مصطفی الکاظمی آمد؛ بنر قاسم سلیمانی فعلا برچیده شد

عبدالرحمن الراشد (شرق الاوسط) – برچیدن بنر‌های غول‌پیکر و تصاویر دیواری قاسم سلیمانی در مجاورت فرودگاه بغداد و در نزدیکی جایی که کشته شد و یورش نیروی امنیتی ویژه دستگاه ضد تروریسم عراق به مقر حزب‌الله عراق، همان شبه‌نظامیانی که همواره تظاهرکنندگان و آمریکایی‌ها را تهدید به قتل کرده و بطور علنی وابستگی‌ خود به رژیم تهران را ابراز می‌کنند و بازداشت فرماندهان آنها و بستن دفاتر آنها در شهرهای جنوب عراق بیانگر تغییراتی ژرف و مرحله‌ای جدید در این کشور است.

آنچه برای نخستین‌بار در عراق اتفاق می‌افتد این است که مصطفی الکاظمی نخست وزیر جدید این کشور که اکثریت آراء پارلمان را به دست آورده، از سوی آمریکا، اروپا و روسیه و کشورهای منطقه مورد حمایت است چنانکه برای نخستین‌‌بار جامعه بین‌المللی، ایالات متحده و کشورهای منطقه احساس می‌کنند که حکومتی در عراق تشکیل شده که می‌خواهد مانند دولت عمل کند و آنها می‌توانند با چنین دولتی به تفاهم برسند.

ظهور الکاظمی در عرصه سیاسی عراق همزمان با آغاز شمارش معکوس برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است که نتایج آن بطور قطع بر روابط ایران با آمریکا و نیز با کشورهای منطقه به ویژه کشورهای منطقه خلیج فارس تأثیر خواهد گذاشت.

دشوارترین و مهم‌ترین ماموریت الکاظمی نجات عراق و خارج کردن آن از زیر عبای رژیم ایران است. رژیم اسلامی تهران تلاش می‌کند بغداد را همچنان کنترل کند و بر خطرات درگیری احتمالی با آمریکا که اکنون به مرحله بسیار حادی رسیده، در خاک عراق اِشراف داشته باشد.

آمریکایی‌ها سال گذشته پس از آنکه از نیت رژیم ایران برای ایجاد هرج و مرج امنیتی و سیاسی در بغداد آگاه شدند به سرعت برجسته‌ترین فرمانده شبه‌نظامی جمهوری اسلامی یعنی قاسم سلیمانی و نزدیکان عراقی او یعنی ابومهدی المهندس و علی الشبلی و الجابری و تعدادی دیگر را با حمله‌ای دقیق حذف کردند. پس از کشته شدن سلیمانی، حکومت ایران تلاش کرد مخالفت با حضور نظامی آمریکا در عراق را از طریق وابستگانش دنبال کند. حذف سلیمانی و نزدیکان عراقی او درواقع بالاترین سطح درگیری میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در خاک عراق بود.

پس از اینکه پارلمان عراق با انتخاب الکاظمی به عنوان نخست وزیر موافقت کرد، دولت آمریکا نیز با معافیت بغداد از برخی تحریم‌ها برای تأمین نیازهای انرژی خود از ایران موافقت نمود. اقدام آمریکا در حقیقت یک امتیاز و نوعی تشویق برای حکومت ایران نیز بود تا آنها در ازای این امتیاز که در شرایط کنونی محتاج روزنه‌ای برای تنفس هستند، از فعالیت‌های خرابکارانه و ایجاد هرج و مرج در عراق خودداری کنند.

در این میان، همه میراث و مشکلات دو دولت‌های حیدر العبادی و عادل عبدالمهدی نخست وزیران سابق عراق به الکاظمی منتقل شده است. یکی از مهمترین این مشکلات نفوذ حکومت ایران در ارکان کشور و نهادهای امنیتی، نظامی و مذهبی است. اینهمه در حالیست که علاوه بر اختلافات فرقه‌ای و منطقه‌ای، فساد و کسری بودجه مالی دولت عراق که با کاهش قیمت نفت چند برابر شده، به احتمال بازگشت اعتراضات گسترده دامن می‌زند و همه اینها خطراتی است که دولت الکاظمی را تهدید می‌کند.

الکاظمی به اعتماد عمومی مردم به دولت خود احتیاج دارد و مجلس برای پاسخگویی به مطالبات تظاهرکنندگان باید با وی همکاری کند. او همانطور که در تمام کنفرانس‌های خود گفته است، باید شبه‌نظامیان را مهار و آنها را در نهادهای نظامی و امنیتی ادغام کرد تا اعتبار و هیبت دولت بازسازی و احیا شود.

