با خیز موجی از گرانی فولاد در بازار ایران، یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفته بررسی‌ها نشان می‌دهد این مشکل از جانب تولید نیست و مسئله از توزیع است. همزمان با تورم شدید در بازار فولاد، گزارش‌هایی درباره حضور یک مافیای مورد حمایت دولت در این بازار منتشر شده است.
محسن دهنوی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ضمن بازدید از خطوط تولید فولاد مبارکه اصفهان، با اشاره به نوسانات شدید قیمت در بازار فولاد و همچنین میلگرد و سیمان، گفته که «با بررسی‌های صورت‌گرفته با سرپرست پیشین وزارت صمت و رئیس بورس کالا به این نتیجه رسیدیم که این مشکل از جانب تولید نیست و بخش بزرگی از این مشکلات ناشی از توزیع نادرست است.»
محسن دهنوی با اشاره به انتقادهای مصرف‌کنندگان از وجود واسطه‌هایی که باید محصول را از آنها تهیه کنند، بر رسیدن به راهکاری که مصرف‌کننده‌ی اصلی بتواند بدون واسطه محصول را دریافت کند تأکید کرده است.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در حالی این سخنان را مطرح کرده که همواره سایه مافیا بر بازار فولاد ایرن سنگینی می‌کرده و گزارش‌هایی درباره عملکرد این مافیا و اثر ویرانگرش بر بازار فولاد منتشر شده است.
حسن خسته بند عضو کمیسیون عمران دهمین دوره مجلس شورای اسلامی اسفندماه ۹۷ وجود مافیای فولاد را یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت مسکن عنوان کرده بود: «در شرایط کنونی مافیای پیچیده در بازار فولاد مستقر هستند و آنها قیمت این تجهیزات را به میزان دلخواه بالا می برند و هیچ کسی نسبت به این مسئله واکنشی نشان نمی دهد.»
خبرگزاری ایلنا آخر اردیبهشت سال جاری در گزارشی اعلام کرده بود: «به دنبال پافشاری وزارت صنعت، معدن و تجارت بر اجرای سیاست‌های دستوری و تعیین قیمت محصولات فولادی، رانت عظیمی بین دلالان این بازار در حال توزیع است که همین رانت ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی را در سال جهش تولید برای تولیدکننده واقعی به همراه دارد. به طوری که این وزارتخانه به‌دلیل اعمال مداخله در سازکار قیمت‌ها با توجه به عرضه ماهانه ۳۰۰ هزار تن ورق فولادی در بازار رسمی کالا و اختلاف قیمت آن با بازار آزاد، سالانه معادل ۲۴ هزار میلیارد تومان رانت در این صنعت توزیع می‌کند. رانتی که جریان توزیع آن حتی پس از برکناری تغییر دو وزیر در این وزارتخانه نیز ادامه دارد.»
فرشید پورحاجت دبیر کانون سراسری انبوه سازان نیز تیرماه گذشته با انتقاد از عدم نظارت وزارت صمت در بازار فولاد و آهن آلات، گفته بود که «در این بازار مافیا جولان می‌دهد و قیمت‌ها روزانه در حال افزایش است.»
پورحاجت گفته بود که «هیچ کمبود و مشکل برای تولید و فروش فولاد در کشور نداریم، اما متاسفانه در نبود نظارت شرکت‌های فولاد از انحصار موجود در بازار سوءاستفاده می‌کنند. او با بیان این که «این انحصار به رانت تبدیل شده» افزوده بود که «این مسئله باعث شده تا قیمت فولاد به صورت روزانه افزایش یابد، هیچ اقتصادی چنین اتفاقی را نمی‌تواند بپذیرد.»
