشناسان اقتصادی این مبلغ برای حمایت از صنایع تولیدی اروپا و حمایت از بیکاران کافی نیست.
نگرانی برای دوران پس از کُرونا
برخی وضعیت کنونی را با جنگ جهانی دوم مقایسه می‌کنند و دوران پس از کُرونا، یعنی زمانی که بازسازی اقتصادی در دستور کار قرار خواهد گرفت را مهم‌تر از بحران سلامتی این روزها ارزیابی می کنند. تفاوت عمده دوران پس از کُرونا و بازسازی اقتصادی با سالهای پس از پایان جنگ جهانی دوم در نقشی است که آمریکا این‌بار نخواهد توانست ایفا کند. در سالهای پس از جنگ جهانی دوم، کمک‌های آمریکا که با نام «طرح مارشال» شهرت دارد، برای بسیاری از کشورهای اروپایی فرصت بازسازی را به وجود آوردند. با توجه به اینکه امروز آمریکا یکی از قربانیان اصلی ویروس کُرونا است و تا این لحظه ۱۸ میلیون بیکار تولید کرده و حدس زده می‌شود تا آخر تابستان شمار موقعیت‌های کاری از دست رفته از مرز ۴۰ میلیون نیز عبور کند، مشکل است که این کشور بتواند منابع لازم را برای یک «طرح مارشال» جدید تامین کند.
نهاد غیردولتی آکسفام روزپنجشنبه اعلام کرد که بحران کُرونا بیش از نیم میلیارد نفر دیگر را در جهان به زیر خط فقر خواهد فرستاد. آکسفام در گزارش خود که برای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نیز ارسال کرده است می‌نویسد «شیوع کُرونا می‌تواند درآمدها را ۲۰ درصد کاهش دهد و بدین ترتیب درآمد روزانه ۵۴۸ میلیون نفر دیگر در جهان به زیر ۵.۵ دلار در روز خواهد رسید.» در حال حاضر حدود ۳.۴ میلیارد انسان زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
احمد رأفت
