مقامات دولتی و اصلاحطلبان نسبت به بهبود وضعیت اقتصاد کشور در صورت حضور جو بایدن در کاخ سفید ابراز امیدواری میکنند اما برخی فعالان اصولگرا و کارشناسان اقتصادی مشکل اقتصاد ایران را کلانتر از تحریم ارزیابی میکنند و آن را از زوایای مختلف مربوط به مسائل داخلی میدانند.

در شرایطی که نتیجهی رسمی انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده هنوز اعلام نشده است اما مقامات دولت تدبیروامید امیدوار هستند با پیروزی جو بایدن مذاکرات میان دو آمریکا و جمهوری اسلامی به سرعت آغاز و در پی آن توافق دیگری نظیر برجام امضا شده و تحریمها برداشته شود! حال آنکه بنا به ارزیابی تحلیلگران دولت احتمالی جو بایدن در داخل و خارج با مسائلی به مراتب مهمتر از برجام روبرو خواهد بود که یکی از آنها مقابله با ویروس کُروناست.
ولی تکرار روزهای خوش برجام برای جمهوری اسلامی که بطور سازمانیافته در رسانههای حکومتی حامی دولت تبلیغ میشود، از سوی کارشناسان و برخی مقامات اصولگرای نظام با تردید روبروست.
در این میان درگیری و رویارویی مقامات دولت روحانی و نمایندگان مجلس یازدهم سبب شده که موضوع تحریمها نیز به ابزاری در دست نمایندگان برای انتقاد از دولت تبدیل شود.
سردار محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و رقیب انتخاباتی حسن روحانی در انتخابات سال ۱۳۹۶، هفته پیش در صحن علنی مجلس گفت که «زندگی و معیشت مردم را نمیتوان و نباید به پیروزی یا شکستِ کسی در کاخ سفید گره زد. وی گفت: «این تصمیماتِ ماست که مستقل از این رفتنها و آمدنها، پایههای اصلیِ اقتصادِ ما را میسازد و قدرتِ ما را در این عرصه مشخص میکند. باور کنیم؛ کسی که واگن خود را به لکوموتیو دیگران ببندد باید منتظر بنشیند تا با آنچه در اختیارش نیست شادی کند یا عزا بگیرد.»
سردار محمدباقر قالیباف در ادامه افزود که «تصمیمات ما در حوزه مسکن، بورس، ترخیص کالاهای اساسی از گمرک، سیاستهای پولی و بانکی، نظام بودجهریزی، اختصاصِ ارز ترجیحی، سوداگریها در بازار ارز، طلا و خودرو، بیتفاوتی نسبت به گرانیها و رها کردن بازار و بیتوجهی به تولید ملی، به پاستور و بهارستان و باب همایون و میرداماد ارتباط دارد نه به جورجیا و میشیگان و آریزونا. پس به مردم آدرس غلط ندهید. مهمترین ریشهی مشکلات کشور سوءمدیریت، استفاده نکردن از ظرفیتهای عظیم داخلی، دست روی دست گذاشتن و ناهماهنگی میان نهادهای سیاستگذار و مجریست؛ و همین سوءمدیریتهاست که باعث عدم برقراریِ ارتباطِ مناسب تجاری با کشورهای همسایه و منطقه و کشورهای مهم دنیا مخصوصا کشورهای آسیا و اوراسیا شده است.»
این سخنان قالیباف هرچند با واکنش تند مقامات دولتی از جمله اسحاق جهانگیری معاون اول حسن روحانی و محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه روبرو شد اما از سوی دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم به شکل دیگری مطرح شده است.
امیرحسین قاضیزاده هاشمی نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در گفتگو با وبسایت خانه ملت با بیان اینکه «میان بایدن و ترامپ تفاوتی قائل نیستیم زیرا سیاستهای مقامات کاخ سفید با افراد تغییر نمیکند» راهکاری شکستخورده را توصیه کرده و گفته است: «بجای اینکه منافع کشور و مردم را به انتخابات آمریکا گره بزنیم بهتر است که بر مبنای راهبرد «نگاه به شرق» حرکت کنیم و تعاملات و تبادلات تجاری خود را با ۱۵ کشور همسایه گسترش دهیم، همچنین تمرکز بیشتری بر گسترش روابط اقتصادی با کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین داشته باشیم.»
قاضی زاده هاشمی در حالی به «نگاه به شرق» که از سوی علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی نیز مورد تأکید قرار گرفته اشاره کرده که دولت روحانی به تازگی هم توافقنامه ۲۵ ساله با چین را امضا کرده و همروابط با روسیه را پیچیدهتر از پیش کرده است.
