دولت روحانی به تازگی از طرحی به عنوان طرح «برق امید» رونمایی کرده که بر اساس آن هزینه برق مصرفی خانوارهای با مصرف کم «رایگان» خواهد شد. حسن روحانی مدعی است این طرح کمک به اقشار «مستضعف» جامعه را در نظر دارد.
رضا اردکانیان وزیر نیرو از مصوبه هفته جاری هیئت وزیران برای «رایگان» شدن هزینه برق ۸.۴ میلیون مشترک برق که مصرف برق آنها پایین‌تر از میانگین مصرف خانوار است» خبر داده است.
حسن روحانی درباره این طرح که از آن به عنوان طرح «برق امید» یاد شده گفته که «این اقدام برای اولین‌بار در تاریخ جمهوری اسلامی صورت می‌گیرد» و بر اساس آن «هزینه برق برای خانوارها و اقشار مستضعف رایگان می‌شود.»
در حالی که وزیر نیرو تعداد مشترکان یا همان خانوارهای مورد نظر این طرح را ۸.۴ میلیون عنوان کرده و مدعی شده «هم‌اکنون ۸٫۴ میلیون مشترک برق می‌توانند از برق رایگان استفاده کنند و با اقدامات وزارت نیرو این امار افزایش خواهد یافت»، حسن روحانی در ادعایی عجیب تعداد خانوارهایی را که قرار است این طرح شامل آنها شود ۳۰ میلیون اعلام کرده است! یعنی اگر هر «خانوار» را فقط ۲ تن حساب کنیم، که البته ثبت احوال در ایران تعداد متوسط هر خانواده را ۳.۳ حساب می‌کند، طرح ادعایی «برق رایگان» که یادآور وعده‌های ۴۱ سال پیش رهبر انقلاب اسلامی است، یک جمعیت ۶۰میلیونی را شامل می‌شود! این رقم غیرواقعی بیانگر این واقعیت است که از یکسو مقامات جمهوری اسلامی به همان وعده‌های آبروباخته‌‌ی چهار دهه پیش روی آورده‌اند و از سوی دیگر حرف‌های مقامات نظام از جمله حسن روحانی و اعضای دولت‌اش را نباید جدی گرفت!
با اینهمه وزیر نیرو تلاش کرده تا طرحی را که خود دولت نیز جزئیات آن را نمی‌داند توضیح بدهد. وی گفته، بر اساس طرح «برق امید» مشترکان خانگی برق به سه گروه «کم‌مصرف»، «خوش مصرف» و «پرمصرف» تقسیم می‌شوند و شرط رایگان بودن هزینه برق منوط به مصرف پایین‌تر از میانگین مصرف خانوار است و خانوارهای میان‌مصرف نیز با کاهش مصرف خود می‌توانند از این امکان برخوردار شوند.
اردکانیان همچنین گفته است: «قرار است پنل‌های خورشیدی کوچک در پشت بام‌های خانه‌ها نصب شود و با سیستم بانکی هم هماهنگ‌هایی صورت گرفته تا کسانی که مشکل مالی برای خرید این پنل‌ها دارند با کارمزد کم آن را دریافت کنند تا با نصب این پنل‌ها کاهش مصرف انرژی داشته باشند.»
اردکانیان اما به نکته‌ای اشاره کرده که احتمال اینکه این طرح نیز مانند ده‌ها طرح دیگر دولت در مراحل نخستین یا اجرای نهایی متوقف شود یا با مشکلاتی اساسی روبرو شود وجود دارد چرا که هنوز جزییات این طرح برای خود دولت و وزیر نیرو هم مشخص نیست. وی گفته است: «هیئت وزیران به منظور تدوین دستورالعمل‌های دقیق این طرح فرصتی دو ماهه در نظر گرفته است و با توجه به اینکه نیاز است این طرح بطور شفاف برای مردم بیان شود لذا از فرصت دو ماهه به این منظور استفاده خواهد شد.»
حسن روحانی نیز هفته جاری در دیدار با علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی از رایگان شدن برق ۳۰ میلیون خانوار خبر داده و گفته است: «شرط رایگان بودن هزینه برق منوط به مصرف پایین‌تر از میانگین مصرف خانوار است و خانوارهای میان‌مصرف نیز با کاهش مصرف خود می‌توانند از این امکان برخوردار شوند.»
با وجود مشکلات بودجه‌ای دولت و همچنین اخطارهای پیاپی مسئولان وزارت نیرو درباره قطع برق به دلیل کمبود منابع در هفته‌های گذشته، مشخص نیست منابع مالی این طرح از کجا تأمین خواهد شد.
رضا اردکانیان در این‌باره توضیحی بسیار کلی داده و گفته که منابع مالی طرح برق امید از محل صرفه‌جویی‌های صورت گرفته به منظور تولید برق برای پوشش پیک مصرف در هر سال تأمین خواهد شد.
یکی دیگر از ابهامات این طرح موضوع شناسایی مشترکان کم مصرف است که ظاهرا مشمول «رایگان شدن» برق می‌شوند. روزنامه اعتماد در گزارشی در این‌باره می‌نویسد: «هنوز مشخص نیست که با طرح تازه دولت، مشترکان پر مصرف یا کم مصرف و حتی میان مصرف، قرار است با چه ساز و کاری شناسایی شوند؟ حتی برخی دیدگاه‌ها وجود دارد که معتقد است تقسیم‌بندی مشترکان به پر مصرف و کم مصرف موجب دشواری شناسایی خانوارهای مشمول حمایت و جریمه می‌شود. مثلاً فرض کنید که مصرف ماه‌های غیر گرم الگوی مصرف ۲۰۰ کیلووات ساعت دارد. بنابراین خانوارها با مصرف ۱۹۹ کم‌مصرف خواهند بود و حتی با یک کیلووات ساعت بیشتر مصرف برق، یعنی ۲۰۱ کیلو وات ساعت در دسته پر مصرف‌ها قرار می‌گیرند. ضمن اینکه پایه آماری شناسایی مشمولان طرح «برق امید» اگر قرار باشد که «مصرف خانوار» باشد؛ کار از این هم سخت‌تر می‌شود. ضمن اینکه شرایط آب و هوایی کشور در مناطق و فصول مختلف موجب شده مصرف انرژی برق بسیار متفاوتی را در پی داشته باشد.»
روزنامه اعتماد در این گزارش به مشکلات صنعت برق ایران نیز اشاره کرده و نوشته است: «در حال حاضر ۴۱ نیروگاه خصوصی تولیدکننده ۳۲ هزار مگاوات برق در ایران هستند. این آمار نشان می‌دهد که ۶۰ درصد برق ایران توسط بخش خصوصی تولید می‌شود و پیش‌بینی شده که تا سال ۱۴۰۰، تولید ۸۰ درصد برق کشور بر دوش این بخش باشد. فاصله زیاد قیمت تمام شده و آنچه از مردم اخذ می‌شود شکافی برای حضور بخش خصوصی در این صنعت ایجاد کرده و مسئولان وزارت نیرو بر این باورند که تفاوت قیمت تمام‌شده و تعرفه تکلیفی از عمده‌ترین مشکلات صنعت برق به حساب می‌آید که پس از هدفمند شدن یارانه‌ها به این صنعت تحمیل شده است، چرا که صنعت برق به ازای هر کیلووات فروش برق به‌طور تقریبی ۵۵ تومان ضرر می‌کند که در مجموع سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌شود.»
