متن کامل نامه ترامپ به دبیرکل سازمان بهداشت جهانی؛ یا شفافیت درباره کرونا و ترمیم کمبودها یا پایان کمک‌های مالی و عضویت آمریکا

هفته گذشته، دوشنبه ۱۸ ماه مه،  دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا در نامه‌ای به دبیرکل سازمان بهداشت جهانی درباره شیوع ویروس کُرونا از چین و اطلاعات مربوط به زمان آن توضیحاتی خواست.

ترامپ عکس این نامه را که پس از تعلیق کمک‌های آمریکا به سازمان بهداشت جهانی نوشته شد، در توییتر خود منتشر کرد و بلافاصله رسانه‌های مختلف راست و چپ و موافق و مخالف به تعبیر و تفسیر آن پرداختند.

This is the letter sent to Dr. Tedros of the World Health Organization. It is self-explanatory! pic.twitter.com/pF2kzPUpDv

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) May 19, 2020

در این نامه پس از شرح روند خبررسانی درباره شیوع ویروس کرونای جدید و بیماری کووید۱۹، دونالد ترامپ خواستار توضیحات شفاف و اقداماتی برای ترمیم کمبودهای این سازمان جهانی شده است وگرنه تعلیق همیاری مالی را دائمی کرده و همچنین ایالات متحده از این سازمان خارج خواهد شد. متن کامل این نامه را به فارسی می‌خوانید.

«کاخ سفید
واشنگتن
۱۸ مه ۲۰۲۰

عالیجناب دکتر تدروس آدهانوم گبریسوس
دبیر کل سازمان بهداشت جهانی
ژنو، سوئیس

دکتر تدروس گرامی،
در تاریخ ۱۴ آوریل ۲۰۲۰ من همیاری‌های مالی ایالات متحده به سازمان بهداشت جهانی را به حالت تعلیق درآوردم. این تعلیق تا زمانی که انجام تحقیقات لازم از سوی دولت من در رابطه با عدم پاسخگویی‌های مناسب و در خور توجه توسط این سازمان درباره شیوع همه‌گیر ویروس «کووید-۱۹» به نتیجه‌گیری برسد، ادامه خواهد داشت. مروری که در این رابطه ما در ماه گذشته انجام داده و توجه ما به آنها جلب شد، سبب ایجاد نگرانی‌های جدی ما مبنی بر وظایفی که سازمان بهداشت جهانی می‌بایست در این مورد بر عهده می‌گرفت شده است. این نگرانی‌ها به ویژه، دربرگیرنده‌ی میزان قابل توجهی از عدم استقلالِ سازمان بهداشت جهانی از جمهوری خلق چین است. برپایه‌ی چنین مروری است که حال ما می‌دانیم:

•سازمان بهداشت جهانی گزارش‌های موثق شیوع این ویروس در شهر ووهان در اوایل ماه دسامبر ۲۰۱۹، و حتا پیش از آن را همواره نادیده گرفت. این شامل گزارش‌هایی می‌شود که در این رابطه در نشریه پزشکی «لانسِت» (Lancet) انتشار داده شده بود. سازمان بهداشت جهانی نتوانست به شکلی مستقل گزارش‌های موثقی را مورد مطالعه قرار بدهد که در تضاد با اظهارات مقامات دولت چین بودند؛ حتا گزارش‌های منتشر شده‌ای که منابع آنها از خود شهر ووهان گردآوری شده بودند.

•تا پیش از ۳۰ دسامبر ۲۰۱۹، دفتر سازمان بهداشت جهانی در پکن بر این امر واقف بود که یک نگرانی «عمده در بهداشت عمومی» در شهر ووهان پدید آمده بود. بین ۲۶ تا ۳۰ دسامبر، رسانه‌های چینی به شواهدی اشاره کرده بودند که بنا بر داده‌های فرستاده شده به چندین شرکت مطالعات ژنتیکی چین، حاکی از پیدایش ویروس تازه‌ای در شهر ووهان بودند. افزون بر این، در خلال این مدت، دکتر ژانگ جیشیان، یکی از پزشکان «بیمارستان ایالت هوبِی برای طب تلفیقی چین و غرب» به مقامات بهداشتی چین گفته بود که ویروس تازه‌ای از خانواده کرونا به بیماری بی‌سابقه‌ای منجر شده که در آن زمان، تقریباً ۱۸۰ تن به آن مبتلا شده بودند.

•یک روز پس از این، مقامات تایوانی اطلاعاتی را به سازمان بهداشت جهانی مخابره کردند که حاکی از پیدایش ویروس تازه‌ای با قابلیت انتقال در میان انسان‌ها بود. با وجود این، گزینه‌ی سازمان بهداشت جهانی آن بود که این اطلاعات مهم را با کسی در سطح جهانی مطرح نکند؛ احتمالاً به دلایل سیاسی.

•مقررات بهداشت بین‌المللی کشورها را موظف کرده تا هر گزارشی مبنی بر فوریت‌های بهداشتی، در طول کمتر از ۲۴ ساعت گزارش داده شوند. اما چین تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ سازمان بهداشت جهانی را از چندین موردی که با منشأ ناشناخته در شهر ووهان منجر به عفونت ریه شده بود، مطلع نکرد، و این در حالیست که احتمال آن می‌رود آنها روزها یا هفته‌ها از این موارد آگاهی داشتند.

•طبق اظهارات دکتر ژانگ یونگژن پزشک مرکز درمانگاه بهداشت عمومی‌شانگهای، او در تاریخ ۵ ژانویه ۲۰۲۰ به مقامات چینی گفته بود که بافت متوالی ژنتیک این ویروس را شناسایی کرده است. این اطلاعات تنها ۶ روز بعد در تاریخ ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰ و آنهم توسط خود دکتر ژانگ در اینترنت منتشر شد. روز بعد، مقامات چینی به منظور «تصحیح» این اطلاعات، آزمایشگاه دکتر ژانگ را بستند. حتا خود سازمان بهداشت جهانی تصدیق کرد که علنی کردن این موضوع در اینترنت، اقدام بزرگی از «شفافیت» اطلاعاتی از سوی چین محسوب می‌شد. اما در عین حال و آشکارا، سازمان بهداشت جهانی، هم در مورد بسته شدن آزمایشگاه دکتر ژانگ، و هم اقدام وی، که ۶ روز زودتر در مورد این ویروس از طریق اینترنت به مقامات چینی اطلاع‌رسانی کرده بود، سکوت اختیار کرد.

•سازمان بهداشت جهانی، بطور مکرر ادعاهایی را در مورد ویروس کرونا کرده که شدیداً نادرست بوده و یا منجر به گمراهی شده‌اند:

•در روز ۱۴ ژانویه ۲۰۲۰ سازمان بهداشت جهانی بدون هیچ شک و تردیدی تأکید می‌کرد که ویروس کرونا قابل انتقال از انسان به انسان نیست؛ که چین بعدها این ادعا را مردود شمرد. این سازمان در این رابطه اعلام کرد: «تحقیقات اولیه توسط چینی‌ها نشان داده‌اند که هیچ گواه روشنی حاکی از قابلیت انتقال ویروس تازه کشف شده‌ی کرونا (۲۰۱۹-nCov) در شهر ووهان، از انسان به انسان، وجود ندارد». این ادعا در تناقض مستقیم با گزارش‌های سانسور شده از شهر ووهان قرار دارد.

•در روز ۲۱ ژانویه ۲۰۲۰ طبق گزارش‌های رسیده، شی جین‌پینگ رئیس جمهور چین شما را تحت فشار قرار داده بود تا فراگیری ویروس کرونا را به عنوان امری فوری اعلام نکنید. روز بعد، شما تسلیم این فشار شده و رو به جهان اعلام کردید که ویروس کرونا هیچگونه نگرانی فوری از لحاظ به مخاطره انداختن تندرستی عمومی‌ در سطح جهان را در بر ندارد. درست کمی‌ بیش از یک هفته، در روز ۳۰ ژانویه ۲۰۲۰، نشانه‌های غیرقابل انکاری، شما را مجبور به تغییر نظر در این ادعا کرد.

•در روز ۲۸ ژانویه ۲۰۲۰، پس از ملاقات با رئیس جمهور شی در پکن، شما از «شفافیت» دولت چین در قبال ویروس کرونا تعریف و تمجید کرده و اعلام کردید که چین «استاندارهای تازه‌ای را در مهار شیوع بیماری‌ها» از خود نشان داده و به ثبت رسانده و با توسل به چنین واکنشی «برای جهان زمان خریده است.» شما هیچ چیز در این باره که تا آنوقت، چین چندین پزشک را به سکوت واداشته یا آنها را به دلیل هشدار دادن در مورد این ویروس تنبیه کرده و نهادهای چینی را از انتشار اطلاعات در مورد آن بازداشته، بیان نکردید.

•حتا پس از آنکه شما دیرهنگام و در تاریخ ۳۰ ژانویه ۲۰۲۰، شیوع این ویروس را به مثابه یک نگرانی از لحاظ در مخاطره قرار دادن تندرستی عمومی‌در سطح جهان اعلام کردید، هیچ اقدامی ‌در مورد اِعمال فشار بر چین به منظور پذیرشِ به‌موقعِ تیمی ‌از کارشناسان پزشکی بین‌المللی از سوی سازمان بهداشت جهانی نکردید. در نتیجه، دو هفته، یعنی تا تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۲۰ طول کشید، تا چنین گروهی خود را به چین برساند. تازه در آن‌موقع هم تا روزهای پایانی اقامت این گروه، به آنها اجازه بازدید از شهر ووهان داده نشد. شایان توجه آنکه، وقتی چین اجازه دستیابی به تمامی‌ امکانات به دو تن از اعضای آمریکایی این گروه در شهر ووهان را سلب کرد، سازمان بهداشت جهانی ترجیح داد سکوت اختیار کند.

•شما قویاً از محدودیت‌های سختگیرانه‌ی اِعمال شده در قبال مسافرت در چین تعریف و تمجید کردید، اما زمانی که من مرزهای ایالات متحده را مشخصاً بر روی ورود مسافران از چین بستم، یا ورود آنها را ممنوع اعلام کردم، شما بطور غیرقابل توجیهی علیه این اقدام سخن راندید. برخلاف تمایل و نظر شما، من این ممنوعیت را به اجرا گذاشتم. بازی سیاسی شما در رابطه با این موضوع، مرگبار بود چرا که دیگر دولت‌ها با تکیه بر آنچه شما ابراز کرده بودید، محدودیت‌های مسافرتی بین کشورهای خود و چین را به تعویق انداخته و در نجات جان شهروندان خود نادانسته درنگ کردند. باورکردنی نبود که در روز ۳ فوریه ۲۰۲۰، شما بر روی موضع خود پافشاری کرده و اینطور ابراز عقیده کردید که چون چین در حال انجام عملی بسیار محیر‌العقول در قبال محافظت از جهان در مقابل این ویروس بوده است، اِعمال محدودیت‌های مسافرتی از سوی دیگر کشورها «بیشتر صدمه‌زننده بوده، تا منفعت‌بار». اما تا این موقع، جهان می‌دانست که تا قبل از اِعمال محدویت‌ها و مسدود شدن شهر ووهان، مقامات چینی اجازه داده بودند ۵ میلیون نفر این شهر را ترک کرده و بسیاری از آنها به دیگر کشورهای جهان مسافرت کنند.

•از تاریخ ۳ فوریه ۲۰۲۰، چین شدیداً اصرار داشت تا دیگر کشورها به محدودیت‌های مسافرتی پایان داده یا اینکه مبادرت به اِعمال آن نکنند. بیانیه‌ی نادرست شما در آن روز نیز به این کارزار از سوی چین یاری می‌رساند و به جهان اینگونه وانمود می‌کرد که شیوع این ویروس در خارج از مرزهای چین تنها «با میزانی بسیار پایین و آنهم به آهستگی» امکانپذیر ‌بود، و «شانس نشت آن از چین، بسیار پایین.»

•در روز ۳ مارس ۲۰۲۰، سازمان بهداشت جهانی به داده‌های رسمی ‌چینی‌ها استناد کرده و مخاطرات شیوع این ویروس از سوی کسانی که در هنگام مبتلا شدن به آن از مصونیت برخوردار بوده و عوارض آن را از خود بروز نمی‌دهند، نادیده گرفته و به جهانیان اعلام کرد که «سرعت انتقال ویروس کووید-۱۹ به دیگران کمتر از ویروس آنفولانزا است» و برخلاف آنفولانزا، این بیماری توسط «کسانی که به آن مبتلا شده اما عوارض آن در آنها مشهود نیست» به دیگران منتقل نمی‌شود. سازمان بهداشت جهانی به جهان گفت، مدارک و اسناد چینی‌ها «نشان داده‌اند که تنها یک درصد از موارد گزارش شده، عوارضی را از خود نشان نمی‌دهند و بیشتر آنها در طی دو روز عوارض ابتلا به این ویروس را از خود بروز می‌دهند.» بسیاری از کارشناسان اما با استناد به داده‌های ارائه شده از ژاپن، کره جنوبی و دیگر کشورها، این اظهارات را شدیداً پرسش‌برانگیز ارزیابی کرده‌اند. حال روشن شده که اظهارات چین، که از سوی سازمان بهداشت جهانی نیز تکرار می‌شد، بسیار نادرست بودند.

•در نهایت اینگونه شد که تا زمانی که این ویروس در تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۲۰، یک ویروس همه‌گیر و پاندمیک اعلام شد، جان بیش از ۴۰۰۰ تن را گرفته و بیش از ۱۰۰،۰۰۰ تن را در دست‌کم در ۱۱۴ کشور جهان به خود مبتلا کرد.

•در ۱۱ آوریل ۲۰۲۰، شماری از سفیران کشورهای آفریقایی با وزارت امور خارجه‌ی چین در مورد رفتار تبعیض‌آمیز آن کشور با آفریقایی‌های ساکن در گوانگژو و دیگر شهرهای چین تماس گرفتند. شما می‌دانستید که مقامات چینی کارزاری از قرنطینه‌کردن‌های اجباری، بیرون راندن‌ها، و خودداری از ارائۀ خدمات علیه دیگر ملیت‌ها را در چین به اجرا گذاشته بودند. شما هیچگونه اظهاراتی از عملکردهای تبعیض نژادی چین در این رابطه نکردید. اما در عوض، شکایت‌های بجای تایوان از چین در رابطه با عدم مدیریت این همه‌گیری را بدون هیچ پایه و اساسی تبعیض‌آمیز خواندید.

•در خلال این بحران، سازمان بهداشت جهانی به طرز عجیبی اصرار داشته تا از ادعای «شفافیت» اِعمال شده از سوی چین تعریف و تمجید کند. شما شخصاً در این تعریف و تمجیدها شرکت داشته‌اید؛ گرچه چین، همه چیز از خود نشان داده بجز شفافیت. برای نمونه، در اوایل ماه ژانویه، چین دستور داد تا نمونه‌های برداشته شده از این ویروس نابود شوند، که چنین اقدامی‌عملکرد جهان را از دستیابی به اطلاعات بسیار مهم محروم ساخت. حتا هنوز هم چین با خودداری از به اشتراک گذاشتن داده‌های دقیق از نمونه‌های ویروسی و انجام این امر در زمانی مناسب ، و با ایزوله کردن و خودداری از ارائه‌ی اطلاعات در مورد این ویروس و منشأ آن، مقررات بهداشت بین‌المللی را زیر پا می‌گذارد. تا به امروز، چین مانع دسترسی کارشناسان جهانی به دانشمندان خود و در اختیار گذاردن امکانات در این رابطه بوده، و این در حالیست که تمام تقصیرها را به گردن کارشناسان خود نهاده و در عین حال به سانسور کردن آنها می‌پردازد.