قاضیزاده هاشمی در ادامه گفته است: «تنها راه نجات اقتصاد کشور توجه و تمرکز بر توانمندی های داخلی کشور است. ما منابع سرشاری داریم که جوانان همین مرز و بوم میتوانند از این منابع برای پیشرفت کشور استفاده کنند و بر مشکلات فائق آیند؛ علاوه بر این بسترهای لازم برای جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران وجود دارد و اگر دستگاه های مسئول در این زمینه تحرک جدی داشته باشند میتوانند از سرمایههای خارجی نیز برای پیشرفت و آبادانی کشور نیز استفاده کنند؛ بنابراین سیاستهای ایران به ویژه در حوزه اقتصادی با تغییر رؤسای جمهور آمریکا تغییری نخواهد کرد.»
الیاس نادران نماینده اصولگرای تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در تذکر شفاهی به حسن روحانی گفته است: « این رفتارها و دوگانهسازیهایی که دولتیها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری شروع کردند و بحث تحریم و غیرتحریم را کلید میزنند، درست نیست و مسئله اصلی، عُرضه و بیعُرضگی است نه مسئله اینکه تحریم یا مذاکره را بپذیریم. مشخص است که کسی تحریم را نمیپذیرد. مسئله اینجاست که ذلیلانه تحریم ها برداشته شود یا عزتمدارانه، همه دعواهای ما سر این نقطه است.»
مجتبی ذورالنور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در تذکری در جلسه علنی صبح امروز یکشنبه دوم آذرماه با متهم کردن دولت به «پهن کردن فرش قرمز برای دشمن» و معرفی دولت روحانی به عنوان «امنیتی و سیاسیترین کابینه بعد از انقلاب» گفت «این را میدانید که اگر از موضع ضعف و سستی برخورد کنید میدان امتیازگیری را از دست دادید و پیشاپیش زمینه امتیازگیری را برای دشمن فراهم کردید. شاعر درست گفته که « اظهار عجز پیش ستمگر ابلهی است؛ اشک کباب باعث طغیان آتش است!»
ذوالنور در ادامه با قسم به «حضرت عباس» گفته که «به حضرت عباس به کسی که شما قبول دارید هیچکس در این مجلس مخالف برداشتن تحریم نیست ولی از موضع اقتدار و عزت ورود کنید که حق مردم را تضییع نکنید؛ از همین اول از موضع عجز شروع نکنید که برجام بدبختی بود و ادامهاش بدبختی بیشتری برای مردم فراهم میکند. از موضع عزت و قدرت ورود کنید و از اصول و ارزشها و حقوق ملت عقب نشینی نکنید و محکم بایستید.»
روزنامه کیهان چاپ تهران نیز در مطلبی با عنوان «بایدن میگوید تحریم، اصلاحطلبان ترجمه میکنند گشایش اقتصادی!» نوشته که «رسانههای زنجیرهای در هفتهها و روزهای اخیر اینگونه القاء کردهاند که گویا طرف آمریکایی برای لغو تحریمهای ایران، بیتاب و بیقرار است ولیکن در داخل کشور منتقدان دولت در لغو تحریمها ممانعت ایجاد میکنند!»
در ادامه این مطلب آمده «بر خلاف این فضاسازی دروغین، دموکراتها و جمهوریخواهان، در مسئله ایران کاملا وحدت استراتژیک داشته و در پی آن هستند تا همزمان با گره زدن اقتصاد ایران به نقطههای خیالی، خسارت محض برجام را به دیگر مولفههای قدرت کشورمان -توان موشکی و قدرت منطقهای و…- نیز تعمیم دهند. تروئیکای اروپا نیز در مسئله ایران کاملا با آمریکا- جمهوریخواهان و دموکراتها- هماهنگ است.»
مصطفی هاشمیطبا فعال سیاسی اصلاحطلب نیز گفته که «چه بایدن باشد یا نباشد و تحریم لغو شود یا نشود، تاثیر چندانی به حال ما ندارد به این دلیل که ما در داخل سیاست درست اقتصادی که متضمن پیشرفت آینده کشور و حل مشکلات جامعه و مردم حداقل در یک میانمدت باشد، نداریم.»
همه این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که دولت حتی در بودجهنویسی سال آینده نیز نسبت به برداشته شدت تحریم و امکان فروش نفت امیدوار بوده و فروش روزانه ۶۵۰ هزار بشکه را در نظر گرفته است.