فرید خلیفی – «زاریا» نخستین بخش از ایستگاه فضایی چندملیتی در مدار زمین در ۲۰ نوامبر ۱۹۹۸ به وسیله موشک پروتون به فضا منتقل شد. این قطعه بزرگ ساخت روسیه به طول ۱۲٫۵ متر و عرض ۴٫۱ متر با وزن بیش از ۱۹ هزار کیلوگرم ماژول اصلی ایستگاه فضایی بود که بسیاری از امکانات پایه و مهم تدارکاتی مانند برق ایستگاه را تأمین میکرد. از ۱۹۸۱ که مأموریت شاتلهای فضایی در مدار زمین آغاز شده بود تا نوامبر ۱۹۹۸ آنها بیش از ۹۰ ماموریت با اهداف گوناگون به انجام رسانده بودند. اما پس از قرار گرفتن نخستین قطعه ISS در مدار تقریباً اغلب مأموریتهای شاتلها به تکمیل ایستگاه فضایی اختصاص یافت. شاتل فضایی اِندُوِر تنها دو هفته پس از قرار گرفتن ماژول پایه، در ۴ دسامبر ماژول بعدی متعلق به ناسا را به مدار انتقال داد و به ایستگاه اضافه کرد. پس از آن شاتلهای فضایی بارها با پرواز به مدار زمین قطعات دیگر را به ایستگاه فضایی افزودند. شاتل فضایی آتلانتیس در آخرین مأموریتهای فضایی پیش از بازنشستگی شاتلها ماژولی چندمنظوره را در ژوئیه ۲۰۱۱ به ایستگاه فضایی افزود. اما شاتلها به همان اندازه که در انتقال تجهیزات به فضا کاربردی بودند، در مقابل در کنار هزینه زیاد، سوانح جانی را هم رقم زدند. همین موضوع باعث شد تا تکمیل ایستگاه فضایی در مدار طبق برنامه پیش نرود و با تأخیری چند ساله مواجه شود.
دروازهی ماه؛ نخستین پایگاه بشر در اعماق فضا
«زاریا» نخستین بخش از ایستگاه فضایی چندملیتی در مدار زمین در 20 نوامبر 1998 به وسیله موشک پروتون به فضا منتقل شد. این قطعه بزرگ ساخت روسیه به طول 12.5 متر و عرض 4.1 متر با وزن بیش از 19 هزار کیلوگرم ماژول اصلی ایستگاه فضایی بود که بسیاری از امکانات پایه و مهم تدارکاتی مانند برق ایستگاه را تأمین میکرد. از 1981 که مأموریت شاتلهای فضایی در مدار زمین آغاز شده بود تا نوامبر 1998 آنها بیش از 90 ماموریت با اهداف گوناگون به انجام رسانده بودند. اما پس از قرار گرفتن نخستین قطعه ISS در مدار تقریباً اغلب مأموریتهای شاتلها به تکمیل ایستگاه فضایی اختصاص یافت. شاتل فضایی اِندُوِر تنها دو هفته پس از قرار گرفتن ماژول پایه، در 4 دسامبر ماژول بعدی متعلق به ناسا را به مدار انتقال داد و به ایستگاه اضافه کرد.