هفته گذشته نیز وبسایت «افق» با انتشار گزارشی جزییاتی از فعالیت مافیای فولاد در کشور را منتشر کرد. در این گزارش آمده بود که «شرکت‌های فولادی می بایست ۴۰ درصد ورق فولادی خود را در بورس کالا عرضه کرده و مابقی را در بازار آزاد و با نرخ متناسب به فروش برسانند. چند هفته پیش و درست زمانی که مدرس خیابانی قائم مقام وزارت صنعت، معدن و تجارت بود قرار بر این شد تا در راستای شفاف‌سازی بازار فولاد عرضه‌ها در بورس صورت پذیرد اما در همین چند هفته اخیر شاهد نابسامانی‌هایی در این بازار بودهایم.»
در این گزارش به نقل از رسول علی محمدی کارشناس بورس کالا آمده که «قیمت ورق فولادی در خارج از بورس و با توجه به نرخ دلار آزاد قیمت گذاری می‌شود. بعضا شاهد افزایش ۳۰ درصدی این محصول در بازار آزاد هستیم و یکی از دلایلش این است که گاهی معاملات برای افراد غیر مرتبط تخصیص داده می‌شود.»
رسول علی محمدی گفته که گاهی مشتریان به جای دریافت بدهی‌های خود ورق فولادی دریافت می‌کنند که همین مشتریان که بخشی از آن ها را شرکت‌های اقماری تشکیل می دهند، این ورق‌ها را در خارج از بورس عرضه می‌کنند که همین امر سبب افزایش قیمت ها در بازار آزاد می‌شود.»
به گفته این کارشناس بورس «در بازار آزاد معلوم نمی‌شود که این محصول با چه قیمتی و به چه گروه‌هایی به فروش می‌رسد و از آنجایی که عمده عرضه‌ها خارج از بروس انجام می‌شود بنابراین نظارت بر آنها بسیار سخت‌تر است. دولت با تخصیص ۴۰ درصد عرضه ورق فولادی هر خریداری در بورس کالا در ظاهر از صنایع پایین‌دستی حمایت کرده است اما به نوعی به عده‌ای سودجو رانت داده است که درنهایت دود این اقدامات تنها به چشم مصرف‌کننده نهایی می‌رود.»
کارشناس دیگری که در این گزارش از او به عنوان «عباسی» نام برده شده از مافیایی سه نفره گفته که با رانت دولتی تنها طی یک ماه ۱۶۰ میلیارد تومان سود به جیب زده‌اند: «در مورد ورق‌های فولادی اخبار زیادی از عرضه بالای این محصول خارج از بورس به گوش می‌رسد مسئله مهم این است که چرا باید چنین رانتی در این بازار مهم ایجاد شود که یک نمونه از نتایج آن هم در داستان یک شرکت فولاد مشخص بود که بر اساس آن تنها ۳ نفر در یک ماه ۱۶۰ میلیارد تومان سود کسب کردند.»
این کارشناس افزوده است: «سودهایی که حتی نسبت به این روزهای بازار بورس هم غیر قابل دستیابی است و در طرف مقابل اما تولید کنندگان نیازمند تامین نیاز آنی خود هستند و زمانی که این ورق ها در بورس عرضه می‌شوند بعد از گذشت دو ماه به دست خریداران می‌رسند و همین امر آن ها را وادار به تأمین نیاز خود خارج از فضای بورس کرده است.»
بهمن آرمان اقتصاددان پیشتر در رابطه با فعالیت گسترده این مافیاها گفته بود: «در ایران برخی گروه‌ها در حالی دست به این‌گونه جریان‌سازی‌ها می‌زنند که متاسفانه در بدنه قدرت ذی‌نفوذ بوده و در تصمیم‌گیری‌ها نیز از توان اعمال نظر برخوردارند. به‌عنوان مثال، در حالی سندیکای لوله و پروفیل مدام بر طبل گرانفروشی و رشد کاذب قیمت‌ها در بخش محصولات فولادی می‌کوبد که باید به این نکته مهم توجه داشت که در کشوری با نرخ تورم بالای ۴۰ درصد، نمی‌توان از تولیدکننده انتظار داشت که این تورم را در نرخ فروش خود اعمال نکند و ادعای گرانفروشی در حوزه فولاد به هیچ وجه درست نیست.»
