دبیر ستاد تنظیم بازار از روند تأمین ارز واردات کالاهای اساسی گلایه کرده و گفته روند پر نوسان تأمین ارز ممکن است برنامههای واردات کالاهای اساسی را دچار مشکل کند. قیمت کالاهای اساسی در حالی با افزایش چشمگیری روبروست که مقامات دولتی مدعی هستند این کالاها به وفور وارد و تولید میشوند و اشکال از «محتکران» و «گرانفروشان» است.
محمدرضا کلامی دبیر ستاد تنظیم بازار شامگاه سهشنبه ۱۵ مهرماه ۱۳۹۹در گفتگو با بخش خبری ساعت ۲۱ شبکه اول صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت که هنوز یک سوم ارز مصوب برای واردات کالاهای اساسی تخصیص داده نشده است.
دبیر ستاد تنظیم بازار توضیح داده است: «قرار شد بانک مرکزی ۸ میلیارد دلار منابع برای واردات کالاهای اساسی اختصاص دهد و ۱ میلیارد دلار نیز از محل تأمین ریال و ما به التفاوت تأمین شود که مجموع ارز اختصاص یافته به واردات کالاهای اساسی ۹ میلیارد دلار در سال ۹۹ است.»
به گفته محمدرضا کلامی «سهم واردات روغن خام و ۴ قلم نهادههای دامی، شش و چهار دهم میلیارد دلار و سهم دارو دو و نیم میلیارد دلار و سهم کتاب دانشآموزی و نهادههای کشاورزی ۱۰۰ میلیون دلار است. برای واردات روغن خام و ۴ نهاده دامی باید در ۶ ماهه نخست سال ۴.۴ میلیارد دلار دریافت میکردیم، اما تاکنون سه و نیم میلیارد دلار اختصاص یافته و از این مبلغ ۳ میلیارد دلار تأمین شده است.»
دبیر ستاد تنظیم بازار گفته که «بقیه برای واردات گندم و چند قلم کالای اساسی که در فروردین و اردیبهشت وارد شد اختصاص یافته است و برای روغن خام و نهادههای دامی حدود ۸۰ درصد کد تخصیص دریافت شده و از این مبلغ حدود ۶۰ درصد کد تأمین گرفته است.»
محمدرضا کلامی هشدار داده که روند پر نوسان تأمین ارز ممکن است برنامهها را دچار مشکل کند و ۸۰ درصد مبلغ تخصیص یافته یک ماه زمان میخواهد که تبدیل به ریال شود.
جدا از آنکه دولت در تخصیص ارز واردات کالاهای اساسی به صورت سلیقهای و بینظم عمل میکند اما به نظر میرسد رانتخواران و «خودی»ها برای دریافت ارز و پیشبرد اهداف مافیایی خود مشکلی ندارند. یکی از مهمترین کالاهایی که شیوه واردات و قیمتگذاری آن دامپروران و مرغداران را به ورشکستگی کشانده و قیمت پروتئینهای حیوانی در بازار ایران را نجومی کرده، نهادههای دامی است.
نهادههای دامی چون سویا و ذرت از جمله کالاهای وارداتی است که بر اساس گزارشها مافیای واردات آن نزد یک خانواده «مدلل» است. اگر چه پیشتر گزارشهای پراکنده و ناقصی درباره این مافیا در رسانهها منتشر میشد اما اکنون برخی فعالان اقتصادی در صدا و سیما و رسانههای حکومتی نسبت به فعالیتهای این مافیا اعتراض دارند.
برای نمونه هدایت اصغری، مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری تولیدکنندگان مرغ تخمگذار در گفتگو با وبسایت «نود اقتصادی» گفته «اختلاف قیمت مصوب نهادههای دامی و بازار آزاد به جیب امثال آقای «مدلل» میرود! «مدلل» راحتتر از دیگر واردکنندهها از بانک مرکزی ارز دولتی میگیرد.
هدایت اصغری گفته که آقای مدلل (بزرگترین واردکننده نهادههای دامی به کشور) و واردکنندگانی مثل ایشان بازار را مدیریت میکنند. نقص نظامات برنامهریزی در وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی و سازمانهای مرتبط توسط امثال آقای مدلل مدیریت میشود:
سمیه رفیعی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز گفته است: «افزایش قیمت مرغ و دیگر کالاهای اساسی همچون زنجیرهای به هم مرتبط هستند که این مهم به تدابیر مدیریتی و اجرایی باز میگردد چراکه بسیاری تصمیمگیریها در حوزه اجرا سلیقهای است و خط و مش مشخصی را دنبال نمیکند و در نهایت دود این عملکرد سلیقهای و پراکندگی تصمیمگیری در کلان اجرایی، به چشم مردم و مصرفکننده میرود.»