•سازمان بهداشت جهانی نتوانسته به شکلی علنی از چین بخواهد تا تحقیقات مستقلی در مورد منشأ این ویروس صورت بگیرد، با وجود آنکه این سازمان اخیراً کمیته‌ی فوری خود را برای این منظور در نظر گرفته. این عدم موفقیت از سوی سازمان بهداشت جهانی باعث شده تا کشورهای عضو این سازمان قطعنامه‌ای را در مجمع عمومی ‌امسال آن با عنوان «پاسخ به کووید-۱۹» ارائه دهند، که در هم‌صدایی با خواست ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر، خواهان بازبینی بی‌طرفانه، مستقل و جامع از چگونگی مدیریت این بحران توسط سازمان بهداشت جهانی است. این قطعنامه همچنین خواستار پیشبرد تحقیقات در مورد منشأ این ویروس است تا جهان با درک بهتری از سرچشمه‌ی آن، بتواند به بهترین راه مقابله با این بیماری دست پیدا کند.

شاید بدترین ناکامی‌ برای ما آنست که ما می‌دانیم سازمان بهداشت جهانی می‌توانست عملکرد بهتری از خود نشان بدهد. همین چند سال پیش، تحت رهبری یک دبیرکل دیگر، سازمان بهداشت جهانی به دنیا نشان داد که تا چه اندازه قادر به ارائه‌ی خدمات از سوی این سازمان بود. در سال ۲۰۰۳، هنگامی که عارضه‌ی حاد تنفسی با ویروس «سارس» در چین شیوع پیدا کرد، خانم ‌هارلم برانتلاند دبیرکل وقت این سازمان، پس از گذشت ۵۵ سال از عمر این سازمان، اولین توصیه‌ی فوری منع مسافرت از سوی سازمان بهداشت جهانی را با قاطعیت اعلام کرد و طبق آن، توصیه شد تا از مسافرت بین کانون شیوع این بیماری در مناطق جنوبی چین و دیگر نقاط جهان پرهیز شود. ایشان حتا در انتقاد از چین در به خطر انداختن تندرستی و بهداشت جهانی با مخفی‌کاری، که از طریق شیوه‌های معمول در این کشور، مانند دستگیری کسانی که خبررسانی می‌کنند و یا با سانسور رسانه‌ها اِعمال می‌شود، کوتاهی نکرد. چنانچه شما هم همان راهی را که دکتر برانتلاند رفت می‌پیمودید، جان‌های بسیاری می‌توانستند نجات پیدا کنند.

روشن است که کژ‌روی‌های مکرر توسط شما و سازمان شما در واکنش به این همه‌گیری، بهای بسیار سنگینی را برای جهان برجای گذاشته. تنها راه پیش‌ پای سازمان بهداشت جهانی برای حرکت به جلو آنست تا نشان بدهد که مستقل از چین عمل می‌کند. دولت من، گفتگو با شما در زمینه‌ی چگونگی اصلاح این سازمان را آغاز کرده است. اما باید به سرعت عمل کرد چرا که ما وقتی برای از دست دادن نداریم. از این رو، وظیفه‌ی خود می‌دانم تا در مقام رئیس جمهوری ایالات متحده، به آگاهی شما برسانم، که چنانچه تا ۳۰ روز آینده، سازمان بهداشت جهانی متعهد به اقداماتی نشود که منجر به ترمیم‌ ‌چشمگیر و اساسی در این سازمان شوند، تعلیق موقتی همیاری‌های مالی از سوی ایالات متحده به سازمان بهداشت جهانی را دائمی ‌و به عضویت در این سازمان پایان خواهم داد. من نمی‌توانم اجازه بدهم تا دلارهای مالیات دهندگان آمریکایی منابع مالی سازمانی را تأمین کند که به روشنی، در شکل کنونی آن در خدمت منافع آمریکا قرار ندارد.
با ارادت،
امضاء دونالد ترامپ»

*ترجمه و تنظیم: داریوش افشار/ کیهان لندن