کاهش ۳۵درصدی درآمد ایرانیان در کمتر از یک دهه!

بانک مرکزی آماری پس از یک تأخیر طولانی، داده‌های اقتصادی چهار فصل سال ۹۸ را منتشر کرده است. در بخش مربوط به درآمدها مشخص شده درآمد سرانه خانوارهای ایرانی از سال ۹۰ تا کنون ۳۵درصد کاهش یافته است. همچنین وضعیت درآمدی ایرانیان در سال ۹۸ بدترین وضع را در ۱۶سال گذشته داشته است.

درآمد ملی مجموع درآمدهایی است که در طول سال از سوی اعضا و موسسات یک جامعه پدید می‌آید که درآمد حقوق‌بگیران، دستمزدها، سود سرمایه، درآمد حاصل از اجاره املاک و… را دربرمی‌گیرد. همچنین اگر مجموع درآمد ملی را به تعداد جمعیت کشور تقسیم کنیم، «درآمد سرانه» به دست می‌آید که میانگین درآمد شهروندان آن کشور است.

بر اساس گزارش بانک مرکزی تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار به ۶۲۸.۶ هزار میلیارد تومان رسیده بود که نمایانگر کاهش ۶.۸ درصدی بود. رشد اقتصادی در سال ۹۷ نیز معادل منفی ۶ درصد گزارش شده بود. در نتیجه قابل پیش‌بینی بود که درآمد ملی نیز در این سال‌ها در معرض اُفول قرار گرفته باشد.

درآمد ملی ایران در سال گذشته (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰) به ۳۹۳.۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. این عدد در قیاس با سال ۹۷، افت ۵.۸ درصدی را نشان می‌دهد. این رقم بر اساس داده‌های در دسترس، دست‌کم از سال ۱۳۸۴ در کمترین سطح قرار می‌گیرد. یعنی در فاصله ۱۵ سال، درآمد ملی ایرانیان هیچ تغییری نکرده است و نسبت به ابتدای دهه ۹۰، در حدود ۲۹ درصد افت کرده است.

در این گزارش آمده که «به نظر می‌آید اوج گرفتن تورم در دهه ۹۰ و از آن طرف افول حجم اقتصاد ایران در اثر تحریم، بیشترین اثر را بر افت درآمد ایرانیان داشته است.»

روزنامه دنیای اقتصاد با در نظر گرفتن داده‌های بانک مرکزی و با استفاده از برآوردهای جمعیتی مرکز آمار از سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۵ و همچنین پیش‌بینی‌های جمعیتی این مرکز از سال‌های ۹۶ تا ۹۸، درآمد سرانه هر ایرانی را محاسبه کرده است.

دو عدد برای محاسبه درآمد سرانه وجود دارد: درآمد جاری و درآمد به قیمت‌های ثابت. بر این اساس، درآمد سرانه هر ایرانی در سال گذشته به قیمت‌های جاری در حدود ۲۲.۵ میلیون تومان بوده است. اما برای مقایسه این درآمد با سال‌های دیگر، نیاز است که اثر تورم از آن استخراج شود. به همین دلیل باید از داده‌های درآمد ملی به قیمت ثابت استفاده کرد.

با توجه به جمعیت حدوداً ۸۳ میلیونی کشور در سال گذشته، درآمد سرانه هر ایرانی به قیمت ثابت سال ۹۰، به ۴.۷ میلیون تومان در ماه کاهش پیدا کرده است. عددی که در قیاس با سال ۹۷، افت ۷ درصدی را نشان می‌دهد.

بانک مرکزی داده‌های حساب‌های ملی به قیمت ثابت سال ۹۰ را از سال ۱۳۸۳ منتشر کرده است که بر اساس این داده‌ها، درآمد سرانه سال ۱۳۹۸ کمترین میزان در طول ۱۶ سال گذشته بوده است.

درآمد سرانه هر ایرانی در سال گذشته در قیاس با سال ۹۰ بیش از ۳۵ درصد کاهش پیدا کرده است. یعنی یک‌ سوم از درآمد ایرانیان از بین رفته است. این عدد حتی در قیاس با سال ۸۳ نیز افت ۱۷ درصدی را نشان می‌دهد!

از سوی دیگر بر اساس گزارش بانک مرکزی «پس‌انداز ناخالص ملی» که از چهار متغیر «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص»، «تغییر در موجودی انبار»، «خالص صادرات کالاها و خدمات» و «خالص درآمد عوامل تولید از خارج» تشکیل شده اما بیشتر به سرمایه‌گذاری در کشور ارتباط دارد نیز کاهش پیدا کرده است.

بر اساس داده‌های بانک مرکزی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال گذشته با افت ۵.۹ درصدی روبرو شده است. بر اساس این آمار، بیشتر کاهش صورت گرفته در بخش سرمایه ثابت ناخالص در بخش دولتی بوده است. سرمایه‌گذاری دولتی بخش ساختمان رشد منفی ۲۴.۸ درصدی را ثبت کرده است، همچنین بخش ماشین‌آلات نیز با رشد منفی ۱۰.۸ درصدی اثر قابل توجهی بر کاهش سرمایه‌گذاری در کشور داشته است.

از سوی دیگر خالص صادرات نیز در سال گذشته به ۹۶.۳ هزار میلیارد تومان رسیده است که در قیاس با سال قبلش افت ۲۷ درصدی را نشان می‌دهد.

در مجموع میزان پس‌انداز ناخالص ملی نیز در سال گذشته با افت ۲.۴ درصدی به ۱۷۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. این عدد بر اساس داده‌های در دسترس بانک مرکزی، حداقل از سال ۹۲ در کمترین سطح قرار می‌گیرد.