نخستین نمایشگاه مجازی کتاب «تهران» در حالی آغاز به کار کرده که مشکلات فنی و بنیادی وبسایت بازدید و خرید کتاب آن، اعتراض گسترده‌ی ناشران و بازدیدکنندگان را در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشته است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بروز شیوع ویروس کُرونا تصمیم به برگزاری تمام جشنواره‌های ادبی و هنری به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی (موسوم به دهه فجر) گرفته است که نمایشگاه کتاب «تهران» به عنوان اولین نمایشگاه آنلاین «۲۴ ساعته» از اول بهمنماه شروع شده و قرار است تا ششم بهمنماه ادامه پیدا کند.
https://kayhan.london/1399/04/18/%d8%a7%d8%ad%d8%aa%d9%85%d8%a7%d9%84-%d9%84%d8%ba%d9%88-%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%a8%db%8c%d9%86%e2%80%8c%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%84%d9%84%db%8c-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%aa
نمایشگاه کتاب «تهران» قرار بود فروردین‌ماه برگزار شود اما شیوع ویروس کُرونا مانع شد و حتا اخباری مبنی بر لغو آن نیز منتشر شد. در نهایت مقامات مسئول تصمیم گرفتند با تبعیت از نمایشگاه کتاب فرانکفورت اقدام به برگزاری آنلاین نمایشگاه کنند و با ارائه تخفیف ۲۰درصدی برای کتاب‌های ناشران داخلی و ۵۰درصد برای کتاب‌های ناشران خارجی مخاطب جذب کنند.
یه جُک فرهنگی بگم بخندید:
نمایشگاه مجازی کتاب تهران pic.twitter.com/HFY3piq6Sx
— BiblioPhile (@TheBibli86) January 21, 2021
شیوه مورد نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری نمایشگاه کتاب «تهران» اینگونه است که مراجعه‌کنندگان به وبسایت نمایشگاه کتاب‌های مورد نظر خود را پیدا می‌کنند، سفارش خرید می‌دهند و کتاب‌ها با همکاری شرکت پُست به نشانی آنها ارسال می‌شود. روندی شبیه به آنچه وبسایت‌هایی چون آمازون، کتابفروشی‌ها و انتشاراتی‌های دنیا سال‌هاست در پیش گرفته‌اند.
https://twitter.com/bluejay_1001/status/1352180475297624066
کارشناسان فرهنگی و هنری معتقدند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های «دهه فجر» را صرفا برای خرج کردن بودجه‌ای که دریافت کرده و به جیب زدن میلیاردها تومان از کنار این برنامه‌ها به صورت مجازی برگزار می‌کند. درواقع این برنامه‌ها اگر برای مردم آب ندارد ولی قطعا برای ارشادی‌ها و عوامل این وزارتخانه نان دارد. گو اینکه بودجه برگزاری نمایشگاه کتاب «تهران» که در راه‌اندازی یک وبسایت خلاصه شده، ۲۳ میلیارد و ۴۲۰ میلیون تومان برآورد شده است.
امسال قرار شده از ۱ تا ۶ بهمن نمایشگاه کتاب آنلاین برگزار کنن، حتی ۳۰دی به شکل مجازی وزیر ارشاد افتتاحش کرده. بعد از همون شروعش تا الان سایتشون از کار افتاده. زیباتر اینکه وقتی دیدن سایت خرابه اطلاعیه دادن که خب حالا وقت دارید یه چند روز نیاید اون آخراش بیاید. مثل همیشه عالی.
— EsmaeilD (@EsSh1388) January 21, 2021
اما آنگونه که بازدیدکنندگان و ناشران کتاب گزارش می‌کنند، از همان ساعات اولیه شروع این نمایشگاه که عنوان «نخستین نمایشگاه مجازی کتاب» را یدک می‌کشد، وبسایت بازدید و فروش بسیار کُند و به سختی بالا می‌آید و همراه با مشکلات فنی پس از ساعاتی از دسترس خارج شده است.
برگزارکنندگان نیز هر بار با انتشار اطلاعیه‌هایی وعده «ارتقاء فنی» وبسایت و راه‌اندازی دوباره آن را تا ساعاتی دیگر منتشر می‌کنند! اکنون نخستین تجربه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برگزاری نمایشگاه مجازی با این ناکارآمدی و بالا نیامدن وبسایت آنهم فقط با کلیک چند بازدیدکننده، برگزاری آنلاین جشنواره‌های دیگر را نیز با تردیدهای جدی روبرو کرده است.
روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران در اطلاعیه‌ای «موج استقبال گسترده بازدیدکنندگان و خریداران کتاب» از این نمایشگاه مجازی را باعث بروز مشکلات فنی اعلام کرده و از مردم خواسته تا «با توجه به ۲۴ ساعته بودن بازدید و خرید، مراجعه به سایت را به روزهای آینده و ساعت‌های مختلف موکول کنند.»