لیست خواسته‌های عراقی‌ها از الکاظمی بسیار طولانیست. آنچه کشورهای منطقه و قدرت‌های بین‌المللی از آن انتظار دارند نیز کم نیست. نکته‌ای که باعث شده تا الکاظمی در موقعیت بهتری نسبت به پیشینیان خود قرار گیرد این است که او بدون اختلاف نظر قبلی پا به میدان گذاشته است.

الکاظمی روابط بسیار خوبی با همه تشکل‌های سیاسی در داخل عراق دارد؛ حتی آنهایی که با همه و با یکدیگر متخاصم هستند. این امر او را برای پیشبرد اهداف‌اش در چند ماه آینده در موقعیت خوبی قرار داده. او تلاش دارد با بهره گرفتن از همین روابط خود و همچنین تمایل اکثریت برای همکاری با کابینه‌ی وی، عراق را از بحران کنونی و بن‌بستی که سال‌هاست در آن قرار گرفته خارج کند.

بهبود و توانبخشی عراق به نفع همه کشورهای منطقه است زیرا اگر عراق به ثبات و امنیت برسد، امید به ثبات و استقرار در بقیه کشورهای منطقه خاورمیانه که تقریبا ده سال است در ناآرامی‌ و هرج و مرج بسر می‌برند، زنده خواهد شد.

گفتنی است الکاظمی همزمان با بازگرداندن ژنرال عبدالوهاب الساعدی که با فشار عوامل رژیم ایران بر عبدالمهدی، برکنار شد تا نهاد ضد تروریسم در عراق به دست آنها بیفتد، هیئتی را برای شناسایی و بازداشت قاتلان تظاهرکنندگان نیز تشکیل داده است.

الساعدی تحصیلات نظامی دانشگاهی دارد و وابستگان و طرفداران جمهوری اسلامی در سیاست عراق از وی واهمه دارند. آنها نیز می‌خواهند ارتش عراق مانند ایران ضعیف باشد. معترضان عراقی در تظاهرات ماه‌های گذشته در شعارهایشان از عبدالوهاب الساعدی حمایت می‌کردند.

الکاظمی همچنین بر خلع سلاح شبه‌نظامیان از جمله «حشد الشعبی» که یکی از خواسته‌های تظاهرکنندگان بوده تاکید کرده است. وی همزمان کانال‌هایی به سوی رهبران جنبش اخیر و کنشگران باز کرده و در حال گفتگو با آنهاست. الکاظمی در طرح برنامه دولت خود قول داد که انتخابات پارلمانی زودهنگام را عملی کند.

روز پنجشنبه گذشته وقتی محمد بحرالعلوم نماینده دائم عراق در سازمان ملل متن سخنرانی مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر این کشور در شورای امنیت را خواند که اولین بند آن بر ضرورت انحصار سلاح در دست نهادهای دولتی یعنی ارتش و پلیس این کشور تاکید کرده است. این جلسه  برای بررسی گزارش دبیرکل سازمان ملل و شنیدن گزارش «جِنین هنیس پلاسخارت» نماینده ویژه این سازمان در عراق برگزار شد.

در متن سخنرانی الکاظمی همچنین بر اهمیت صیانت از حاکمیت عراق، تقویت قانون‌مداری، انحصار سلاح در دست دولت و ممانعت از تبدیل اراضی عراق به میدان درگیری‌ها یا عرصه‌ای برای انجام حملات علیه کشور ثالث تاکید شده است.

بحر العلوم در ادامه تاکید کرد اولویت‌های دولت کنونی، افزایش تلاش‌ها برای مقابله با بحران کُرونا و تدوین پیش‌نویس قانون بودجه استثنائی است که توان دولت برای مقابله با بحران‌های مالی و اقتصادی را تقویت کند.

نماینده دائم عراق در پایان اظهار داشت: دولت بر پرداخت بدون تاخیر حقوق‌ها، پرداخت غرامت مالی به خانواده‌های جانباختگان و مجروحین تظاهرات‌کنندگان، تشکیل کمیته‌ای از کارشناسان برای حمایت از کمیساریای مستقل و عالی انتخابات به منظور برگزاری انتخابات زودهنگام و تشکیل کمیته‌ای ویژه برای آماده‌سازی بسترهای لازم جهت گفتگوهای راهبردی با ایالات متحده امریکا بسیار مُصر و امیدوار است که دوره کاری هیئت سازمان ملل «یونامی» برای یک سال دیگر تمدید شود.

*منبع: شرق الاوسط
*نویسنده: عبدالرحمن الراشد
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن