در میان خبرهایی که در هفته‌های اخیر از عربستان شنیده می‌شود، روندهای متناقض در رویداهای مختلف در این کشور اسلامی جریان دارند. خبرگزاری رویترز عربی نیز در گزارش‌هایی به چند رویداد پرداخته است.
مرگ یک فعال حقوق بشر در زندان سعودی
خبرگزاری رویترز بعد از ظهر روز شنبه ۲۵ آوریل به نقل از مناف حقوق بشری عربستان از مرگ «عبدالله الحامد» یکی از فعالان حقوق بشری سعودی خبر داد.
الحامد که از سال ۲۰۱۳ تا کنون در زندان بسر می‌برد، روز پنجشنبه پس از سکته مغزی به بیمارستان ملک سعود در ریاض انتقال داده می شود ولی در همانجا جان خود را از دست می‌دهد.
طبق این گزارش، سازمان حقوقی «القسط» سعودی روز شنبه اعلام کرد، الحامد فعال مدنی و مدافع حقوق بشر در سال ۲۰۱۳ به دلیل مشارکت در تاسیس یک جمعیت حقوق بشری در این کشور بازداشت و به ۱۱ سال حبس محکوم شده بود.
اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد بازداشت‌ها و اعدام‌ها در سعودی و در پی درگذشت عبدالله الحامد یکی از فعالان حقوق بشر سعودی در توئیتی از خود واکنش نشان داد.
کالامارد نوشت: «خبری بسیار ناراحت کننده در نخستین روز ماه رمضان؛ دکتر عبدالله الحامد شاعر و فعال حقوق بشر که در بازداشت سعودی بود درگذشت. در آرامش بخواب. کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل پس از شیوع کرونا درخواست کرده بود که زندانیان سیاسی آزاد شوند».
پیش از این حساب توئیتری انجمن فعالان حقوق بشر «القسط» که الحامد عضوی موسس در آن بود، اعلام کرده بود که «دکتر الحامد صبح جمعه به علت سکته مغزی ناشی از اهمال و بی توجهی پزشکی درگذشت.»
مقامات سعودی اما تا کنون هیچ واکنشی درباره مرگ الحامد از خود نشان نداده‌اند.
طبق گفته انجمن فعالان حقوق بشری «القسط»، عبدالله الحامد هفت بار به خاطر فعالیت‌هایش دستگیر شد و آخرین بار در سال ۲۰۱۳ به همراه یکی دیگر از بنیانگذاران این انجمن بازداشت و در همان سال به ۱۱ سال زندان محکوم شد.
یحیی العسیری رئیس انجمن القسط گفت: «الحامد نخستین روشنفکر سعودی بود که خواستار اصلاح قانون اساسی سعودی و برقراری دموکراسی در این کشور شد. او علیه روحانیون محافظه‌کار که وی را مرتد اعلام کردند، مبارزه می‌کرد».
دادگاه سعودی او را به «خروج بر حاکم» یا «ولی امر مومنان»، زیر سؤال بردن صداقت مسئولان و تلاش برای بی ثبات کردن امنیت و تحریک به هرج و مرج با فراخوانی تظاهرات و تحریک سازمان‌های بین‌المللی علیه پادشاهی سعودی متهم کرده است.
این در حالیست که اغلب روشنفکران و چهره‌های مخالف سعودی از عبدالله الحامد به عنوان حقوقدان، شیخ الفقها و بزرگ اصلاح‌طلبان سعودی یاد می‌کنند.
در همین رابطه بنیاد «رایت لایول هود» که در سوئد مستقر است، مقامات سعودی را به دلیل «حبس غیرقانونی» و «رفتار غیرانسانی» که منجر به مرگ الحامد شد، به شدت محکوم کرد.
این بنیاد مدافع از دمکراسی و حقوق بشر در سال ۲۰۱۸ جایزه موسوم به «جایزه آلترناتیو نوبل» را به عبدالله الحامد، محمد فهد القحطانی و ولید ابو الخیر به دلیل تلاش آنها برای اصلاح سیستم سیاسی به اهدا کرد.
سعودی حکم مجازات اسلامی «شلاق» را لغو کرد
به گزارش خبرگزاری رویترز، دیوان عالی پادشاهی عربی سعود برای اولین بار پس از تاسیس دولت این کشور مجازات اسلامی«شلاق» را لغو کرد.
طبق این گزارش دیوان عالی از قضات خواسته است تا بجای شلاق، مجازات‌های دیگری از جمله زندان و جریمه نقدی برای محکومان در نظر بگیرند.
این قانون قرار است از ابتدای ماه رمضان اجرا شود.
در این بیانیه دیوان عالی سعودی آمده است تصمیم لغو شلاق در چارچوب اصلاح مقررات مربوط به مسائل حقوق بشر و تطبیق آنها با موازین حقوق بشری بین‌المللی که به دستور ملک سلمان و تحت نظارت محمد بن سلمان، اتخاذ شده است.
سازمان‌های حقوق بشر با شنیدن لغو این قانون از اقدام سعودی استقبال و قدردانی کرده‌آند.
آدام کوگل معاون بخش خاورمیانه و شمال آفریقا دیده‌بان حقوق بشر گفت: «این یک تغییر بزرگی است اما سال‌ها پیش باید اتفاق می‌افتاد اکنون دیگر نباید چیزی در مسیر سعودی برای اصلاح سیستم قضایی ناعادلانه خود ایستاده باشد».
قانون مجازات «شلاق» برای مجرمان و متخلفان در سعودی اعمال می‌شد.
این نوع مجازات که به عنوان بخشی از مجازات احکام شریعت اسلامی به شمار می‌رود در سعودی، جمهوری اسلامی ایران و خلافت سابق داعش در الرقه و همچنین طالبان در افغانستان اجرا می‌شد. اکنون با لغو آن در سعودی و ورود طالبان به پروسه صلح با کابل تنها جمهوری اسلامی ایران، بوکوحرام و داعش هستند که این نوع مجازات را اجرا می‌کنند.
«بسمه آل سعود» شاهزاده زندانی و دختر بنیانگذار سعودی از ملک سلمان تقاضای آزادی کرد
شاهزاده بسمه بنت سعود یکی از شاهدخت‌های برجسته خاندان پادشاهی عربی سعودی که در زندان بسر می برد، طی نامه‌ای سرگشاده به ملک سلمان پادشاه این کشور خواسته است که به دلیل شرایط نامناسب جسمی و روحی‌اش فرمان آزادی او را صادر کنند.
شاهزده بسمه بنت سعود بن عبدالعزیز از اعضای خاندان حاکم سعودی و فعال حقوق بشری، نویسنده چند کتاب و شخصیت مطرح در رسانه‌ها از تاریخ مارس ۲۰۱۹ ناپدید شد اما اخیرا مشخص شد که او از زمان ناپدید شدن تا کنون که بیش از یک سال می‌گذرد، در زندان «الحایر» در ریاض زندانی است.
در سال ۲۰۱۹ یک منبع نزدیک به بسمه که به دلایل امنیتی نخواست نامش ذکر شود، به خبرگزاری‌ها گفت: «وقتی خانواده بسمه با او تماس گرفتند، فهمیدند که او نمی تواند به راحتی صحبت کند زیرا تماس‌هایش زیر نظر است و شنود می‌شود.
شاهزاده بسمه از حامیان اصلاحات قانون اساسی و حامی مسائل بشردوستانه در سعودی و در سراسر منطقه خاورمیانه است. او در کتابی به نام «الواقع والمأمول» نوشته است، «گرچه واقعیت‌های جوامع جهان سوم اغلب سنتی است اما آنچه همه ملل این منطقه آرزو می‌کنند تحول و طی کردن مراحل پیشرفت و گذر از سنت‌گرایی است. این روند حتی اگر به کندی هم مسیر خود را طی کند اما از یک نقطه‌ای باید آغاز شود».
این شاهزاده‌‌خانم در برخی موارد بی‌حجاب نیز ظاهر شده و نقطه نظرات خود را در رسانه‌های جهان با شجاعت مطرح کرده است. او علاوه بر کار رسانه‌ای و نویسندگی، در تجارت هم فعال است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، شاهزاده بسمه آل سعود که کوچکترین فرزند پادشاه موسس سعودی یعنی ملک سعود بن عبدالعزیز است که نام کشور سعودی از نام وی گرفته شده، یکی از منتقدان سرسخت عملکرد دولت سعودی در رابطه با حقوق زنان به شمار می‌رود. این شاهزاده تحصیلکرده‌ی منتقد، نامه سرگشاده خود را از طریق وبسایت شخصی و صفحه فیس‌بوک خود منتشر کرده است.
خبرگزاری رویترز در گزارش خود به نقل از یکی از نزدیکان این شاهزاده زندانی نوشتن این نامه سرگشاده را تأیید کرده است.
خویشاوند شاهزاده سعودی به رویترز گفته است خانم بسمه آل سعود قرار بود در اواخر فوریه ۲۰۱۹ برای معالجه به خارج از کشور سفر کند اما ممنوع‌الخروج و سپس بازداشت شد. او گفت وی به جعل ویزا برای خروج از کشور متهم شده بود اما این تهمت درست نیست چون او نیازی به جعل ویزا ندارد و با اینکه او از این اتهام تبرئه شده اما همچنان ممنوع‌الخروج است و در زندان «الحایر» بسر می‌برد.
