در آخرین روز کاری بازار ارز در هفته جاری دلار آمریکا روز پنجشنبه ۲۷ هزار تومان معامله شد. قیمت سکه و طلا نیز روند افزایشی خود را ادامه داد و هر تمام سکه ۱۳ میلیون تومان قیمتگذاری شد. از سوی دیگر صفهای خرید دلار در بازار ارز ادامه دارد و مردم برای خرید دلاری که قیمتش مرتب بالا میرود جمع میشوند.
قیمت ارز در هفته جاری با افزایش چشمگیری روبرو شد. قیمت هر دلار آمریکا در روز پنجشنبه ۲۷ شهریور ۱۳۹۹ به ۲۷۲۰۰ تومان، هر یورو به ۳۲۰۰۰ و هر پوند بریتانیا به ۳۴۰۰۰ تومان رسید.
قیمت طلا و سکه نیز همچنان افزایش یافته. هر سکه ۱۳ میلیون تومان و هر نیم سکه ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و هر ربع سکه ۳ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان معامله شد.
افزایش نرخ ارز در حالی ادامه دارد که عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی همچنان از بهبود شرایط بازار سخن میگوید. عبدالناصر همتی ۱۷ امرداد سال جاری در حالی که دلار تا ۲۳ هزار تومان معامله میشد، اعلام کرده بود که «همین امروز و فردا قیمت ارز را پایین خواهیم آورد و به مردم ثابت خواهیم کرد دولت هیچوقت به فکر گران کردن ارز برای جبران کسری بودجه نبوده است.»
احسان سلطانی تحلیلگر مسائل اقتصادی گفته که در سه سال اخیر نرخ دلار عملا ۷ برابر شده یعنی ارزش پول ملی به یک هفتم سه سال اخیر رسیده و دلیل عمده این وضعیت، سوء مدیریت دولت و بانک مرکزی است.
احسان سلطانی گفته است: «در روزهای اخیر بار دیگر بازار ارز دچار شوک دیگری شده و قیمت دلار به بالای ۲۷ هزار تومان رسیده و بانک مرکزی هر روز با یک تصمیم جدید سعی دارد که با ایجاد محدودیت یا تغییر نرخ صرافی و نیما و… تعادل نسبی ایجاد کند و از نوسان شدید جلوگیری نماید. اما واقعیتهای بازار و اقتصاد فراتر از این تصمیمگیریهای مقطعی بانک مرکزی و حضور عدهای سفته باز برای کسب سود در بازار کم عمق آزاد ارز است.»
این تحلیلگر اقتصادی افزوده است که «در سه سال اخیر نرخ دلار عملا ۷ برابر شده است یعنی ارزش پول ملی به یک هفتم سه سال اخیر رسیده است. لذا به نظر میرسد که فشار تحریمها تنها یک بهانه است و دلایل عمده دیگری باید برای این وضعیت برشمرد که مهمترین آن سوء مدیریت دولت و بانک مرکزی است که از منابع در اختیار دولت و امکانات کشور به خوبی استفاده نمیکنند و عملا دست بانکها را در خلق پول باز گذاشتهاند و عدهای عامل عمده رشد نرخ ارز هستند. لذا آنچه در بازار بهانه میکنند که سوداگران در بازار هستند و یک عده مشغول خرید و فروش در صرافی یا کف خیابان فردوسی و… هستند اینها در مقابل عرضه و تقاضای اصلی ارز، و هزاران میلیارد تومان خلق پول بانکها و گردش مالی آنها عددی نیستند و نمیتوانند روی قیمت دلار اثرگذار باشند. چون تقاضای جدی ندارند و این بازار کم عمق است و لذا مشکل را باید در جای دیگری مدیریت کنند.»
یکی دیگر از مسائلی که با گرانی ارز برجسته شده، هجوم مردم برای خرید دلار است. هجومی که برخی نسبت به آن انتقاد دارند و برخی آن را از سر ناچاری و استیصال ارزیابی کرده و واکنشی طبیعی میدانند.
سعید معیدفر جامعهشناس در اینباره به روزنامه اعتماد گفته است «اینکه مردم برای خریدن دلاری که نرخش به بالای ۲۵ هزار تومان رسیده است، به بازار هجوم برده و حتی با همدیگر درگیر میشوند، نشان از این دارد که هول و ولای مالی دارند و از آینده اقتصادیشان بسیار نگران هستند. البته این نگرانی بر اساس شرایط موجود، کاملاً طبیعی است.»
این استاد بازنشسته دانشگاه تهران افزوده است: «درواقع سقوط بورس، تورم لجامگسیخته، بهمریختگی بازار و همچنین بالا رفتن روز به روز قیمتها و… نگرانیهایی را به ذهن جامعه و افکار عمومی تزریق کرده است.»
این جامعهشناس گفته که «وقتی مردم نگران از دست دادن داراییها و کاهش ارزش پولشان هستند، به صرافت میافتند که بالاخره از طریق ورود به بازارهای مختلف خودشان را از ضررهای مالی نجات بدهند. به همین دلیل حالا که بازار بورس بهم ریخته است، بازار دلار و سکه، سکه شده است. در چنین حالتی است که حتی مشاهده میشود مردم با یکدیگر درگیری هم پیدا میکنند چرا که به قاعده، بالا رفتن تقاضا ولع و حرص را نسبت به خرید بالا میبرد که در جامعهشناسی به این حالت «پویایی گروهی» گفته میشود و آدمها تحت تاثیر هیجانات، ناهنجاریهایی هم از خود بروز میدهند.»
سعید معیدفر همچنین گفته «به نظر میرسد حاکمیت نگرانی خاصی در این فضای پر از فراز و فرود ندارد. مردم هم در این شرایط دشوار هیچ پناهی برای خود ندارند. این موقعیت جامعه ما را به سرعت به سمت بیاعتمادی سوق میدهد که میتواند هشداری جدی باشد. چرا که وقتی رابطه مردم و حاکمیت سرد شود، یک جامعه نخواهد توانست هدفهایش را محقق کند.»
این جامعهشناس معتقد است این «شرایط نگرانکننده پایدار خواهد بود و نمیتوانیم امیدی به کاهش مشکلات داشته باشیم.»