این ادعا در حالیست که در واقعیت و در شرایط عادی نیز جمعیت کتابخوان ایران چندان نیست که چنان به وبسایت هجوم بیاورند که آن را با ترافیک روبرو کنند!
گویا سقف #نمایشگاه_کتاب مجازی آب میده و غرفه‌ها رو سیل برداشته.
— خانم قوچ‌ماهی (@DA__HOMEY) January 20, 2021
چنانکه معلوم است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توانایی مدیریت یک وبسایت و فراهم‌آوردن زیرساخت‌های مناسب برای برگزاری یک نمایشگاه مجازی را ندارد و حتا یک نسخه پشتیبان برای این نمایشگاه که گاه عنوان «بین‌المللی» را نیز یدک می‌کشد، در نظر نگرفته است.
https://kayhan.london/1396/02/16/%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%a8%db%8c%d9%86%e2%80%8c%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%84%d9%84%db%8c-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%aa%d9%87%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%b1%d8%a7-%d8%a2%d8%a8
وضعیت برگزاری نمایشگاه کتاب تهران اکنون به گونه‌ای است که با انتشار اطلاعیه‌های متعدد به بازدیدکنندگان وبسایت توصیه می‌کنند، چه ساعتی وارد وبسایت شوند یا چه ساعتی از آن بازدید نکنند! این افتضاح در حالی رخ داده که بسیاری از انتشاراتی‌ها می‌گویند، تبلیغات نمایشگاه محدود به اطلاع‌رسانی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی شده و در سطح شهر نشانی از برگزاری چنین نمایشگاهی دیده نمی‌شود. بنابراین ادعای هجوم کاربران و روبرو کردن وبسایت با ترافیک شدید که سبب از دسترس خارج شدن آن شود بیشتر به شوخی شباهت دارد!
📲 آمادگی #واحدهای_سیار_شبکه_پستی_کشور برای استقرار در نقاط تعیین شده در اولین روز از #نمایشگاه_مجازی_کتاب_تهران
نمایشگاه مجازی کتاب از اول تا ششم بهمن برگزار می شود. https://t.co/x32Gnins6q pic.twitter.com/TGXQhiDagE
— صنعت پست ایران (@IRPost_Industry) January 20, 2021
از دسترس خارج شدن وبسایت نمایشگاه «کتاب» واکنش کاربران فضای مجازی را به دنبال داشته است. واکنش‌ها مجموعه‌ای انتقادی، گلایه‌آمیز و همچنین تمسخر ادعاهای مقامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. یک کاربر توئیتر نوشته، هرگز فکر نمی‌کردم که بازدید از یک وبسایت بیشتر از حضور در یک نمایشگاه وقت‌گیر باشد!
یک کاربر خرابی وبسایت را در اشاره‌ای طعنه‌آمیز با ریزش سقف یکی از غرفه‌ها در یک دوره از نمایشگاه «تهران» پس از بارش باران مقایسه کرده و نوشته، «گویا سقف نمایشگاه کتاب مجازی آب میده و غرفه‌ها رو سیل برداشته.» یک حساب توئیتری دیگر نیز به ادعای حکومت به برپایی انتخابات الکترونیک اشاره کرده و نوشته، «شما که یک سایت نمایشگاه مجازی کتاب تهران رو نمی‌توانید مدیریت کنید، شکر می‌خورید از انتخابات الکترونیک حرف می‌زنید.»
سایت #نمایشگاه_مجازی_کتاب_تهران همچنان با فضاحت تمام خوابیده و صدا از هیچ کسم در نمیاد. به نقطه‌ای رسیدن که دیگه حتی نیازی نمی‌بینن الکی و از سرظاهر سازی هم جواب مردم رو بدن :))
چند روز دیگه هم اختتامیه نمایشگاه رو می‌گیرن و دست آوردهاش رو به رهبری ارائه می‌دن.— Pooriua (@pooriuasafara) January 21, 2021
ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات در نشست خبری پیش از افتتاحیه این نمایشگاه (۲۹ دی) گفته بود، تبلیغات شهری در شهر نصب شده! اما منابع خبری می‌گویند در شهر بنری از نمایشگاه کتاب دیده نمی‌شود؛ اتفاقی که در هفته کتاب هم تکرار شد و تازه در روزهای پایانی پوستر و بنرهای شهری نصب شدند!
وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی تبلیغ کرده است که در نمایشگاه مجازی کتاب «تهران» بیش از ۱۰۰ هزار عنوان کتاب عرضه می‌کند و ۱۸۰ ناشر خارجی نیز در آن شرکت دارند! همچنین ۱۴۵ مراسم رونمایی کتاب و دست‌کم ۴۰ نشست بین‌المللی و داخلی و ۱۸۰ سخنرانی برگزار می‌کند! معلوم نیست با این وبسایت تکلیف اینهمه ادعا چه می‌شود!
