خبرگزاری آسوشیتد پرس در روز ۳ ژوئن ۲۰۲۰ گزارش مفصلی منتشر کرد که در آن بر اساس پیگیری روزانهی رویدادها و همچنین در گفتگو با صاحبنظران سیاسی و علمی از کشورهای مختلف به موضوع پنهانکاری و تأخیر دولت چین در ارسال اطلاعات مربوط به ویروس جدید کُرونا به سازمان بهداشت جهانی و همچنین روش این سازمان در اعلام شیوع بیماری کووید۱۹ پرداخته است. برخی از رسانههای فارسی بسیار گذرا به این گزارش اشاره کردهاند. کیهان لندن ترجمه کامل آن را به فارسی در اختیار همگان قرار میدهد.
در طول ماه ژانویه ۲۰۲۰، سازمان بهداشت جهانی (WHO) همواره مشغول تعریف و تمجید علنی از چین در مورد آنچه این سازمان واکنش سریع این کشور به شیوع ویروس کُرونا میخوانَد بود. این سازمان، بارها از دولت چین برای به اشتراک گذاشتن «فوری» شناسههای ژنتیک این ویروس با جامعه جهانی قدردانی کرده و ابراز داشته بود که کُنِش و تعهد دولت چین به شفافیت «بسیار تحسینبرانگیز و ورای هرگونه توصیفی است.»
اما آنچه در پشت پرده میگذشت، داستان بسیار متفاوتی بود. طبق یافتههای آسوشیتد پرس، چین با تأخیر زمانی چشمگیر در آگاهیرسانی درباره این ویروس، و در نتیجه، با عدم دریافت هر اطلاعاتی که لازم بود تا مقامات سازمان بهداشت جهانی بتوانند با شیوع مرگبار این ویروس مقابله کنند، مقامات این سازمان را فوقالعاده در استیصال قرار داده بود.
.@AssociatedPress: "In January, the WHO praised China for a speedy response to the coronavirus and 'impressive' commitment to transparency. But behind the scenes, WHO officials grew frustrated over not getting information they needed to fight the virus." https://t.co/v8OC35t9H5
— UN Watch (@UNWatch) June 7, 2020
اما با وجود تمامی تعریف و تمجیدهایی که از چین میشد، این کشور از ارائه شناسههای ژنتیک و یا زیستشناختی ویروس کُرونا خودداری کرده و این در حالی بود که سه آزمایشگاه متفاوت دولتی در چین بیش از یک هفته به اطلاعات کاملی در مورد این ویروس دست پیدا کرده بودند. طبق مدارک و مستنداتی که از داخل چین به دست آمده و همچنین با انجام دهها مصاحبه، حال میتوان ادعا کرد که دلیل تأخیر در اعلام همهگیر بودن این ویروس، مهار شدید اطلاعات از سوی دولت چین و رقابتهای درونی در سیستم بهداشت عمومی در این کشور بوده است.
تعریف و تمجید از چین به خاطر دریافت اطلاعات
ارائه اطلاعات زیستشناختی در مورد ویروس کُرونا زمانی از سوی آزمایشگاههای دولتی چین انجام شد که پیش از هرگونه اقدامی از سوی مقامات چینی، در روز ۱۱ ژانویه، این اطلاعات از سوی آزمایشگاه دیگری در یکی از تارنماهای ویروسشناسی بازتاب داده شده بود. با وجود این، طبق مدارک ثبت شده در نشستهای داخلی سازمان بهداشت جهانی در طول ماه ژانویه، دولت چین دستکم تا دو هفتهی دیگر از ارائهی هرگونه اطلاعاتی به این سازمان در ارتباط با جزئیات دادهها در مورد مبتلایان خودداری کرده و این در حالیست که واکنش مناسب در طول این مدت میتوانست شیوع و مرگ و میر حاصل از این ویروس را تا حد بالایی کاهش دهد.
طبق شواهد به دست آمده از سوی آسوشیتد پرس، دلیل تعریف و تمجید علنیِ بیش از حد از دولت چین توسط سازمان بهداشت جهانی، به خاطر نرم کردن این دولت برای دست یافتن به اطلاعات بیشتر بود. پشت درهای بسته، سازمان بهداشت جهانی در نشستهایی که در طول یک هفته از تاریخ ۶ ژانویه آغاز شد، شکایت داشت که چین اطلاعات کافی برای ارزیابی از میزان شیوع این ویروس در میان مردم و خطراتی که مردم جهان را تهدید میکرد در اختیار این سازمان قرار نداده و این به معنی از دست دادن وقت گرانبها برای مقابله با این ویروس محسوب میشد.
در یکی از این نشستها، ماریا وَن کِرکهُو، یکی از کارشناسان و دانشمندان آمریکاییِ بیماریهای همهگیر و رئیس کنونی بخش پژوهشهای علمی در مورد کووید-۱۹ در سازمان بهداشت جهانی ابراز کرده بود: «ما با کمترین اطلاعات سر و کار داریم. روشن است که با این میزان از اطلاعات شما قادر به برنامهریزی منسجمی نخواهید بود.»
در نشست دیگری، دکتر گااودن گالیا، یکی از مقامات بلندپایهی سازمان بهداشت جهانی در چین با اشاره به تلویزیون مرکزی و وابسته به دولت این کشور گفته بود: «در حال حاضر ما در جایی قرار داریم که دولت، ۱۵ دقیقه پیش از آنکه این اطلاعات بر روی تلویزیون مداربسته بازتاب پیدا کند، آن را به دست ما میرساند.»
موضوع واکنش زودهنگام به این ویروس در زمانی مطرح میشود که سازمان بهداشت جهانی تحت انتقادات جدی قرار گرفته و موافقت خود در قبال پیشبرد یک بازرسی مستقل از چگونگی مدیریت جهانی در برابر همهگیری ویروس کُرونا را اعلام کرده است. پس از آنکه این سازمان بارها از واکنش زودهنگام چینیها تقدیر و تمجید نمود، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، سازمان بهداشت جهانی را در هفتههای اخیر با این ادعا که این سازمان با چین دست به یکی کرده تا میزان بحران ناشی از ویروس کُرونا را پنهان نگه دارد، تحت حملات شدیدی قرار داد. ترامپ روز جمعه، ۲۹ مه ۲۰۲۰، خروج ایالات متحده از سازمان بهداشت جهانی را اعلام کرد. پیامد این تصمیم از سوی ایالات متحده، سازمان بهداشت جهانی را سالانه از دریافت ۴۵۰ میلیون دلار، که بالاترین رقم همیاری مالی از سوی این کشور به این سازمان محسوب میشود، محروم خواهد ساخت.
در عین حال، شی جینپینگ، رئیس جمهور چین، متعهد شد که کشورش برای دو سال آینده مبلغ ۲ میلیارد دلار برای مقابله با ویروس کُرونا را در اختیار سازمان بهداشت جهانی قرار خواهد داد و اعلام کرد که چین همواره و «در نهایت موقعشناسی»، به سازمان بهداشت جهانی و جهان اطلاعرسانیهای خود را انجام داده است.
اطلاعات تازهی به دست آمده، نه ادعای ایالات متحده و نه روایت چین را در این موضوع تأیید میکنند. در عوض، این اطلاعات نشان میدهند که آژانس بهداشت سازمان ملل متحد (سازمان بهداشت جهانی) که حال بین این دو کشور گیر افتاده، تلاش داشته تا هر چه زودتر و با وجود اِعمال محدودیت از سوی مقامات چینی، به دادههای به دست آمده از این ویروس دست پیدا کند. اگرچه قوانین بینالمللی کشورها را موظف به گزارش اطلاعات به سازمان بهداشت جهانی در قبال هر نوع بیماری که شیوع آن برای عموم خطرآفرین باشد میکند، اما آژانس بهداشت سازمان ملل متحد صاحب هیچ قدرت اجرایی نبوده و قادر به رسیدگی مستقل در قبال بیماریهای همهگیر در چهارچوب هیچ کشوری نیست. این سازمان تنها میتواند به همکاری از سوی کشورهای عضو تکیه کند.
«تبانی» نبود، مماشات برای دریافت اطلاعات بود!
مستندات ثبت شده نشان میدهند، آنطور که دونالد ترامپ اعلام کرد، سازمان بهداشت جهانی با چین «تبانی» نکرده، بلکه این سازمان در ناآگاهی نگاه داشته شده و اطلاعاتی را که طبق قانون میبایستی از چینیها دریافت میکرد، در کمترین حد بوده است. اما با وجود این، این آژانس سعی داشت تا با تعریف و تمجید از چین این کشور را تشویق به ارائۀ اطلاعات بیشتری کند و این در حالیست که کارشناسان سازمان بهداشت جهانی با وجود عدم شفافیت از سوی مقامات چینی، به راستی فکر میکردند که دانشمندان چینی «کار بسیار باارزشی» در رابطه با کشف و شناسایی این ویروس انجام دادهاند.
بحث در میان کارمندان سازمان بهداشت جهانی آن بود که چگونه به شناسههای ژنتیک ویروس و جزئیات دادهها در قبال بیماران دست پیدا کنند، بدون آنکه موجب عصبانیت مقامات چینی بشوند. آنها نگران بودند که با برافروخته کردن مقامات چینی، تماس با دانشمندان این کشور را از دست داده و موجب پدید آوردن دردسر برای آنها خواهند شد. طبق قوانین بینالمللی، سازمان بهداشت جهانی موظف است تا فوراً اطلاعات خود را با دیگر اعضای این سازمان در مورد وقوع بحرانی که در حال شکلگیری است به اشتراک بگذارد. دکتر گااودن گالیا به این موضوع اشاره داشته که سازمان بهداشت جهانی ترجیح میداد تا پیش از آنکه دیگر کشورها را از شیوع یک بیماری همهگیر در سطح جهان آگاه سازد، اطلاعات مربوطه از چین را پیشتر در دست داشته باشد چرا که در غیر اینصورت، ما «عملکردی متین در قبال مسئولیتهای خود نمیداشتیم.»
در هفته دوم ماه ژانویه، دکتر مایکل رایان، رئیس بخش فوریّتهای سازمان بهداشت جهانی، به همکاران خود گفته بود وقت آن رسیده تا با اصرار و اِعمال فشار بیشتر بر چین، «جدیّت بیشتری» به کار گرفته شود. او نگران تکرار شیوع بیماری دیگری (سارس) بود که در سال ۲۰۰۲ سرمنشاء آن نیز از چین بود و با ایجاد عارضهی حاد تنفسی جان ۸۰۰ تن را در جهان گرفت.
دکتر رایان اضافه میکند: «این دقیقاً تکرار همان اوضاعی است که ما پیشتر شاهد آن بودیم، یعنی تلاش بیوقفه برای دریافت آخرین گزارشها درباره آنچه به وقوع پیوسته. با توجه به مسائلی که در آن زمان در مورد عدم شفافیت از سوی چین مطرح شده بود، سازمان بهداشت جهانی به زحمت توانست از اوضاع قبلی جان سالم به در برد.»
بنا به اظهارات دکتر رایان، بهترین راه برای «محافظت از چین» در برابر اقدامات احتمالی از سوی دیگر کشورها، آن بود تا سازمان بهداشت جهانی با رجوع به دادهها از سوی دولت چین و اینکه آیا این ویروس میتوانست به سادگی با انتقال از حیوان به انسان در میان انسانها شیوع پیدا کند، تحلیل مستقل خود را انجام میداد. در ضمن، دکتر رایان به این امر نیز واقف بود که همکاریهای چین در همان سطوحی نبود که پیشتر از جانب دیگر کشورها تجربه شده بود.
او در حالی که احتمالاً به شیوع بیماری «ایبولا» در کنگو در سال ۲۰۱۸ اشاره میکرد گفت: «این نمیتوانست در کنگو اتفاق بیافتد و در کنگو و یا دیگر جاها اتفاق نیافتاد. ما به دادهها نیاز داریم… در این مقطع زمانی این از همه چیز مهمتر است.»
تأخیر و تعلل مرگبار
تأخیر در ارائۀ شناسههای زیستشناختی ویروس کُرونا مانع از آن شد تا درک درستی از شیوع آن در دیگر کشورها به دست آید. این تأخیر، تأثیرات خود را بر عدم دستیابی به نوع آزمایشهای لازم در سطح جهان، پژوهش در راه به دست آوردن داروهای مناسب و پیدایش واکسن مؤثر نیز به جا میگذاشت. نداشتن جزئیات در دادههای مبتلایان به این ویروس، کار را برای شناخت سرعت و میزان گسترش واگیری آن نیز دشوار میساخت و این در حالیست که شناخت از این موضوع، امری حیاتی برای متوقف ساختن آن است.
دادههای میزان عفونت در زمانی که سرایت آن آغاز شد و از سوی «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» انتشار یافت، حاکی از آن هستند که در فاصله میان ۲ ژانویه، یعنی روزی که شناسههای زیستشناختی این ویروس توسط یکی از آزمایشگاههای دولتی چین کشف شد و ۳۰ ژانویه، یعنی روزی که سازمان بهداشت جهانی زنگ خطر در مورد ویروس کُرونا را به صدا درآورد، شیوع ویروس کُرونا بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد افزایش پیدا کرده بود. حالا [زمان انتشار این گزارش در آسوشیتدپرس] این ویروس در سطح جهانی بیش از ۶ میلیون تن مبتلا داشته و جان بیش از ۳۷۵ هزار انسان را گرفته است.
پروفسور علی مُکداد، از «مؤسسۀ معیارها و ارزیابی بهداشت» در دانشگاه واشنگتن ابراز داشته: «پر واضح است که اگر چین و سازمان بهداشت جهانی سریعتر اقدام کرده بودند، ما میتوانستیم جان عدهی بیشتری را نجات دهیم و از مرگ خیلیها جلوگیری کنیم.»
با وجود این، پروفسور مُکداد و دیگر کارشناسان همچنین اضافه میکنند که چنانچه سازمان بهداشت جهانی تا جایی پیش میرفت که موجبات یک رویارویی را با چین موجب شود، این احتمال نیز میرفت که وضعیت را بسیار بدتر کرده و مطلقاً به هیچ اطلاعاتی دست پیدا نکند.
پروفسور آدام کامرادت اسکات، یکی از استادان بینالمللی بهداشت از دانشگاه سیدنی در اینباره گفته: «اگر سازمان بهداشت جهانی اصرار بیش از حد میکرد، میتوانست باعث بیرون رانده شدن این سازمان از چین شود.» اما وی همچنین اضافه کرد که تنها چند روز تأخیر در انتشار شناسههای زیستشناختی یک ویروس نوظهور، تأثیرات مهمی در هنگام شیوع به جا میگذارد. این دانشمند در عین حال بر این باور است که هرچه عدم شفافیت از سوی چین آشکارتر میشود، پشتیبانی ممتد از چین از جانب تدروس آدهانوم گبریسوس، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی، نیز بیشتر مناقشهبرانگیز جلوه میکند.
پروفسور کامرادت اسکات اظهار کرده: «بطور یقین اعتبار سازمان بهداشت جهانی صدمه دیده است. آیا او [تدروس آدهانوم گبریسوس] بیش از حد سهلانگاری کرد؟ من فکر میکنم شواهد در این مورد روشن هستند… این نکته پرسشهای بسیاری را در مورد روابط میان چین و سازمان بهداشت جهانی مطرح میسازد؛ موضوعی که میبایست با احتیاط با آن برخورد شود.»
سازمان بهداشت جهانی و مسئولین یادشده در این مقاله از دادن هرگونه پاسخی به پرسشهای مطرح شده از سوی آسوشیتدپرس بدون ارائۀ مدارک شنیداری یا نوشتاری خودداری کردهاند. دلیل عدم ارائۀ چنین مدارکی از سوی آسوشیتدپرس، محافظت از منابع اطلاعاتی خود بوده است.
در یکی از بیانههای منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی آمده: «تلاش شبانهروزی رهبری و کارکنان ما با تمامی قوانین و مقررات سازمان منطبق بوده تا بتواند با پشتیبانی و اشتراک گذاشتن اطلاعات با دیگر کشورهای عضو سازمان بطور مساوی عمل کرده و در گفتگوهای صادقانه و بیپرده با دولتها در تمامی سطوح تفاهم داشته باشد.»
«کمیسیون بهداشت ملی چین» و وزارت امور خارجه این کشور نظری ارائه نکردهاند. اما در طول چند ماه گذشته، چین بارها از عملکردهای خود دفاع کرده و بسیاری از دیگر کشورها، از جمله ایالات متحده آمریکا، تنها قادر بودهاند با تأخیر طولانی چند هفتهای و حتا چندین ماهه در مقابل این ویروس از خود واکنش نشان بدهند.
لیو مینگژو یکی از مقامات رسمی بخش بینالمللی «کمیسیون بهداشت ملی» در یک کنفرانس مطبوعاتی در تاریخ ۱۵ مه ابراز داشت: «از زمانی که شیوع ویروس آغاز شد، ما اطلاعات خود را در مورد همهگیری با سازمان بهداشت جهانی و جامعه جهانی بطور مداوم و با شفافیت و روشهای مسئولانه به اشتراک گذاشتیم.»
طبق روایاتی که در خلال مصاحبهها، مدارک و اسناد سازمان بهداشت جهانی به دست آمده، رقابت برای دستیابی به شناسه ژنتیک ویروس بیماری کووید-۱۹ در روزهای پایانی ماه دسامبر ۲۰۱۹ آغاز شد. در همین زمان بود که پزشکان در شهر ووهان متوجه انبوهی از بیماران با تب و مشکلات تنفسی شدند که داروهای معمول برای درمان آنفولانزا بر آنان بیتأثیر بود. از این رو، آنها با ارسال نمونههای آزمایشی از بیماران خود به آزمایشگاههای خصوصی، در صدد یافتن پاسخ برآمدند.
در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۹، یکی از این آزمایشگاهها به نام «ویژِن مِدیکالز»، توانسته بود تا بیشتر اجزاء شناسههای زیستشناختی ویروس کرونا را که شباهتهای بسیار نزدیکی با ویروس «سارس» داشت، در کنار هم قرار بدهد. طبق گزارش اولیه توسط رسانه «کایشین»، یکی از انتشارات مالی چینی که تحقیقات جستجوگرانه انجام میدهد، و آسوشیتدپرس هم این واقعیت را بطور مستقل تأیید میکند، «ویژِن مِدیکالز» یافتههای خود را با مقامات ووهان و «انستیتو علوم پزشکی» چین در میان میگذارد.
در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۹، مقامات بهداشتی ووهان هشداری را در دوایر داخلی از پدیدهای غیرعادی صادر میکنند که این هشدار به رسانههای اجتماعی اینترنتی درز میکند. طبق مصاحبهای با «ساینتیفیک آمریکن»، عصر همان روز، خانم شی ژِنگلی یکی از کارشناسان ویروس کُرونا در «مؤسسه ویروسشناسی ووهان» که با پیدا کردن ارتباط میان ویروس «سارس» و غاری که محل زندگی خفاشها بود نامش بر سر زبانها افتاد، از پیدایش این بیماری جدید مطلع شد. در همان روز، شی ژِنگلی که در کنفرانسی در شانگهای شرکت داشت، با اولین قطار راهی ووهان شد.
روز بعد، گااو فو، عضو هیئت مدیره مرکز مهار امراض در چین، تیمی از کارشناسان را به ووهان گسیل کرد. همچنین، بنا به اظهارات دکتر مایکل رایان، رئیس بخش فوریّتهای سازمان بهداشت جهانی، این سازمان برای اولین بار در روز ۳۱ دسامبر از گروهی مستقل که راجع به شیوع بیماریها تحقیقات کرده و اطلاعات جمعآوری میکنند، از این بیماریِ تازه با خبر شد.
در روز اول ژانویه ۲۰۲۰، سازمان بهداشت جهانی رسماً درخواست دریافت اطلاعات بیشتر کرد. طبق قوانین بینالمللی، اعضای سازمان بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت وقت دارند پاسخ بدهند و دو روز بعد، چین گزارشی را به سازمان بهداشت جهانی تسلیم کرد که از ابتلای ۴۴ تن به این ویروس و بدون هیچ مرگ و میر از آن خبر میداد.
طبق اعلانی که بعدها بر روی تارنمای مؤسسهای که خانم شی برای آن کار میکند بازتاب پیدا کرد، تا ۲ ژانویه، خانم شی ژِنگلی، رمزگشایی کامل از شناسهی زیست شناختی این ویروس را انجام داده بود.
از زمان کشف رمز از ویروس «سارس»، ما شاهد پیشرفتهای چشمگیری در قابلیتهای تکنیکی دانشمندان چینی بودهایم، و این در حالیست که در خلال همین مدت گروهی از دانشمندان تحت رهبری سازمان بهداشت جهانی ماهها وقت صرف کردند تا این ویروس را در آن زمان شناسایی کنند. از این رو، دانشمندان جملگی بر این عقیده هستند که دانشمندان چینی، شناسهی ویروس بیماریزای ناشناخته در آن زمان را با سرعتی باورنکردنی فرموله و سرهمبندی کردند. اینبار، ویروسشناسان چینی طی چند روز ثابت کردند که این ویروس جدید، از خانواده ویروس کُرونا بوده که هیچگاه پیشتر دیده نشده. تدروس آدهانوم بعدها در این مورد اشاره کرده بود که «پکن، استانداردهای تازهای در واکنش به شیوع این ویروس را از آن خود کرده است.»
اما زمانی که اطلاعات به دست آمده میبایستی با جهانیان به اشتراک گذاشته میشد، اوضاع به کژراهه کشیده شد.
در ۳ ژانویه «کمیسیون بهداشت ملی» چین بیانیهی محرمانهای صادر کرد که طبق آن، به آزمایشگاههایی که بر روی ویروس جدید کار میکردند دستور میداد تا یا نمونههای خود را نابود کنند، یا آنها را به مؤسسات از پیش تعیین شدهای برای نگهداری بفرستند. این بیانیه که برای اولین بار توسط رسانه «کایشین» گزارش داده شد و آسوشیتدپرس نیز آن را دیده است، آزمایشگاهها را از انتشار هرگونه اطلاعاتی در مورد این ویروس بدون داشتن پروانه از سوی مقامات دولتی منع میکرد. این دستور، آزمایشگاه خانم شی ژِنگلی را از انتشار زنجیرهی ژنتیک و یا اعلام هشدار در مورد خطرات بالقوهی این ویروس جدید منع کرده بود.
قوانین مربوطه در چین حکم می کنند که مؤسسات پژوهشی، بدون داشتن مجوز از ردههای بالای مقامات بهداشت، اجازه ندارند هیچ آزمایشی را بر روی ویروسهای جدید که خطرات بالقوه با خود حمل میکنند انجام دهند. اگرچه هدف این قوانین حفظ موارد ایمنی در سوژهی تحت آزمایش است، اما در عین حال، آنها قدرتی را به ردههای بالای مقامات بهداشت اعطا میکنند که میتوانند به آزمایشگاههای سطوح پایینتر از خود دیکته کنند که چه میتوانند و چه نمیتوانند انجام بدهند.
در یکی از مقالات تحلیلی از شیوع این ویروس که مشترکاً توسط پروفسور ادوارد گو از دانشگاه ژِجیانگ و لی لانتیان یکی از دانشجویان سطح دکترا در دانشگاه نورتوسترن که در ماه مارس ۲۰۲۰ انتشار پیدا کرد آمده: «اگر جامعهی ویروسشناسان [چین] از استقلال بیشتری برخوردار میبود، مردم خیلی زودتر از خطرات مرگبار این ویروس جدید آگاهی پیدا میکردند.»
مقامات «کمیسیون بهداشت ملی» چین بعدها تکرار کردند که قصد آنها برقراری ایمنی در محیط آزمایشگاهی بوده و چهار آزمایشگاه دولتی دیگر را موظف کرده بودند تا با شناسایی همزمان زنجیر زیستشناختی این ویروس، نتایج دقیق و یکدستی را ارائه بدهند.
طبق دادههای انتشاریافتهی غیرعلنی که آسوشیتدپرس آنها را دیده، تا روز ۳ ژانویه، «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» توانسته بود تا بطور مستقل به زنجیرهی ژنتیک ویروس دست پیدا کند و دقایقی پس از نیمهشب در تاریخ ۵ ژانویه، سومین آزمایشگاه گمارده شدهی دولتی برای کشف شناسههای این ویروس، یعنی «آموزشگاه علوم پزشکی»، زنجیرهی این ویروس را رمزگشایی کرده و گزارش خود را در اختیار مقامات گذاشت. در مصاحبهای که در یکی از رسانههای دولتی بازتاب پیدا کرد، گفته شد که مدت زمان معطوف به دستیابی به این اطلاعات، کسب یک رکورد تازه با تلاشهای شبانهروزی بود.
با وجود این، در حالی که سه آزمایشگاه دولتی توانسته بودند بطور مستقل از شناسهی ژنیتیک این ویروسِ جدید رمزگشایی کنند، اما مقامات بهداشت چینی سکوت اختیار کردند. سازمان بهداشت جهانی با استفاده از توئیتر گزارش داده بود که تحقیقات در چندین مورد از نوعی از بیماریِ غیرعادیِ سینهپهلو در شهر ووهان که در ضمن، مرگ و میر نداشته، در حال انجام بود که «با کسب جزئیات بیشتر» اطلاع رسانیهای لازم به اشتراک گذاشته خواهند شد.
در این میان، «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» با مشکل کمبود کارشناس روبرو بود.
دولت چین ویروس را سانسور کرد!
از آنجا که مقامات چینی هشدارهای پزشکان خود در رابطه با مواجه شدن با موارد مشکوک را سانسور میکردند، هیچ گزارش تازهای از شهر ووهان در مورد واگیریهای تازه به مدت نزدیک به دو هفته بیرون داده نشد. در همین حین، پژوهشگران به نتایجی دست پیدا کرده بودند که نشان میداد این ویروس نوظهور، از نوعی پروتئین ناهمگون استفاده میکند تا خود را به سلولهای انسانی متصل کند. اجتماع این نوع از پروتئین بر سطح ویروس که از آن برای اتصال به سلولهای انسانی استفاده میشود، به شکل «تاج» (Corona) درآمده که این ویروس نام خود را از همین شناسه گرفته است.
طبق اظهارات یکی از کارمندان، که به دلایل امنیتی از افشای ناماش خودداری کرد، این پروتئین غیرعادی با توجه به نبود هرگونه مورد تازه از ابتلا به این ویروس، خیال برخی از پژوهشگران چینی در «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» را راحت کرده بود و آنها فکر میکردند که این ویروس به سادگی قادر به شیوع در میان انسانها نیست و شبیه به نوعی از ویروس کُروناست که باعث عارضهی تنفسی خاورمیانهای موسوم به «مِرس» (MERS) میشود.
به گفتهی لی ییزه یکی از پژوهشگران ویروس کُرونا در دانشگاه پنسیلوانیا ، پس از آنکه او به یکی از گزارشهای به بیروزن درزیافته در یکی از گروههای اینترنتی در مورد ویروسهای شبیه به «سارس» دست پیدا کرد، فوراً به این احتمال پی برد که این ویروس میتواند قابل انتقال میان انسانها باشد. لی ییزه اضافه میکند، اما تیمی که در «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» بر روی زنجیرهی ژنتیک ویروس کُرونا کار میکرد، فاقد کارشناسان مولکولشناسی بود و موفق به گرفتن مشاوره از دانشمندان خارج از این مرکز نشد. مقامات بهداشت چین هرگونه همکاری از سوی کارشناسان خارجی را پس زدند. این امتناع شامل منع ورود گروهی از دانشمندان هنگکنگی در یک تیم حقیقتیاب، و یک آمریکایی در دانشگاهی در چین، به شهر ووهان نیز میشد.
در روز ۵ ژانویه، «مرکز بهداشت بالینی عمومی شانگهای» تحت نظارت ژانگ یونگژِن، ویروسشناس معروف، آخرین مرکزی بود که به زنجیره زیست شناختی این ویروس دست پیدا کرد. او اطلاعات خود را به پایگاه دادههای «جِنبانک» ارسال کرد و به آگاهی «کمیسیون بهداشت ملی» رسانید. گزارشهای دریافتی در پایگاه دادههای «جِنبانک» معمولاً در انتظار بازبینی قرار میگیرند. ژانگ در گزارش خود هشدار داده بود که این ویروس جدید شبیه به ویروس «سارس» و به احتمال بالا مسری است.
در بیانیهای داخلی که از سوی این مرکز انتشار یافت و آسوشیتدپرس آن را دیده است، آمده: «این ویروس از طریق راههای تنفسی واگیر بوده و ما اِعمال اقدامات پیشگیرانه در مناطق عمومی را توصیه میکنیم.»
در همان روز، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که بر پایهی اطلاعات مقدماتی از چین، هیچ شواهدی مبنی بر واگیر بودن چشمگیر و یا انتقال این ویروس در میان انسانها موجود نبوده و لزوم ارائهی هیچ توصیهی مشخصی را برای مسافران نمیبیند!
روز بعد، «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» سطح وضعیت اضطراری را به دومین رتبه از بالا ارتقاء داد و کارکنان آن شروع به منزوی کردن ویروس، نوشتن راهنما برای انجام آزمایش و طراحی بستههای آزمایشی برای آن شدند. اما این مرکز، اختیار به صدا در آوردن زنگ خطر برای هشدار عمومی را نداشت و حتا ارتقاء سطح وضعیت اضطراری را از بسیاری کارکنان خود پنهان نگهداشته بود!
رقابت مرگبار دانشمندان چینی!
در ۷ ژانویه، گروه دیگری در دانشگاه ووهان زنجیرهی بیماریزای این ویروس را رمزگشایی کرده و به همان نتایجی دست پیدا کردند که خانم شی ژِنگلی پیشتر دست یافته بود. این امر به خانم شی ثابت کرد که آنها یک ویروس کُرونای نوظهور را شناسایی کردهاند. طبق اظهارات سه تن که با این امر آشنایی داشتند، کارشناسان «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» گفته بودند که به یافتههای خانم شی نمیتوان اطمینان داشت و نیازمند آن است تا پیش از انتشار این اطلاعات، دادههای وی تأیید شود. «کمیسیون بهداشت ملی» و وزارت علوم و فناوری چین که هر دو بر آزمایشگاه خانم شی نظارت دارند، مانع ترتیب دادن مصاحبهای با او شدند.
برخی بر این نظر هستند که دلیل بستن دهان دیگر دانشمندان آن بود که پژوهشگران «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» میخواستند اولین کسانی باشند که گزارش در مورد این ویروس نوظهور را انتشار میدهند. بنا به اظهارات لی ییزه کارشناس ویروس کُرونا، «آنها میخواستند تمام اعتبار را از آن خود سازند.»
شش تن که با ساختار موجود در این نهاد دولتی چین آشنایی دارند، اظهار کردهاند که رهبریِ «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» بارقابتهای حاد داخلی روبرو است. آنها ارتقاء شغلی کارمندان خود را منوط به انتشار تعداد مقالاتی که در جراید سطح بالا با نام آنها به چاپ برسند کردهاند و همین امر باعث شده تا دانشمندان دادههای خود را به اشتراک نگذارند!
روزها به سرعت میگذشت و برخی از کارمندان «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» از مدت زمانی که داشت طول میکشید تا این ویروس بیماریزا شناسایی شود شگفتزده بودند.
به گفتهی یکی از تکنیسینهای آزمایشگاهی که به دلایل امنیتی از آوردن ناماش خودداری کرد، «این تأخیر شکبرانگیز بود چرا که طی یک یا دو روز ما میتوانیم به نتایج زنجیرهی ژنتیک دست پیدا کنیم.»
در ۸ ژانویه، وال استریت ژورنال، با پیشدستی و فراهم کردن موجبات شرمساری برای مقامات چینی، گزارش داد که دانشمندان از نمونههایی که از بیماران سینهپهلو در شهر ووهان به دست آوردهاند، یک ویروس کُرونای نوظهور را شناسایی کردهاند. تکنیسین آزمایشگاهی که در بالا به او اشاره شد به آسوشیتدپرس گفت، که آنها خبر کشف ویروس را اولین بار در نشریه وال استریت ژورنال دیدند!
این مقاله، باعث خجلت مقامات سازمان بهداشت جهانی نیز شد. دکتر تام گرِین رئیس گروه مدیریت وقایع حاد در سازمان بهداشت جهانی گفت که این آژانس «دو چندان و به طرزی باورنکردنی احمق» به نمایش گذاشته شد. وَن کِرکهُو یکی از کارشناسان آمریکایی اذعان کرد که سازمان بهداشت جهانی در اعلام ویروس نوظهور «دیر پا به میدان گذاشته» و به همکاران خود گفته بود که فشار آوردن بر چین حیاتی بود.
دکتر مایکل رایان رئیس بخش فوریّتهای سازمان بهداشت جهانی نیز از کمبود اطلاعات از جانب سازمان خود ناراحت بود.
او با رجوع به استفاده از نمودارهای استاندارد از شیوع بیماریها که دانشمندان برای توضیح و نشان دادن درجات همهگیری مورد استفاده قرار میدهند، شاکی بود: «واقعیت آنست که دو تا سه هفته از وقوع این موضوع میگذرد، و ما هنوز یک تشخیص آزمایشگاهی نداریم، ما هنوز از سنین، جنسیت یا گسترش جغرافیایی این ویروس اطلاعی در دست نداریم، ما هنوز یک منحنی از شیوع این ویروس نداریم.»
پس از انتشار مقاله وال استریت ژورنال، رسانه دولتی چین رسماً کشف ویروس نوظهور کُرونا را اعلام کرد. اما اینبار نیز، مقامات بهداشت چین اطلاعات مربوط به زیستشناختی، آزمایشهای تشخیصی، یا دادههای مربوط به مبتلایان را که میتوانست حاکی از میزان عفونت این ویروس باشد منتشر نکردند.
کُرونای جدید راهی سفر دور دنیا شد…
حالا دیگر موارد مشکوک در حال سربرآوردن در منطقه بود.
در ۸ ژانویه، مأموران فرودگاه در تایلند زنی را که از ووهان سفر کرده بود و آبریزش بینی همراه با گلودرد و تب بالا داشت به کناری کشیدند. تیم پروفسور سوپاپورن واچاراپلواسادی از دانشگاه چااولالونگکورن به این نتیجه رسیدند که این خانم مبتلا به ویروس کُرونای نوظهور است؛ بسیار شبیه به آنچه مقامات چینی در اینباره توضیح داده بودند.
تا ۹ ژانویه، پروفسور سوپاپورن توانست بخشی از زنجیرهی ژنتیک را کشف و به دولت تایوان اطلاعرسانی کند. روز بعد او وقت خود را صرف جستجوی زنجیرههای مشابه کرد.
اما از آنجا که مقامات چینی دادهها در مورد هیچ زنجیرهای را منتشر نکرده بودند، پروفسور سوپاپورن قادر به یافتن زنجیرههای مشابه نشد و نتوانست به مقامات تایلندی ثابت کند ویروسی را که بر روی آن کار کرده بود همان ویروسی است که مردم ووهان به آن مبتلا شدهاند.
سوپاپورن گفته بود: «جریان از این قرار بود که باید صبر میکردیم و میدیدیم. وقتی چین دادهها را به اشتراک میگذاشت، میشد دید که آیا مشابه آنچه ما داشتیم بود یا نه.»
در ۹ ژانویه ۲۰۲۰، مرد ۶۱ سالهای که مبتلا به این ویروس بود در ووهان درگذشت. این اولین مورد مرگ شناخته شده در رابطه با این ویروس بود و تا دو روز بعد یعنی ۱۱ ژانویه علنی نشد.
مقامات سازمان بهداشت جهانی در جلسات داخلی خود شاکی بودند که دائم خواستار دادههای بیشتری بودهاند، به ویژه اگر این ویروس قابلیت سرایت از انسان به انسان را داشته باشد؛ اما تلاش آنان بیهوده بود.
دکتر گالیا نماینده چین در سازمان بهداشت جهانی گفته بود: «ما بطور رسمی و غیر رسمی درخواست اطلاعات بیشتری را در مورد میزان واگیری کردهایم. اما هروقت درخواست مشخصی میکنیم، چیزی نصیبمان نمیشود.»
گلهی دکتر مایکل رایان رئیس بخش فوریّتهای سازمان بهداشت جهانی این بود که چون چینیها با وجود الزام در برابر قوانین بینالمللی، کمترین اطلاعات را در اختیار ما قرار داده بودند، پس عملکرد بیشتری از طرف سازمان بهداشت جهانی امکانپذیر نبود. اما در عین حال او اشارهای هم به سپتامبر گذشته کرد که سازمان بهداشت جهانی دولت تانزانیا را به دلیل عدم در اختیار گذاشتن جزئیات کافی در مورد شیوع نگرانکنندهی بیماری ایبولا، با صدور بیانیهای غیرعادی بطور علنی سرزنش کرده بود.
دکتر رایان گفت: «ما باید با انسجام رفتار کنیم. واهمهی من آنست که با وجود نیّات خوب ما، به ویژه اگر اتفاق بدی در انتظار باشد، بسیاری انگشت اتهام را به سوی سازمان بهداشت جهانی نشانه خواهند گرفت.»
او اضافه کرد که با اشتراک گذاشتن فوری اطلاعات زیستشناختی این ویروس، چین میتواند «همیاری بزرگی» به جهان هدیه کند وگرنه دیگر کشورها در طی روزهای آینده مجبور خواهند بود از نو دست به اختراع چرخ بزنند.
بالاخره در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰، گروهی از «مرکز بهداشت بالینی عمومی شانگهای» تحت نظارت ژانگ یونگژِن، زنجیرهی ژنیتک این ویروس را در وبسایت virological.org قرار دادند که متعاقباً مورد بهرهبرداری دیگر پژوهشگران قرار گرفت تا بتوانند رهنمودهای لازم در مورد شناسههای بیماریزای این ویروس را با یکدیگر مبادله کنند. طبق اظهارات سه تن که در جریان این موضوع بودند، این عملکرد از سوی ژانگ موجب خشم مقامات «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» شد و روز بعد آزمایشگاه وی بطور موقت توسط مقامات بهداشت چین بسته شد.
ژانگ خواستار توضیح در این مورد از سوی «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» شد. «کمیسیون بهداشت ملی چین» که کار نظارت بر «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» را بر عهده دارد، چندین بار از زیر پاسخگویی و دادن مصاحبه شانه خالی کرد و هیچ پرسشی را در مورد ژانگ پاسخ نداد.
حال، سوپاپورن توانسته بود یافتههای خود را در مورد زنجیره ژنتیک این ویروس با اطلاعاتی که ژانگ درباره آن انتشار داده بود مقایسه کرده و ببیند که این دو ۱۰۰٪ با یکدیگر همخوانی دارند. این تأیید میکرد که فرد مبتلا در تایوان آلوده به همان ویروسی بود که در ووهان شناسایی شده بود. یک آزمایشگاه دیگر تایوانی نیز به همین نتیجه دست پیدا کرده بود. تاناراک پیلپات معاون دبیرکل بخش مهار امراض در وزارت بهداشت عمومی تایلند گفت: «در همان روز، تایلند این اطلاعات را در اختیار سازمان بهداشت جهانی قرار داد.»
طبق مدارکی که توسط آسوشیتدپرس به دست آمده، پس از آنکه ژانگ اطلاعات مربوط به زنجیرهی زیستشناختی این ویروس را بیرون داد، «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین»، «مؤسسه ویروسشناسی ووهان» و «آموزشگاه علوم پزشکی چین» به رقابت در انتشار یافتههای خود پرداخته و با کار شبانهروزی اطلاعات به دست آمده را مرور کرده، دادههای مبتلایان را جمعآوری و آنها را برای تأیید به «کمیسیون بهداشت ملی» ارسال کردند. بالاخره در روز ۱۲ ژانویه، هر سه نهاد دادههای خود را در GISAID، که پایگاهی برای به اشتراک گذاشتن دادهها در مورد زنجیرهی زیستشناختی ویروسها در میان دانشمندان است قرار دادند.
حال، بیش از دو هفته از زمانی که «ویژِن مِدیکالز» بخشهایی از زنجیرهی ژنتیک را رمزگشایی کرده، و بیش از یک هفته از زمانی که سه آزمایشگاه دولتی در چین زنجیرهی کامل زیستشناختی این ویروس را شناسایی کرده بودند میگذشت. در طول آن هفته، در حدود ۶۰۰ تن مبتلا به این ویروس شده بودند؛ یعنی افزایش آلودگی به این ویروس در این مدت تقریباً سه برابر شده بود.
با توجه به پیچیدگیهایی که در شناسایی زنجیرههای ژنتیک سلولهای بیماریزا موجود است، و با درک این واقعیت که دستیابی به نتایج درست همانقدر با اهمیت است که سرعت دستیابی به آنها، برخی از دانشمندان میگویند این میزان از وقفه آنقدرها هم نامعقول نیست. اشارهی این دانشمندان به شیوع ویروس «سارس» در سال ۲۰۰۳ است، که در ابتدا برخی از دانشمندان چینی به اشتباه بر این باور بودند که منشاء آن باکتری کلامیدیا بو که باعث بیماریهای جنسی میشود.
پیتر داسزاک رئیس «ایکو هِلث آلایِنس» نیز میگوید: «در شیوع یک بیماری، فشار بالایی وجود دارد برای اینکه مطمئن شد که آیا با اطلاعات درست به میدان آمدهایم. درواقع، این بدتر است که اطلاعات نادرست را به عموم بدهیم زیرا مردم اعتماد خود را به واکنش دولتها در قبال بهداشت عمومی از دست میدهند.»
با وجود این، برخی بدون ایجاد سر و صدا این پرسش را دارند که واقعا پشت صحنه چه اتفاقی افتاد.
این در حالیست که جان مکنزی یکی از کارشناسان امراض عفونی که در خلال شیوع این ویروس در یکی از کمیتههای فوریّتی سازمان بهداشت جهانی مشغول به کار بود، با ستایش از سرعت واکنش پژوهشگران چینی در رمزگشایی از زنجیرهی زیستشناختی این ویروس یاد کرده اما با اینهمه اظهار داشته که وقتی مقامات مرکزی در این ماجرا دخیل شدند، سرعت انتقال اطلاعات دقیق بطور چشمگیری کاهش پیدا کرد.
وی اضافه کرد: «یقیناً ما شاهد دورهای از بیخبری بودیم. این ویروس حتماً واگیر بوده. شما میدانید، این نکته مانند روز روشن است… من فکر میکردم آنها روراستی بیشتری را در آن مرحله از خود نشان بدهند.»
در ۱۳ ژانویه، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که تایلند موردی تأیید شده از ویروس را در آن کشور داشته و این امر مقامات چینی را تکان داد.
روز بعد، طی یک کنفرانسِ از راه دور محرمانه، یکی از مقامات بلندپایهی بهداشت چین دستور داد تا کشور، خود را برای یک بیماری فراگیر جهانی (پاندمیک) آماده ساخته و این شیوع را، همانطور که پیشتر آسوشیتدپرس گزارش کرده بود، شدیدترین چالش از زمانی که «سارس» در سال ۲۰۰۳ شیوع پیدا کرد خواند. صدها تن از کارمندان «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» در تمام کشور مشغول به رصد و قرنطینه کردن و آزمایش پزشکی تودهی مردم شدند.
با اینکه «مرکز مهار و پیشگیری امراض چین» بطور غیرعلنی شدت وضعیت اضطراری را در مرحلهی یک، یعنی بالاترین حد اضطرار، اعلام کرده بود، اما مقامات چینی هنوز میگفتند که شانس انتقال و سرایت مداوم این ویروس در میان انسانها پایین است!
در این میان، سازمان بهداشت جهانی فاقد یک عملکرد منسجم بود. ماریا وَن کِرکهُو در یکی از مصاحبههای مطبوعاتی گفته بود: «بطور یقین میزان محدودی از سرایت این ویروس در میان انسانها امکانپذیر است.» اما چند ساعت بعد، اینطور به نظر رسید که سازمان بهداشت جهانی حرف خود را پس گرفته و در توئیتی اعلام کرد: «تحقیقات مقدماتی توسط مقامات چینی نشان میدهد که هیچ شواهد روشنی دال بر سرایت این ویروس از انسان به انسان وجود ندارد!» بیانیهای که بعدها خوراک منتقدین این سازمان شد.
اسناد به ثبت رسیده نشان میدهند که دکتر لیو یونگیو یکی از مقامات بلندپایه در دفتر آسیاییِ سازمان بهداشت جهانی که تحصیلات پزشکی خود را در ووهان پشت سر گذاشته، به پکن سفر کرد تا تماس غیررسمی مستقیمی را با مقامات چینی برقرار کند. یکی از پزشکان ووهان و از همکلاسیهای پیشین دکتر لیو او را از انبوه بیمارانی که با عارضهی بیماری سینهپهلو بیمارستانهای شهر را پُر کرده بودند، با خبر کرد. بنا بر اظهارات یکی از کارشناسان بهداشت عمومی که در جریان این امر بوده، دکتر لیو از کارشناسان دیگری نیز خواسته بود تا خود را به ووهان برسانند.
در ۲۰ ژانویه، دکتر ژونگ نانشان یکی از پزشکان دولتی و معروف در امراض مُسری که در رأس گروهی از کارشناسان از سفر خود به ووهان در حال بازگشت بود، برای اولین بار و بطور علنی اعلام کرد که این ویروس نوظهور در حال واگیر کردن مردم است. تازه شی جینپینگ رئیس جمهوری چین در نطقی دستور داد تا «انتشار بهموقع اطلاعات در مورد شیوع این ویروس انجام و همکاریهای عمیق بینالمللی در این رابطه آغاز شوند.»
با وجود صدور این حکم، کارمندان سازمان بهداشت جهانی هنوز قادر به گرفتن دادههای دقیق کافی از چین درباره مبتلایان و شیوع ویروسی که به سرعت پیش میرفت نبودند. همان روز، آژانس بهداشت سازمان ملل متحد، گروه کوچکی را که دکتر گااودن گالیا، نماینده سازمان بهداشت جهانی در چین نیز در بین آنها بود، برای دو روز به ووهان فرستاد.
به آنها در مورد تعداد نگران کنندهای از موارد این شیوع که در دست بیش از یک دوجین پزشک و پرستار بود هشدار داده شده بود. اما آنها نه تنها «شجره سرایت» این ویروس را که جزئیات تماس با هر یک از مبتلایان را نشان میداد نداشتند، بلکه فاقد درک کاملی از میزان گسترش آن و کسانی که بیشترین خطر متوجه آنان میشد نیز بودند.
در یکی از نشستهای داخلی، دکتر گالیا گفته بود که در مورد سرایت این ویروس از انسان به انسان، همتاهای چینی آنان «رُک و بدون تناقض» سخن گفتند، و اینکه بحثی وجود داشت که آیا این سرایت میتوانست ادامهدار باشد یا نه. دکتر گالیا به همکاران خود در ژنو و مانیل گزارش داده بود که درخواست کلیدی چین از سازمان بهداشت جهانی این بود که آنان یاری کنند تا «بدون ایجاد سراسیمگی در میان مردم، در مورد این ویروس اطلاعرسانی شود.»
در ۲۲ ژانویه، سازمان بهداشت جهانی کمیته مستقلی را تشکیل داد تا در مورد اعلام موقعیت اضطراری در رابطه با بهداشت جهانی تصمیمگیری شود. پس از پشت سر گذاشتن دو نشستِ بدون نتیجه که منتهی به اختلاف نظر در میان کارشناسان شد، آنها از تصمیمگیری صرف نظر کردند و این در حالی بود که مقامات چینی با دستور به بستن دروازههای شهر ووهان، بزرگترین قرنطینهی تاریخ را در این شهر به اجرا گذاشتند. روز بعد، تدروس آدهانوم دبیرکل سازمان بهداشت جهانی، بطور علنی و صریح شیوع ویروس نوظهور کُرونا در چین را «محدود» اعلام کرد.
تا چندین روز، چین دادههای دقیقی بیرون نداد، و این در حالی بود که شمار موارد دیده شده از شیوع این ویروس در آن کشور به نقطهی انفجاری رسیده بود. طبق اظهارات یکی از کارشناسان پزشکی که تماس مستقیم با مقامات داشت، نگرانی مقامات شهر پکن به حد کافی هشداردهنده بود تا در مورد بستن دروازههای پایتخت نیز اقدام عملی بشود.
در ۲۸ ژانویه، تدروس و کارشناسان بلندپایه، از جمله رایان، سفر فوقالعادهای به منظور ملاقات با پرزیدنت شی و دیگر مقامات ارشد چین به پکن داشتند. مداخلهی مستقیم دبیرکل سازمان بهداشت جهانی در تحقیقات عملی مربوط به شیوع بیماریها بسیار غیرعادی است.
دکتر تام گرِین در یکی از نشستهای داخلی، در حالی که رئیساش در پکن بود گفت: «هر اتفاقی میتواند بیافتد و طغیانی به پا شود، یا اینکه هیچ ارتباطی برقرار نشود. خواهیم دید.»
در پایان سفر تدروس، سازمان بهداشت جهانی موافقت چین با پذیرش گروهی از کارشناسان بینالمللی را اعلام کرد. در ۲۹ ژانویه، طی یک کنفرانس خبری، تدروس تعریف و تمجید شایانی از چین کرد و تعهد این کشور را «شگفتانگیز» خواند.
روز بعد، ۳۰ ژانویه ۲۰۲۰، سرانجام، سازمان بهداشت جهانی، وضعیت بهداشت جهان را در حالت اضطراری اعلام کرد. باز هم تدروس آدهانوم از چین قدردانی کرد و چیزی در مورد عدم همکاری دولت این کشور نگفت.
تدروس گفت: «ما درواقع میبایست از چین برای آنچه میکند احترام و قدردانی خود را بیان میکردیم. چین اقداماتی باورنکردنی برای محدود کردن سرایت این ویروس به دیگر کشورها کرده است.»
*منبع: خبرگزاری آسوشیتدپرس
*ترجمه و تنظیم: داریوش افشار/ کیهان لندن (میانتیترها از کیهان لندن است)
این کارا همش برای باخت ترامپ تو انتخاباته
خدا به داد یتیمان کربلا برسد…………….
ادمایی مثل شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین و علی موسکویی (خامنف) و رجب طیب اردوغان و کیم جونگ اون و… یه سری کله پوک ابله دوزارین که فکر میکنن الان هم دوران عمر و هلاکوخان و جومونگ و غیرست و میخوان مثل اونا حکومت بکنن و یه تیکه اهن گرازه بزارن روی سرشون و بشن شاه و چند تا غلام سیاه هم اجاره کنن که تختشونو جابجا بکنه و مردم هم براشون تعظیم بکنن.کلا اینا مغزهاشون گندیده و تعطیله و متاسفانه چاههای نفت باعث شده تا این کله پوکهای تاریخ تا الان دوام بیارن و اشک ملتا رو در بیارن.باید تا خالی شدن چاههای نفت و یا جایگزین شدن سوختهای فسیلی صبر کرد تا این امپراطور عالیجنابا دیگه پولی نداشته باشن و لطف کنن و از ملت … بیرون و برن تو همون سر قبر هلاکوخان چادر بزنن.
کاپیتالیسم یا قدرت سیستم سرمایه داری که بر جهان امروز حکمفرماست ، یکی از این قدرتهای نوظهور در صحنه بینالملل ، چین کمونیست میباشد ، که سکه دو رویش ، یک طرف سیستم حکومتی کمونیست و طرف دیگرش ، ۲۰ تریلیارد دلار سرمایه گذاری در امریکا ، و انکه در مقابل سیستم حکومتی جهان غرب که دو روی سکه اش ، یک طرف سییتم لیبرالیسم و آن رویش بانکداری جهانی و رهبری و مدیریت اقتصاد جهان . حال چرا و چگونه ، این دو برنامه ای برای گذار از کرونا را ارائه خواهند کرد ، در اینده ای نه چندان دور شاهد خواهیم بود .