همزمان با شیوع ویروس کُرونا افزایش میزان مصرف آب موجب تشدید کمآبی بهخصوص در مناطقی با پیشینه کمآبی شده و تعداد شهرهای با تنش آبی در دوره خشکسالی به حدود ۱۷۰ شهر رسیده که ۵۰ شهر از نظر کمآبی پر تنش به شمار میروند.
قاسم تقیزاده خامسی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا امروز یکشنبه اول تیرماه از کاهش تعداد شهرهای گرفتار کمآبی از ۵۴۷ شهر به ۱۷۰ شهر خبر داد و گفت که از این مجموع ۵۰ شهر پر تنش هستند.
بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی معاون امور آب وزارت نیرو، «۴۵ درصد جمعیت کشور یا دسترسی به منابع آب ندارند» و «یا دسترسی آنها به منابع آن کم است که مجبوریم آب شرب را از حوزههای دیگر منتقل کنیم.»
همزمان فرهام کرکانی مدیرکل دفتر مدیریت بحران شرکت مهندسی آبفای کشور به روزنامه دولتی «ایران» از بروز مشکل تأمین آب آشامیدنی در ۹ استان کشور خبر داد: «استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، بوشهر، اصفهان، فارس، خراسان جنوبی، خراسان شمالی و خوزستان استانهاییاند که امسال نیز برای تأمین و توزیع آب شرب با مشکلاتی روبرو هستند.»
با وجود افزایش بارندگیها که به ورود کشور به «ترسالی» نیز تعبیر شده ولی سازمان هواشناسی کشور بارشهای امسال را به نسبت به مدت مشابه سال گذشته کمتر اعلام کرد. آنهم در وضعیتی که گرمای تابستان امسال را نیز در ۳۰ سال گذشته «بیسابقه» توصیف کرده است. سازمان هواشناسی توضیح داده است که «نمیتوان به بارندگیهای نسبتاً خوب بهاره دلخوش بود و کم آبی و خشکسالی دامن بخشهای زیادی از ایران را میگیرد.»
در کنار کمبود منابع آبی در استانهایی چون خوزستان و کرمان، شیوع ویروس کُرونا، مزید بر علت شده و این استانها و استانهای دیگر از جمله تهران، یزد، اصفهان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان با افزایش مصرف آب مواجه هستند.
صادق حقیقیپور مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان گفته است: «در مجموع در استان برای تأمین آب شرب شهرها بجز شهرهای اهواز، ماهشهر و هفتگل مشکل خاصی نداریم.»
وضعیت کمآبی در استان سیستان و بلوچستان و تهران نیز امکان جیرهبندی آب در تابستان امسال را تقویت کرده است.
حالا، معاون وزیر نیرو دلیل برطرفشدن «تنش آبی» درشهرهای مذکور را ترمیم سیستمهای فرسودهی انتقال آب دانست که «۳۰درصد تجهیزات صنعت آب ایران فرسوده هستند و نیاز به تغییر یا تعمیر دارند.»
از این بین، به گفتهی این مقام مسئول وزارت نیرو، «به طور میانگین میزان هدرفت آب ۲۰درصد» است «ولی به نظر میرسد که این عدد بیش از این باشد.»
از قرار معلوم این وزارتخانه، به دلیل نداشتن «صرفه اقتصادی» تعمیر تمام خطوط آبرسانی، بخشهایی از آن را تعمیر میکند، «اما طبق برنامه قرار بود که سالی یک یا دو درصد از این ۲۰ درصد کاسته شود اما به دلیل اینکه عمر مفید خطوط لوله سریعتر از این و دو درصد جلو میرود، نمیتوان این موضوع را در زمان کم سر و سامان داد.»
در حالی که آبرسانی به نقاط بحرانزدهای چون غیزانیه در اهواز موجب بروز اعتراضهای شدیدی شد، ولی معاون وزیر نیرو سه ماه وعده رفع مشکل غیزانیه را یعنی «تا شهریور» با وجود در نظر گرفتن «۱۹۰ میلیارد تومان» بودجه به تعویق انداخت. اوایل خردادماه استاندار خوزستان گفته بود، مشکل غیزانیه دو هفتهای حل میشود.
تقیزاده در این رابطه اضافه کرد: «آب بخش غیزانیه در اهواز با حدود ۲۵ هزار نفر جمعیت، هر چند روز یک مرتبه وصل میشود و روستاهای فاقد لولهکشی با تانکرهای سیار، آب خود را تأمین میکنند.»
وی گفت که «خطوط قبلی آب» در این منطقه «فعال» است اما این منطقه به دلیل فرسوده بودن خطوط دچار مشکل شد که تا تابستان مشکل این منطقه برطرف خواهد شد.
معاون وزیر آب در امور آب و آبفا درباره طرح جنجالبرانگیز انتقال آب دریای مازندران به سمنان هم گفته است: «همچنان منتظر اخذ مجوز محیط زیست هستیم و تا زمانی که در مورد این مسئله تصمیمگیری نشود، این طرح وارد مرحله اجرا نخواهد شد.»
تقیزاده خامسی اجرای پروژههای آبی وزارت نیرو را در «چارچوب قانون» و تنها با اخذ «مجوز از سازمان محیط زیست» ممکن دانست و تأکید کرد تا زمانی که «مجوز» صادر نشود، «طرحی اجرا نخواهد شد.»
به گفتهی معاون وزیر نیرو در حال حاضر «بیش از ۱۰۰ سد در دست مطالعه» که سازمان محیط زیست میبایست مجوز آن را صادر کند.
معاون وزیر نیرو در امور آب از ورود کشور پس از یک دهه خشکسالی به «دوره ترسالی» نیز خبر داد و گفت که «البته همیشه بارندگیها در سالهای پرآب همراه با سیل و تخریب بوده است.»
آنگونه که تقیزاده خامسی اعلام کرد، «۱۰هزار چاه غیرمجاز» مسدود شده و اکنون حدود «۳۲۰ هزار چاه غیرمجاز» در کشور وجود دارد که از این تعداد «۳۰ هزار چاه مصرف چندانی ندارد» و «۱۱۶ هزار از این چاهها عمق زیر ۲۰ متر دارد.»
بر این اساس، وزارت نیرو تعرفه برق چاههایی را که اضافه برداشت آب دارند «به صورت پلکانی افزایش» میدهد و به گفتهی تقیزاده خامسی، اگر وزارت جهاد کشاورزی همکاری لازم را با وزارت نیرو داشته باشد «قطعا چاههای بیشتری را پلمب خواهیم کرد و برای این مسئله نیازمند همکاری آنها هستیم.»