این منبع نزدیک به شاهزاده بسمه به خبرگزاری رویترز گفته او در طول یک سال گذشته که از طریق ملاقات‌ها و تماس‌های تلفنی با خانواده‌اش ارتباط محدود برقرار می‌کرد، هیچگاه درباره دلایل بازداشت خود صحبت نکرده است و دلیل آن شنود مکالمات زندانیان توسط دستگاه امنیتی است تا اینکه نامه سرگشاده‌اش و درخواست تجدید نظر در زندانی بودن او از پادشاه که عموی او است منتشر شد.
مقامات سعودی تا کنون درباره گزارش خبرگزاری رویترز هیچ واکنشی نشان نداده‌اند.
این شاهزاده در نامه سرگشاده خود خطاب به ملک سلمان نوشته است: «من بسمه دختر پادشاه موسس سعود بن عبدالعزیز آل سعود هستم از شما عمویم می خواهم فرمان آزادی مرا صادر کنید تا در ماه رمضان در کنار خانواده‌ام باشم که شما می‌دانید من بیش از یک سال به همراه دخترم سهود آل شریف در زندان الحایر بازداشت هستم؛ من بیماری دارم و ممکن است این مشکل منجر به مرگ من شود؛ این در حالیست که هیچگونه خدمات درمانی دریافت نکرده‌ام».
بر اساس سوابق درمانی این شاهزاده که در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ توسط رویترز با افراد نزدیک به خانواده بررسی شده است ، شاهزاده بسمه از یکسری مشکلات سلامتی جسمی از جمله ناراحتی قلبی، پوکی استخوان و مشکلات گوارشی رنج می‌برد. نزدیکانش می‌گویند خدمات درمانی مناسبی به او ارائه نشده است.
خبرگزاری رویترز در گزارش خود نوشته است که تا کنون از جزئیات دستگیری این شاهزاده اطلاعات دقیقی در دست نیست و معلوم نیست که آیا بازداشت او با دستگیری‌های قبلی اعضای خانواده‌های سلطنتی سعودی و شهروندان برجسته که شاهزاده محمد بن سلمان دستور بازداشت آنها را صادر کرد، مرتبط است یا اینکه به انتقادات او از وضعیت حقوق بشری و دفاع از حقوق مخالفان از جمله فعالان حقوق زنان بر می‌گردد.
خانواده این شاهزاده در نامه‌ای که در تاریخ ۵ مارس به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارسال کرد و خبرگزاری رویترز از آن آگاه شد گفتهاند بازداشت بسمه آل سعود تنها به خاطر نقش وی به عنوان «یک منتقد صریح علیه تخلفات در کشوریست که ما در آن متولد شده‌ایم؛ و همچنین به دلیل ثروتی که از پدرش بجا مانده و او به ارث برده است».
منابع نزدیک به شاهزاده بسمه می‌گویند او از حامیان شاهزاده محمد بن نایف ولیعهد قبلی است که در سال ۲۰۱۷ به کلی از قدرت طرد شد و محمد بن سلمان جای او را گرفت.
وکیل آمریکایی شاهزاده بسمه گفته است او قرار بود با یک هواپیمای خصوصی برای معالجه به سوئیس سفر کند اما قبل از سفر با دختر ۲۸ ساله‌اش «سهود آل شریف» بازداشت و هر دو به زندان انتقال داده شدند هنوز هم اتهام خاصی در پرونده بازداشت آنها دیده نمی‌شود.
برخی از سعودی‌ها می‌گویند علت بازداشت این شاهزاده بیشتر چشمداشت محمد به سلمان به ثروت اوست. محمد بن سلمان طی چند سال اخیر با بازداشت تعدادی از ثروتمندان خاندان آل سعود تلاش کرد مبالغ زیادی از آنها بگیرد و سپس آنان را آزاد کند. او سپس با همان مبالغ هنگفت با آمریکایی‌ها قراردادهای تجاری و اقتصادی می‌بندد تا با این کار هم این قشر رقیب خود را تضعیف کند و هم موقعیت خود را برای دوران پس از ملک سلمان که احتمالا با مخالفت‌های متنفذان دولت آل سعود روبرو خواهد شد نزد واشنگتن تثبیت کند.
دستگاه قضایی سعودی تا کنون صدها تن از اعضای خاندان پادشاهی، فعالان مدنی و حقوق بشری، وکلا و روحانیون را به خاطر انتقاد از ملک سلمان و و محمد بن سلمان ولیعهد جوان بازداشت کرده است.
