سی و یک کشور از برزیل تا سوئد، یکی دو بار سراغ تسلیحات هستهای رفتهاند. در این میان، ۱۷ برنامه تسلیحاتی رسمی راهاندازی شده اما تنها ۱۰ مورد به تولید یک بمب رسیده است. امروزه ۹ دولت در دنیا دارای تسلیحات اتمی هستند که نسبت به ربع قرن گذشته افزایش نداشته است. با این حال، تلاش و تقلا برای جلوگیری از گسترش مرگبارترین سلاح دنیا رفته رفته دشوارتر میشود.
در ۲۰ سال گذشته بیشتر کشورهایی که جاهطلبیهای اتمی داشتهاند خُرده ریزههای ژئوپلیتیک مثل سوریه و لیبی بودهاند. در ۱۰ سال بعد، این تهدید از جانب کشورهایی با وزن اقتصادی و دیپلماتیک بالا خواهد بود که مهار بلندپروازیهای اتمی آنها میتواند دشوارتر باشد.
افزایش سریع سلطه منطقهای چین و زرادخانه هستهای در حال رشد کره شمالی، کشورهای ژاپن و کره جنوبی را که از بزرگترین قدرتهای آسیایی هستند به تکاپو انداخته است. جنگطلبی جمهوری اسلامی ایران و برنامه اتمی آن باعث تقویت انگیزه در عربستان سعودی و ترکیه میشود. گسترش تسلیحات اتمی یک واکنش زنجیرهای نیست، اما مُسری است. وقتی محدودیتهای کشورها تضعیف شوند، موانع به سرعت میتوانند فرو بریزند.
آینده هستهای دنیا بسیار ناخوشایند به نظر میرسد. کنترل تسلیحات اتمی آمریکا و روسیه که با از بین بردن ۳۸هزار کلاهک جنگی در سالهای بین ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۰ باعث ۷۹ درصد کاهش شمار این سلاحها شده بود، اکنون تحلیل رفته است. در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۱ جو بایدن و ولادیمیر پوتین رؤسای جمهور آمریکا و روسیه توافق کردند آخرین پیمان باقیمانده یعنی «استارت نو» را برای پنج سال دیگر تمدید کنند. خبر خوشی است اما چشمانداز پیگیری آن روشن نیست. چین، هند، کره شمالی و پاکستان همگی در حال توسعه و مدرنسازی توان اتمی خود هستند. این یک روند نامطلوب در خلع سلاح هستهای است که هدف نهایی آن، سنگبنای نظام هستهای جهان یعنی پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای (NPT) است. پیمان جدید منع ساختن بمب هستهای که توسط ۸۶ کشور امضا و از ۲۲ ژانویه اجرایی شده، کشورهای غیرهستهای را از تلاش برای گام برداشتن در این مسیر منع میکند اما دستاورد دیگری ندارد.
اگر تسلیحات اتمی از میان نروند و تهدیدهای امنیتی بدتر شوند، برخی دولتها وسوسه میشوند که به دنبال ساختن بمب برای خودشان بروند. در دهههای گذشته، آمریکا با تهدید به برداشتن تضمینهای امنیتی از کشورهای دوست مانند تایوان و استفاده از تحریم و نیروی نظامی برای دشمنانی از قبیل عراق، جویندگان سلاح اتمی را تحت کنترل نگه داشته بود. اما امروز مشروعیت قدرت آمریکا تضعیف شده است. دوران متلاطم دونالد ترامپ تردیدهایی را نسبت به تمایل آمریکا به دفاع از متحدان و اجرای قوانین برانگیخته است. هرقدر هم که جو بایدن به دنبال بازیابی سیاست خارجی سنتی آمریکا برود، دیگران در اعتماد به آمریکا درنگ میکنند.
چتر حمایت هستهای را که آمریکا بر متحدان آسیایی خود گسترده است در نظر بگیرید. این تعهدی است مبنی بر آنکه در صورت حمله کره شمالی یا چین به سئول یا توکیو، آمریکا آن را تلافی خواهد کرد. برای دههها آمریکا میتوانست با اطمینان به اینکه شهرهای خودش بیرون از برد موشکی کره شمالی قرار دارند، این تهدیدها را به کار گیرد. اما حالا وضعیت تغییر کرده. هر اقدامی از جانب آمریکا علیه پیونگ یانگ میتواند سانفراسیسکو را به خطر بیاندازد. این میتواند باعث بیمیلی بایدن به اقدام عملی شود که آن نیز به نوبه خود باعث محاسباتی میشود که به کیم جونگ اون برای حمله به سئول جسارت میدهد. جای تعجبی نیست که، به ویژه در مواقع بحرانی، بیشتر کرهایها بگویند که خواهان بازگشت تسلیحاتی اتمی تاکتیکی آمریکا به خاک کره هستند. سلاحهایی که در سال ۱۹۹۱ جمعآوری شدند. یا در صورت عدم موفقیت در تحقق این درخواست، خواهان ساختن یک بمب برای خودشان باشند.
در دموکراسیهایی مانند کره جنوبی، ژاپن و تایوان، جاهطلبیهای هستهای با واقعبینی سیاسی تا اندازهای تعدیل میشود. اما وضعیت خاورمیانه متفاوت است. پیمان اتمی محدودکننده برنامه هستهای ایران (برجام) در حال فروپاشی است. حتی اگر بایدن رئیس جمهوری جدید آمریکا آن را احیا کند، بسیاری از مفاد آن در یک دهه منتفی میشوند. ممکن است که ایران در هر زمانی به این فکر بیافتد که هستهای شود، و روشن است که عربستان سعودی از آن عقب نخواهد ماند. محمد بن سلمان ولیعهد سعودی برنامههای بلندپروازانهای برای تکنولوژی هستهای دارد. ترکیه نیز از آنها دنبالهروی خواهد کرد.
اگر نظم هستهای به سمت فروپاشی برود، جلوگیری از آن تقریباً ناممکن خواهد بود. از این رو همین امروز باید اقدام کرد. آمریکا، چین، اروپا و روسیه در متوقف کردن تکثیر تسلیحات هستهای منافع مشترک دارند. روسیه خواهان یک ایران هستهای نیست و حتی بیش از آمریکا با آن مخالف است. چشمانداز ارتش اتمی در ژاپن میتواند یکی از بدترین کابوسهای چین باشد. توافق اتمی ایران در ۲۰۱۵ نشان داده است که رقبا برای تکثیر تسلیحات اتمی میتوانند راهی برای الگوبرداری پیدا کنند.
دولتهای اتمی میبایست از مقدمات اولیه شروع کنند. آمریکا و روسیه هنوز ۹۰ درصد کلاهکهای اتمی دنیا را دارند و از این رو هر اقدام محدودکننده میبایست با آنها شروع شود. حالا که پیمان «استارت نو» تمدید شده است، آنها باید کار روی توافقهای جدیدی را آغاز کنند که شامل سلاحهای دیگر مانند گلایدرهای مافوق صوت و کلاهکهای کم بازده [بمب هستهای کوچک با بازده انفجاری پایین] باشد که روسیه به فراوانی در اختیار دارد.
آمریکا نیز یک قوای هستهای سهگانه دارد: سیلوهایی در خشکی، زیردریاییهایی در دریا و بمبافکنهایی در آسمان. از رده خارج کردن موشکهای زمین-پایه، نشانگر یک پیشرفت واقعی در مسیر خلع سلاح هستهای است بدون اینکه قدرت بازدارندگی را از بین ببرد.
کنترل تسلیحاتی میان آمریکا و روسیه میتواند چین را متقاعد کند که زرادخانهی موجود آن از یک حمله در امان خواهد ماند تا از گسترش بیثباتی نیروهای مسلح آن جلوگیری کند. خویشتنداری چین به نوبهی خود سبب آسایش خاطر هند و پاکستان میشود.
نقش بسیار مهم آمریکا در آرام کردن تنشهای مربوط به کره شمالی و ایران ارزشهای آن را به عنوان یک متحد حفظ خواهد کرد و بر همین اساس است که جو بایدن وعده ترمیم روابط را داده است. حتا اگر یک دوره ریاست جمهوری برای بازیابی کامل اعتماد کافی نباشد، اما بایدن باید با تائید مجدد و تقویت چتر هستهای آمریکا روی ژاپن و کره جنوبی دست به شروعی تازه بزند. این شامل نقش نیروهای نظامی آمریکا نیز میشود که فقط به عنوان یک خط دفاعی عمل نمیکنند بلکه به عنوان اطمینان خاطری برای متحدان ایالات متحده و هشداری برای دشمنان آمریکا، نمیتوانند بیرون از مناقشه بمانند.
متوقف کردن روند تکثیر تسلیحات اتمی به برجسته ساختن آن نیز نیاز دارد. سرویسهای اطلاعاتی به شکل قابل درکی بر مجموعهای آشکار از دغلبازیهایی مانند ترفندهای جمهوری اسلامی ایران تمرکز کردهاند. نگاه آنها باید گسترش پیدا کند تا شامل هشدارهای زودهنگام درباره تغییر در فنآوری هستهای، افکار عمومی و مقاصد سیاسی در کشورهایی از قبیل کره جنوبی یا ترکیه نیز باشد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی به عنوان نگهبان هستهای جهان، در بازرسی سایتهای اتمی غیرنظامی ایران و کنترل برنامه اتمی جمهوری اسلامی با قویترین رژیم بازرسیهایی که تا کنون برقرار شده، کار قابل ستایشی انجام داده است. با این حال بار بیش از حدی بر دوش آژانس گذاشته شده و همزمان تامین مالی کمتر از مقدار نیاز دریافت کرده و از این رو به هماهنگی و بهروزرسانی با تغییرات تکنولوژیک نوین نیاز دارد.
به زنگ خطر «قیامت هستهای» توجه کنید!
دنیا دغدغههای زیادی دارد اما در موقعیتی نیست که بتواند به خود اجازه دهد خطرات گسترش سلاحهای اتمی را نادیده بگیرد. دیپلماسی اتمی امروز ممکن است دشوار به نظر برسد اما هیچ چیز قابل مقایسه با بیثباتیهای مرگباری نیست وقتی که رقبای منطقهای مسلح به تسلیحات اتمی در برابر هم قرار بگیرند. زمانی برای از دست دادن وجود ندارد.
*منبع: اکونومیست
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
تبلیغات برای نجات ,, مرغ تخم طلای جیمی کارتری شروع شد .
رژیم تروریستی اخوندی نوفل لوشاتویی .. بدستور اربابان گوادالوپی خود – فقط در حالت ایجاد اشوب و بلوای منطقه ای و ترساندن همسایه های ثروتمند در خلیج فارس برای ایجاد تهدید به جنگ افروزی ..
و خارج کردن میلیاردها دلار از طریق پولشویی در املاک و تجارت در خرید سهام در اروپا و کانادا و استرالیا و ترکیه و امریکا .. و ارسال این مبالغ به بانکهای کانادا و اروپا و امریکا میتواند مرغ تخم طلا باشد ..
وگرنه فضولات مرغ هم .. در چشم مافیای سیاست فروشان غرب و شرق بحساب نمی اید چه رسد به تخم طلا ..
از حیله های نمایش توجیه بازگشت سریع – ایلات متحده الکاپونی امریکا به برجام ..
ایجاد جو ترس و وحشت در افکار عمومی جهان .. توسط بمباران خبری رسانه های فیک نیوز – مثل بی بی سی منفور و صادق ااینتر نشنال ..
با عنوان نزدیک شدن رژیم اخوندیسم جیمی کارتری انگلیسی به بمب اتم .. و انکه بدونه هیچ پیش شرطی ,, باید با لغو تحریمها و ازاد سازی در مجموع یکصد ملیارد دلار پول بلوکه ملت ایران و ارسال ان برای اخوندها برسانیم ..
تا دست از ادامه غنی سازی بردارند ,,
و فقط سرگرم موشک سازی و موشک بازی و حمایت تروریست منطقه ای و ادامه نقض حقوق بشر و کشتار و سرکوب در ایران باشند ,, و مثل ۴۲ سال گذشته ,, فقط شعار پوچ مرگ بر امریکا و مرگ بر اسراییل سر بدهند .. تا بدینگونه غارت گوادالوپی ایران ,, تا نابودی و تجزیه اش ادامه پیدا بکند .